کرونای تیغی؛ آیا شیوع این کرونای جدید مرگبار است؟
به گزارش سیناپرس؛ در هفته‌های اخیر اصطلاح «کرونای تیغی» در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها داغ شده؛ لقبی عامیانه برای توصیف سویه‌ای از اومیکرون (NB.1.8.1 یا «Nimbus») که با گلودرد تیغی و سوزش خشن گلو همراه است. گزارش‌های علمی و رسانه‌های خبری تازه نشان می‌دهند این سویه در چند کشور رو به افزایش است، اما سازمان جهانی بهداشت آن را «واریانت تحت پایش» با خطر افزوده پایین ارزیابی کرده و تأکید دارد واکسن‌های موجود همچنان در کاهش بیماری شدید مؤثرند.
در ایران هم همزمان با خنک‌شدن هوا، مقام‌های سلامت از بازگشت موارد کرونا و ضرورت ماسک برای افراد آسیب‌پذیر در فضاهای بسته خبر داده‌اند؛ هرچند فعلاً نشانه‌ای از وضعیت اضطراری یا کشندگی غیرمعمول گزارش نشده است.
بیماری کرونای تیغی چیست؟
«کرونای تیغی» نام غیررسمی الگویی از ابتلای کووید-۱۹ است که در آن، شکایت غالب بیماران گلودرد تیغی، سوزان و خراشنده هنگام بلع است. از نظر علمی، ما با یک زیرشاخه از خانواده اومیکرون کرونا جدید روبه‌رو هستیم که تمایل بیشتری به درگیری دستگاه تنفسی فوقانی (به‌ویژه حلق) دارد و همین موضوع حس «بلع تیغ» را برای برخی ایجاد می‌کند.
علائم کرونا تیغی
کرونای تیغی از خانواده اومیکرون است و الگوی نشانه‌ها عمدتاً شبیه سرماخوردگی/کوویدهای اخیر:
- تب
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- سرفه (گاه خشک)
- خستگی و بدن‌درد
اما الگوی گلودرد تیغی، احساسی شبیه خراش یا بریدگی که هنگام بلع تشدید می‌شود و در روزهای نخست ابتلا بیشتر خودنمایی می‌کند. در برخی بیماران علائم گوارشی (تهوع/اسهال) و کاهش اشتها هم دیده می‌شود. تست آنتی‌ژن یا PCR برای تأیید ابتلا به کرونا جدید توصیه می‌شود؛ خصوصاً اگر تب و سرفه به‌همراه گلودرد تیغی ادامه‌دار باشد یا در گروه‌های پرخطر (سالمندان، بیماری‌های زمینه‌ای، بارداری) هستیم. داده‌های اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد NB.1.8.1 در چند منطقه سهم رو‌به‌رشدی از نمونه‌ها دارد، اما الگوی بالینی عمدتاً خفیف تا متوسط باقی مانده است.
عوارض کرونای جدید؛ این بیماری چقدر مرگبار است؟
در جواب باید گفت که: «نه بیش از گونه‌های اخیر اومیکرون». ارزیابی رسمی سازمان جهانی بهداشت درباره NB.1.8.1 می‌گوید «خطر اضافی در سطح جهان پایین» است و انتظار می‌رود واکسیناسیون موجود همچنان در برابر پیامدهای شدید کارآمد باشد. بااین‌حال، قابلیت سرایت می‌تواند بالا باشد و در موج‌های فصلی، شمار مبتلایان افزایش یابد؛ داده‌های چند کشور نیز رشد نسبی سهم این واریانت را نشان داده‌اند. بنابراین پیام راهبردی روشن است؛ شدت بیماری به‌طور کلی افزایش نیافته، اما بی‌توجهی می‌تواند به فشار بر سیستم سلامت بینجامد (به‌خصوص برای سالمندان و افراد دارای ریسک). در اروپا همزمان با رصد NB.1.8.1، نشانه‌ای از افزایش وخامت بالینی گزارش نشده است.
فراموش نکنیم که کووید طولانی (Long COVID) کماکان محتمل است و پایبندی به بهداشت تنفسی و تکمیل واکسیناسیون بهترین سپر در برابر عوارض دیرپا باقی می‌ماند.
نظرات پزشکان در مورد سویه جدید کرونا
چند متخصص عفونی ایرانی با تکیه بر تجربه بالینی تأکید کرده‌اند کرونای تیغی اسم غیررسمی یک الگوی بالینی است و در نظام درمانی کشور الزاماً با همین نام ثبت نمی‌شود. نکات کلیدی گفته‌های آنان:
- شدت مرگبار: در حال حاضر شواهدی از کشندگی بالاتر نسبت به اومیکرون‌های پیشین در ایران گزارش نشده و اغلب بیماران با مراقبت خانگی بهبود می‌یابند.
- آنتی‌بیوتیک ممنوع! چون علت بیماری ویروسی است، استفاده از پنی‌سیلین/سفالوسپورین‌ها (مثل سفازولین) جایگاهی در درمان اولیه ندارد و مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها به مقاومت میکروبی و آسیب‌های بعدی می‌انجامد.
- الگوی علائم: تب، سرفه، گرفتگی بینی، گلودرد تیغی و گاهی علائم گوارشی؛ در گروه‌های پرخطر نیاز به پایش دقیق‌تری وجود دارد.
توصیه‌های لازم برای پیشگیری و درمان گلودرد تیغی
- به‌روز کردن واکسن: نوبت یادآور مطابق سن/ریسک را جدی بگیریم؛ واکسیناسیون همچنان در مهار بستری و مرگ مؤثر است.
- ماسک در مکان‌های شلوغ و بسته: ترجیحاً N95/FFP2، مخصوصاً برای سالمندان و بیماران زمینه‌ای. تهویه مناسب را فراموش نکنیم.
- بهداشت تنفسی: شست‌وشوی دست‌ها، پرهیز از لمس صورت، ایزولاسیون ۵ تا ۷ روزه در شروع علائم و بازگشت تدریجی به جمع پس از تبادل نظر با پزشک.
- مراقبت از گلو: مایعات گرم، غرغره آب‌نمک ولرم، مرطوب‌سازی هوای اتاق، استراحت صوتی، پرهیز از دود و هوای آلوده.
- درمان علامتی ایمن: تب‌برها/ضدالتهاب‌های رایج طبق بروشور یا تجویز پزشک. در صورت سرفه خشک آزاردهنده، از راهکارهای معتبر درمان سرفه خشک (نوشیدنی گرم، عسل برای بزرگسالان، داروهای بدون نسخه مجاز) بهره بگیریم.
- هشدارها: تنگی نفس، تب بالای پایدار، کاهش سطح هوشیاری، دهیدراتاسیون، درد قفسه سینه، کبودی لب‌ها و افت اکسیژن؛ فوراً به اورژانس مراجعه شود.
- آنتی‌بیوتیک نخوریم مگر عفونت باکتریال ثانویه با تشخیص پزشک.
- پیگیری گروه‌های پرخطر: سالمندان، بارداری، نقص ایمنی، بیماری قلبی/ریوی/کلیوی؛ در صورت ابتلای ، تماس سریع با پزشک برای ارزیابی درمان ضدویروس.
- بازگشت به فعالیت: بعد از بهبود علائم سیستمیک کرونای تیغی و رعایت بهداشت تنفسی؛ سرفه با شدت کم ممکن است مدتی باقی بماند.
به نقل از دیجی کالامگ، قبول داریم که موج تازه‌ای از گفتگوها درباره کرونای تیغی راه افتاده چون گلودرد تیغی واقعاً آزاردهنده است؛ اما تصویر علمی فعلی می‌گوید با یک واریانت تحت پایش روبه‌رو هستیم که مرگ‌بارتر از گذشته نیست، هرچند می‌تواند به‌سرعت بچرخد. راهبرد ما روشن است؛ واکسیناسیون به‌روز، رعایت ماسک و تهویه در موقعیت‌های پرخطر، مدیریت صحیح علائم و پرهیز از خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک. اگر نشانه‌ها شدید شد یا در گروه پرریسک هستیم، با پزشک مشورت کنیم. با عمل‌گرایی و اطلاعات درست، می‌توانیم اضطراب عمومی را به تصمیم‌های مؤثر تبدیل کنیم.
