اگر مرد هستید، شاید لازم باشد بیشتر مراقب مغزتان باشید. چرا که مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مغز مردان سریع‌تر از زنان کوچک می‌شود و این روند می‌تواند توانایی‌های حافظه و تمرکز را به مرور تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش خبرگزاری سینا، مطالعات منتشر شده در سایت Medicine.WashU، Scientific American و ScienceAlert نشان می‌دهند که مغز مردان ممکن است سریع‌تر از مغز زنان کوچک شود و مغز زنان از نظر متابولیک جوان‌تر باقی بماند. با این حال، رابطه بین سن متابولیک مغز، حجم ساختاری و خطر بیماری‌های عصبی پیچیده است و نمی‌توان بر اساس آن پیش‌بینی قطعی انجام داد.
این یافته‌ها به پژوهشگران کمک می‌کند تا روش‌های پیشگیرانه و مراقبتی بهتر برای حفظ سلامت مغز در طول عمر طراحی کنند و اهمیت سبک زندگی سالم، آموزش عمومی و آگاهی نسبت به روند سالمندی مغز را برجسته می‌کند.
مغز زنان جوان‌تر از نظر متابولیک
تحقیقی از دانشگاه واشینگتن با استفاده از اسکن‌های PET نشان داد که مغز زنان به‌طور متوسط حدود سه سال «جوان‌تر» از مردان هم‌سن خود است. این مطالعه با بررسی مصرف گلوکز و شاخص‌های متابولیکی مغز انجام شد و نشان داد که زنان در برخی نواحی مغزی توانایی نگهداری متابولیسم و انرژی خود را بهتر حفظ می‌کنند. محققان می‌گویند این تفاوت می‌تواند توضیح دهد که چرا توانایی‌های شناختی زنان در طول زندگی بیشتر حفظ می‌شود و سرعت کوچک‌شدن مغز در آنها کمتر است.
همچنین، الگوریتم‌های تحلیل داده نشان دادند که وقتی سن متابولیک مردان با مدل زنان مقایسه شد، مردان به‌طور میانگین چند سال پیرتر از سن تقویمی خود به نظر می‌رسیدند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که تنها سن تقویمی نمی‌تواند تصویر کامل روند پیر شدن مغز را ارائه دهد و نگاه به شاخص‌های متابولیک ضروری است.
کوچک شدن سریع‌تر مغز مردان
حجم مغز مردان در طول زمان سریع‌تر کاهش می‌یابد. این کاهش حجم در نواحی مختلف مغز، از جمله قشر پس‌مرکزی، بخش‌هایی که با حافظه و عملکردهای شناختی مرتبط هستند، مشاهده شده است.
طبق این مطالعات، مردان ممکن است با سرعت بیشتری حجم مغز خود را از دست بدهند، در حالی که زنان با وجود مغز متابولیک جوان‌تر، در بسیاری از جمعیت‌ها نرخ بالاتری از بیماری آلزایمر دارند. این تضاد نشان می‌دهد که رابطه بین کوچک‌شدن مغز و بیماری‌های عصبی پیچیده است و تنها بر اساس حجم مغز نمی‌توان ریسک ابتلا را پیش‌بینی کرد.
عوامل محتمل و پیچیدگی‌های علمی
تفاوت‌ها در روند پیر شدن مغز احتمالاً به عوامل متعددی بستگی دارد:
متابولیسم مغز: زنان در مصرف گلوکز و انرژی مغزی شاخص‌های متفاوتی دارند که می‌تواند سرعت پیر شدن مغز را کاهش دهد.
هورمون‌ها و تغییرات هورمونی: تفاوت‌های جنسی هورمونی در طول زندگی بر سلامت نورون‌ها و نگهداری بافت مغز اثرگذار است.
ژنتیک و سبک زندگی: رژیم غذایی، ورزش، فعالیت‌های شناختی و اجتماعی و عوامل محیطی می‌توانند روند سالمندی مغز را تحت تأثیر قرار دهند.
با وجود این توضیحات، هیچ یک از این مکانیسم‌ها به‌طور قطعی ثابت نشده و محققان تأکید دارند که این تفاوت‌ها نتیجه تعامل پیچیده‌ای از عوامل زیستی، اجتماعی و رفتاری است.
پیامدها برای سلامت عمومی و بیماری‌های عصبی
درک این تفاوت‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا می‌تواند به پیش‌بینی و پیشگیری از بیماری‌های عصبی کمک کند. با این حال، تفاوت جنسی در سن مغزی و حجم مغز تنها بخشی از تصویر است و عوامل دیگری مانند طول عمر بیشتر زنان، سبک زندگی و تفاوت‌های هورمونی نیز نقش دارند.
به عنوان مثال، علی‌رغم اینکه مغز زنان جوان‌تر به نظر می‌رسد، نرخ ابتلا به آلزایمر در زنان بالاتر است. این موضوع نشان می‌دهد که سن متابولیک یا حجم مغز به تنهایی نمی‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های عصبی را توضیح دهد و ترکیب پیچیده‌ای از عوامل مختلف در بروز بیماری نقش دارد.
توصیه‌های عملی برای حفظ سلامت مغز
با وجود این تفاوت‌ها، پژوهشگران توصیه می‌کنند که همه افراد، چه زن و چه مرد، به سبک زندگی سالم مغز توجه داشته باشند و نکات زیر را رعایت کنند:
– فعالیت جسمانی منظم برای حفظ جریان خون و سلامت نورون‌ها
– تمرین‌های شناختی و فعالیت‌های ذهنی برای تقویت حافظه و انعطاف‌پذیری شناختی
– خواب کافی و مدیریت استرس
– تغذیه سالم و متعادل برای حمایت از عملکرد مغز
– همچنین آموزش عمومی درباره تفاوت‌های جنسی و نحوه مراقبت از مغز می‌تواند به بهبود سلامت عمومی کمک کند. افراد باید بدانند که روند کوچک شدن مغز یک پروسه طبیعی است و اقدامات پیشگیرانه می‌تواند آن را به تعویق بیندازد.