مروری بر ماموریت پارک‌های علم و فناوری استانی؛
افزایش ثروت جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری

پارک‌های علم و فناوری استانی به‌عنوان محورهای کلیدی توسعه فناوری و نوآوری در سطح منطقه‌ای، نقش اساسی در پیوند دادن دانش، صنعت و بازار ایفا می‌کنند. این پارک‌ها با ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، تسهیل دسترسی به منابع مالی و فنی و تقویت شبکه‌های همکاری میان نهادهای مختلف، به افزایش اشتغال، توسعه اقتصادی پایدار و ارتقای توان رقابتی استان‌ها کمک می‌کنند.

اهمیت این نهادها در کشورهای در حال توسعه و مناطقی که به تقویت زیست‌بوم نوآوری نیازمندند، بیش از پیش محسوس است؛ چرا که با تمرکز بر ظرفیت‌های محلی و ارتقای فرهنگ کارآفرینی، زمینه‌ساز تبدیل ایده‌های نوآورانه به محصولات و خدمات بازارپسند می‌شوند.

شهرام شکوهی، معاون راهبردی و توسعه فناوری پارک علم و فناوری یزد در این خصوص به خبرنگار سیناپرس گفت: وظیفه و رسالت اصلی ما در معاونت راهبردی و توسعه فناوری پارک علم و فناوری یزد، توسعه زیرساخت‌های لازم برای بهره‌مندی زیست‌بوم نوآوری و فناوری استان یزد است. این توسعه شامل گسترش فضاهای فیزیکی، ایجاد مکانیزم‌های نوین تامین مالی، شبکه‌سازی با سایر نهادها و دستگاه‌های اجرایی و بهره‌برداری از فرصت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان است.

وی درباره ماموریت اصلی پارک علم و فناوری یزد و تمامی پارک‌های علم و فناوری کشور اظهار کرد: بر اساس اسناد بالادستی، از جمله اساسنامه، هدف کلان پارک‌های علم و فناوری، افزایش ثروت جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و ترویج رقابت سازنده میان شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان است.

به گفته وی، پارک‌های استانی موظفند در محدوده جغرافیایی خود این اهداف را دنبال کنند و جریان دانش را برای شکل‌گیری زیست‌بومی بالغ در تمامی ظرفیت‌های دانشی و صنعتی منطقه فراهم سازند. او این ویژگی را مهم‌ترین تفاوت پارک‌های استانی با پارک‌های وابسته به دستگاه‌های اجرایی و پارک‌های دانشگاهی برشمرد.

وی به تفاوت‌های اساسی میان پارک‌های علم و فناوری با مراکز رشد، شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: پارک‌های علم و فناوری ذیل ماده ۱۷ قانون برنامه چهارم توسعه مورد حمایت قرار گرفتند و در برنامه پنجم این حمایت‌ها با مشوق‌های قانونی پنج‌ساله که برگرفته از قانون مناطق آزاد بود، تقویت شدند. هدف اصلی پارک‌ها حمایت از شرکت‌های تولیدکننده فناوری است.

وی عنوان کرد: مناطق آزاد محیط‌هایی حمایتی هستند که هدف اصلی آن‌ها تسهیل تجارت است و ارتباط سازمانی مستقیمی با پارک‌ها ندارند، اگرچه شرکت‌های فناور نیز می‌توانند در این مناطق فعالیت کنند. در مقابل مراکز رشد، نهادهایی هستند که در دل پارک‌ها، دانشگاه‌ها یا دستگاه‌های اجرایی شکل گرفته‌اند و به ایده‌های نوآورانه و افراد دارای ایده کمک می‌کنند. در واقع مراکز رشد «قلب حمایتی پارک‌ها از ایده‌پردازان» هستند.

وی یادآورشد: همچنین شهرک‌های صنعتی، پایگاه شرکت‌های تولیدکننده صنعتی هستند که معمولا فناوری‌های بالغ و به تولید مقیاس رسیده را بر اساس قوانین خاص صنعتی حمایت می‌کنند و میزبان شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ صنعتی هستند.

تیم نوآور؛ معیار پذیرش و موفقیت در پارک علم و فناوری یزد

معاون راهبردی و توسعه فناوری پارک علم و فناوری یزد مهم‌ترین معیار پذیرش در پارک علم و فناوری یزد را «تیم نوآور و ویژگی‌های افراد متقاضی» عنوان کرد.

وی در اینباره توضیح داد: اولویت نخست پذیرش با جوانان، شامل فارغ‌التحصیلان کارشناسی و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری است که دارای انگیزه و تنوع تخصصی در تیم باشند. همچنین، اولویت دوم به ایده‌هایی اختصاص دارد که برگرفته از تجربه کار در صنعت و بازار باشند. شبکه علمی، فنی و مالی نیز از دیگر معیارهای مهم به شمار می‌روند.

شکوهی افزود:  این شاخص‌ها مربوط به دوره‌های پیش‌رشد و رشد هستند، در حالی که پذیرش در دوره‌های پسارشد بر اساس معیارهای اقتصادی و فنی مانند پیچیدگی فناوری، وجود تیم تخصصی بزرگ و سهم بازار مناسب ارزیابی می‌شود.

وی همچنین درباره شاخص‌های کلیدی موفقیت پارک توضیح داد: این شاخص‌ها بنابر دوره‌های مختلف شرکت‌ها متفاوت است. شرکت‌ها در دوره رشد با معیارهایی مانند سرعت رشد اشتغال و فروش، میزان جذب سرمایه، تعداد تست بازار و درس‌های آموخته شده از موفقیت‌ها و شکست‌ها ارزیابی می‌شوند. در مقابل، شرکت‌های در دوره پسارشد با شاخص‌های توسعه اقتصادی و بازار سنجیده می‌شوند که شامل اشتغال فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی، میزان فروش، میزان صادرات و میزان سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک است.