بازیافت حساب شده در آمریکای لاتین

آمارها نشان می دهد که در کشورهای آمریکای لاتین و منطقه کارائیب افزایش جمعیت و توسعه اقتصادی طی 15 سال گذشته از رشد پایداری برخوردار بوده است. همزمان این منطقه از دنیا شاهد تداوم فرآیند شهرنشینی بوده است به طوریکه هم اکنون 80 درصد از جمعیت کشورهای لاتین و کارائیب در شهرها ساکن هستند. این آماری است که توسط سازمان ملل در سال 2015 منتشر شده است.

پدیده رشد جمعیت و ادامه شهرنشینی همزمان با افزایش تولید و مصرف صورت می گیرد که این به معنای افزایش حجم مواد دورریز است. از این رو دولتهای این منطقه از دنیا به تدریج مدلهایی را دنبال می کنند که مبتنی بر مدیریت پایدار مواد دورریز  است. این مدلها بر اساس اهداف حوزه سلامت و مدیریت منابع و محیط زیست طرح ریزی شده اند. در اینجا مفهوم بازیافت به چشم می آید. بازیافت تحت عنوان جمع آوری و پردازش مواد دورریز با هدف استفاده مجدد تعریف می شود. توجه به این فرآیند برای دستیابی به اهداف تعیین شده در مدیریت منابع و کاستن از مواد دورریز و همچنین تحقق اهداف زیست محیطی مرتبط اهمیت زیادی دارد. بازیافت ارتباط تنگاتنگی با حفاظت از منابع طبیعی دارد و البته استفاده از مواد بازیافت شده در صنایع به کاهش مصرف انرژی و تولید حجم کمتری از آلاینده های کربنی در قیاس با فرآوری مواد خام منجر می شود.

رشد اقتصادی در کشورهای منطقه آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب با جذب و افزایش شمار افرادی همراه است که زندگی در مناطق شهری را به سایر مناطق روستایی ترجیح می دهند. این بدان معناست که برای جلوگیری از تحمیل شدن هزینه های گزاف در حوزه سلامت، اقتصاد و محیط زیست در آینده به یک سیاست عمومی مشخص نیاز داریم.

شهرهای منطقه آمریکای لاتین باید تحولی در خود ایجاد کرده و مدلهای مولد «استخراج، تولید و معدوم سازی» را به یک مدل اقتصادی چرخشی «کاهش، استفاده چندباره و بازیافت» تبدیل کنند. بازیافت حساب شده گامی تعیین کننده در این دگردیسی محسوب می شود. برآوردهای صورت گرفته نشان می دهد بهره گیری از استراتژیهای متفاوتی برای تبدیل به یک اقتصاد گردشی مزایای چشمگیری به همراه دارد تا جایی که رشد ناخالص داخلی را بین هشت دهم درصد تا 7 درصد افزایش می دهد. همچنین اشتغال زایی بین دو دهم درصد تا 3 درصد را به همراه دارد. از آن گذشته انتشار آلاینده های کربنی کاهش قابل توجه 85 تا 70 درصدی خواهد داشت.

در تمام شهرهای شاخص کشورهای آمریکای لاتین و منطقه کارائیب پدیده ای در حال گسترش است که همزمان با توسعه شهرنشینی تبلور یافته است: افرادی که در خیابانها و محلهای روباز نگهداری از مواد دورریز مشغول تفکیک زباله ها هستند. آنها در جستجوی موادی هستند که بتوان به فروش رساند. تخمین زده می شود حدود 4 میلیون نفر از بابت حضور در فرآیند جمع آوری، حمل و نقل، جداسازی و فروش مواد بازیافتی کسب درآمد کرده و زندگی خود را از این راه می گذرانند. آنها از میان انبوه زباله ها موادی نظیر کاغذ، شیشه، پلاستیک و فلز جمع آوری می کنند. این افراد در منطقه کارائیب و آمریکای لاتین با نامهای مختلفی شناخته می شوند. البته در جریان برگزاری نخستین کنفرانس جهانی بازیافت کنندگان مواد دورریز که در سال 2008 در بوگوتای کلمبیا برگزار شد عنوان grassroots برای این افراد برگزیده شد. این دسته از افراد معمولا به آسیب پذیرترین اقشار جامعه تعلق دارند.

این افراد همواره در معرض خطرات زیادی قرار دارند. جدای از آنکه سلامت این افراد همواره در معرض خطرات جدی قرار دارد، نباید از خشونت و به استثمار گرفته شدن آنها نیز غافل شد. نتیجه فعالیت این افراد تزریق انبوهی از مواد جهت استفاده در چرخه تولید است.

تخمین زده می شود این افراد سهم 25 تا 50 درصدی از کل فرآیند بازیافت شهری را در کشورهای منطقه آمریکای لاتین داشته باشند. واقعیت این است که عملکرد این افراد تأثیر چشمگیری بر زیست محیط دارد. از این طریق طول عمر تالابها افزایش یافته و هزینه های حمل و نقل نیز کاهش می یابد. در نتیجه به استخراج و استفاده کمتری از مواد خام نیاز است که این خود مزایای خاصی برای محیط زیست و سلامت عمومی جامعه به همراه دارد. کارشناسان به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان یکی از نتایج مهم عملکرد این دسته از افراد اشاره می کنند.

برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله Economist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم : مهدی پیرگزی

No tags for this post.