دیدار با مقصد افق‌های نو
فضاپیمای افق های نو (New Horizons) پس از ملاقات تاریخی خود با پلوتو و قمر شگفت انگیز آن شارون، اکنون در راه سپری کردنی سفری طولانی به‌سوی مقصد بعدی خود است.
مقصد بعدی که این کاوشگر به بررسی آن خواهد پرداخت، یکی از اجرام کمربند کوییپر است، منطقه‌ای از اجسام یخی و سنگی بزرگ که فراسوی مدار پلوتو به شکل کمربندی خورشید ما را در برگرفته‌اند.
این جسم که به نام 2014 MU96 شناخته میشود، در روز آغازین سال 2019 میلادی میزبان افق های نو خواهد بود. ملاقاتی که در فاصله نزدیک به 650 میلیون کیلومتری از ما اتفاق خواهد افتاد و این جسم را به دورترین جسمی در منظومه شمسی – نسبت به زمین – بدل خواهد کرد که تاکنون مورد کاوش و بررسی دقیق و از نزدیک قرارگرفته است.
اجرام کمربند کوییپر بازمانده‌هایی از دوران شکل‌گیری منظومه شمسی هستند و برخی از آن‌ها را پیش سیاره‌هایی تشکیل می‌دهند که از فرآیند تشکیل سیاره‌ها به‌جای مانده‌اند. به همین دلیل بررسی آن‌ها به‌طور چشمگیری می‌تواند دیدگاه ما را نسبت به گذشته و آینده منظومه شمسی خود و همچنین تحول و تکامل سایر اجرام منظومه شمسی ارتقا بخشد.
بااین‌وجود این اجرام به دلیل ابعاد کوچک و فاصله طولانی که از ما دارند معمولا برای ما ناشناخته به شمار می‌روند. MU69 نیز از این قاعده مستثنا نیست و ما چیز زیادی از آن نمی‌دانیم. اما شش هفته دیگر دانشمندان فرصتی استثنایی خواهند داشت تا نیم‌نگاهی دقیق‌تر به این جرم دوردست و هدف بعدی افق‌های نو بیندازند.
در روزهای 13، 20 و 27 خردادماه، این جرم دوردست از مقابل سه ستاره (هر شب از مقابل یکی از ستاره‌ها) گذر خواهد کرد و اختفایی ستاره‌ای را شکل خواهد داد. در زمان وقوع این اختفاهای ستاره‌ای، اگر ناظران روی زمین در موقعیت مناسبی باشند می‌توانند تغییرات نور ستاره، متناسب به عبور این سیارک از مقابل آن را رصد کرده و با رصد این پدیده از موقعیت‌های مختلف جغرافیایی اطلاعات نسبتا دقیقی از شکل و وضعیت این جرم به دست آورند. محققان از این فرصت استفاده خواهند کرد تا با رصدهای دقیق خود پیش از رسیدن افق‌های نو به مقصد درک بهتری از مشخصات کلی میزبان این کاوشگر پیدا کنند. به همین منظور بیش از 50 گروه رصدی برای رصد اختفای 13 خرداد بسیج شده‌اند تا در مناطقی چون آرژانتین و آفریقای جنوبی به رصد این اختفا بپردازند.
یکی از اهداف این گروه این است که مشخص کنند آیا خطری در اطراف این جرم وجود دارد که بتواند برای کاوشگر افق‌های نو دردسرساز باشد یا نه. حلقه‌هایی در اطراف این جرم، غبار، یا حتی اقماری در اطراف آن می‌تواند ازجمله این خطرهای بالقوه باشد. اگر چنین اجرامی در اطراف این جسم وجود داشته بشد و باکمی خوش‌شانسی در زاویه مناسبی نسبت به ما قرارگرفته باشند ممکن است هنگام بروز این اختفاها و با بررسی تغییرات منحنی نور ستاره که در اثر پنهان شدن پشت این اجرام درخشش تغییر می‌کند، محققان بتوانند وجود آن‌ها را تائید کنند. فراتر از آن محققان امیدوارند با کمک این رصدها، شکل و ابعاد تقریبی MU69 را نیز تعیین کنند.
Credit: Kerri Beisser
رصد اختفاهای ستاره‌ای یکی از فعالیت‌های مهم و هیجان‌انگیز ستاره‌شناسی است که در آن به‌طور عمدهای ستاره شناسان غیرحرفه‌ای نیز می‌توانند مشارکت کنند. این گروه تحقیقاتی رصد این اختفاها علاوه بر تعدادی تلسکوپ ثابت از 22 تلسکوپ 16 اینچی (گشادگی دهانه 40 سانتی‌متر) قابل حمل‌ونقل نیز بهره خواهد برد و با نصب آن‌ها در مناطقی از پیش تعیین‌شده سعی می‌کند داده‌های متنوعی را از این جرم به دست بیاورد. تعیین محل دقیق نصب این تلسکوپ‌ها که به دوربین‌های عکاسی و نورسنج‌های دقیق مجهز هستند، چالشی جدی است. آن‌ها برای اینکه بتوانند با دقت هرچه بیشتر و از زوایای موردنظر این اختفاها را رصد کنند باید با دقت مکان قرار دادن ابزارها را محاسبه کنند. یکی از دلایلی که این محاسبه را پیچیده می‌کند وابسته بودن رصد اختفا به موقعیت جغرافیایی افراد است و با اندک تغییری ممکن است شما زا زاویه دیگری به این اختفا نگاه کنید و داده متفاوتی را دریافت نمایید.
حتی اگر همه این مشاهدات و رصدها با دقت کامل انجام بگیرد بازهم گروه افق‌های نو با چالش عظیمی روبرو است. آن‌ها برای برنامه‌ریزی مسیر سفر به پلوتو زمانی طولانی در اختیار داشتند؛ اما تنها بعد از ملاقات افق‌های نو با پلوتو بود که هدف بعدی آن را انتخاب کردند که هدفی ناشناخته به شمار می‌رود. بدین ترتیب زمان اندک و داده‌های بسیار کمی برای برنامه‌ریزی این سفر هیجان‌انگیز اما پرخطر وجود دارد.
افق‌های نو دلیرانه به‌سوی مقصدی می‌راند که شاید دیدگاه ما را از منطقه بیرونی منظومه شمسی، داستان پیدایش آن و چشم‌انداز دیگر دنیاهای سیاره‌ای عالم ما تغییر دهد.
—
پوریا ناظمی
No tags for this post.
