گروهی از محققان نخستین نتایج مربوط به مطالعه داده‌های فضاپیمای جونو (Juno) را منتشر کردند. این گروه به سرپرستی دکتر اسکات بولتون از موسسه تحقیقاتی ساوتوست (Southwest research Institute) که دو مقاله آن‌ها روز گذشته منتشر شد، معتقدند داده‌هایی که از مأموریت جونو به زمین رسیده است تا همین‌الان هم باعث تغییری بنیادی در دید و دانش ما نسبت به مشتری به‌طور خاص و غول‌های گازی به‌طور عام خواهد شد.
مأموریت جونو، مدارگردی است که باهدف بررسی مشتری به این سیاره غول سفر کرد و از تابستان سال گذشته در حال گردشی نزدیک به دور مدار مشتری است و در مواردی از ارتفاع فوق‌العاده نزدیک حدود پنج هزار کیلومتری فراز ابرهای مشتری عبور می‌کند. یافته‌های این فضاپیما دانسته‌های ما درباره هسته، ترکیبات لایه‌های مختلف آن، مغناط کره و قطب‌های مشتری را دگرگون می‌کند و به گفته مدیر این تحقیق به همان اندازه که تصاویر ارسالی از این کاوشگر خیره‌کننده هستند، داده‌های آن نیز شگفت‌انگیز به شمار میروند.
NASA/Bruce Lemons
این کاوشگر مداری که به هشت ابزار علمی مجهز است نیروی خود را از صفحات خورشیدی تعبیه‌شده بر عرشه خود تأمین می‌کند دو ابزار از این مجموعه به‌طور خاص به بررسی شفقهای قطبی مشتری اختصاص دارد که می‌توان آن‌ها را بزرگ‌ترین و خیره‌کننده‌ترین بازی رنگ و نور در منظومه شمسی نامید.
شفقهای قطبی بر روی زمین در اثر برخورد ذرات پرانرژی خورشیدی که در دام میدان مغناطیسی این سیاره به دام افتاده‌اند ایجاد می‌شود. این ذرات باردار بعدازآنکه به میدان مغناطیسی این سیاره وارد شدند در راستای قطبین مغناطیسی به سمت آن‌ها حرکت کرده و در هنگام برخورد با لایه‌های فوقانی جو یونیزه شده و نمایش نورانی خیره‌کنندهای را به وجود می‌آورند.
اگرچه شفقهای قطبی مشتری نیز به نظر می‌رسد تا حدی زیادی از همین الگو پیروی کنند اما درعین‌حال درباره آن معماهای بسیاری وجود دارد. اکنون برخی از مشاهدات تازه نشان می‌دهد جریان‌هایی از پلاسما از لایه‌های فوقانی جو مشتری راهی مغناط کره می‌شوند و تجمع ذرات باردار در آنجا را تقویت کرده و در فرآیند تشکیل شفق‌ها مؤثرند. همچنین علی‌رغم تقارنی که میان شفقهای شمالی و جنوبی این سیاره وجود دارد مشاهدات اخیر نشان از توزیع نامتقارن نوارهای شفقی‌های قطبی اراد. ابزارهای جونو که برای بررسی میدان‌های مغناطیسی و گرانشی این سیاره روی آن نصب‌شده‌اند می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا درک بهتری نسبت به آنچه درون این سیاره به‌طور خاص و سیاره‌های غول‌پیکر گازی به‌طور عام می‌گذرد به دست آورند. داده‌برداری جونو از هر دو این میدان‌ها تاکنون با برداشت‌های پیشین ما فاصله قابل‌توجهی دارد.
نمایی خیره کننده از شفق های قطبی مشتری و شفق هیا زمین که سعی شده است تقریبا با رعایت مقیاس نشان داده شود. NASA/Bruce Lemons
اولین مجموعه یافته‌های جونو در ویژه‌نامه‌ای از سوی مجله ساینس منتشر شده است.
راه طولانی پیش روی دانشمندان سیاره شناس قرار دارد.
انبوهی از داده‌های ارسالی از جونو باید مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته و بازبینی‌شده و در چارچوب دانسته‌های فعلی ما قرار داده شود. یافته‌های جونو نه‌تنها راه را برای درک بهتر مشتری و منظومه شمسی و بسیاری از سیاره‌های فراخورشیدی باز می‌کند که می‌تواند چشم‌انداز آینده کاوش‌های سیاره مشتری را نیز روشن‌تر نماید.
یکی از مهم‌ترین اهداف مأموریت‌های بعدی که قرار است عازم مشتری شوند به قمر یوروپا اختصاص دارد. قمری شگفت‌انگیز که در زیر لایه‌ای ضخیم از یخ، اقیانوسی از آب مایع را در دل خود دارد و حداقل ازنظر تئوری شرایط اولیه برای شکل‌گیری حیات درون آن مهیا است.
اگرچه بودجه فعلی ناسا پس از به روی کار آمدن دولت جدید، طرح مأموریت یوروپا را به محاق برده است اما این هدفی نیست که این دولت بتواند برای همیشه آن را پاک نماید و در اولین فرصت، ناسا و سایر آژانس‌های فضایی، یوروپا را به یکی از مهم‌ترین مقاصد کاوش‌های خود در منظومه شمسی بدل خواهند کرد.
—
پوریا ناظمی
No tags for this post.