با موافقت رئیس جهاددانشگاهی «مرکز ملی زیست‌مصنوعی و ژنوم ایران» با هدف تبدیل قم به هاب ملی زیست‌مصنوعی کشور و توسعه فناوری‌های پیشرفته زیستی توسط جهاددانشگاهی واحد قم ایجاد می‌شود.
به گزارش خبرگزاری سینا، در مراسمی با حضور دکتر علی منتظری رئیس جهاددانشگاهی، دکتر زهرا شیخی معاون پژوهش و فناوری، دکتر سید عبدالحمید احمدی قائم‌مقام و معاون پشتیبانی و مدیریت منابع و برخی از مدیران ارشد این نهاد طرح «ایجاد مرکز ملی زیست‌مصنوعی و ژنوم ایران» با محوریت جهاددانشگاهی واحد قم رسما کلید خورد.
تبدیل قم به هاب ملی زیست‌مصنوعی کشور
دکتر زهرا شیخی، معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، در این مراسم با تشریح اهداف و ابعاد طرح اظهار کرد: جهاددانشگاهی استان قم در راستای مأموریت خود در توسعه فناوری‌های پیشرفته زیستی، طرح “ایجاد مرکز ملی زیست‌مصنوعی و ژنوم ایران” را با هدف تبدیل قم به هاب ملی زیست‌مصنوعی کشور تدوین کرده است.
وی افزود: زیست‌مصنوعی شاخه‌ای نوین از زیست‌فناوری است که در مرز مشترک زیست‌شناسی، مهندسی، علوم داده و هوش مصنوعی قرار دارد و به طراحی و ساخت سامانه‌های زنده جدید یا بازمهندسی موجودات زنده برای تولید دارو، غذا، انرژی و مواد زیستی می‌پردازد. این علم به‌جای دستکاری محدود ژن‌ها، امکان طراحی مجدد حیات در سطح سلولی و مولکولی را فراهم می‌سازد.
ایجاد یک اکوسیستم ملی زیست‌مصنوعی در پنج محور
به گفته دکتر شیخی، هدف از اجرای این طرح، ایجاد یک اکوسیستم ملی زیست‌مصنوعی در پنج محور اصلی توسعه زیرساخت‌های پژوهشی و فناورانه همچون بیوفاندری‌ها و آزمایشگاه‌های طراحی زیستی؛ گسترش زیست‌اقتصاد دانش‌بنیان و ایجاد اشتغال پایدار؛ تربیت نیروی انسانی میان‌رشته‌ای در تقاطع زیست‌فناوری، مهندسی و داده؛ گسترش همکاری‌های ملی و بین‌المللی و ایجاد نظام هماهنگی و رهبری ملی در حوزه زیست‌مصنوعی است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های جهاددانشگاهی قم گفت: وجود گروه‌های پژوهشی فعال در حوزه‌های زیست‌شناسی سلولی، پزشکی بازساختی، زیست‌شناسی تولیدمثل و مرکز درمان ناباروری قم، بستری منحصربه‌فرد برای پیوند پژوهش‌های بنیادی با کاربردهای بالینی ایجاد کرده است.
نیروی انسانی متخصص و زیرساخت‌های آزمایشگاهی موجود، زمینه شکل‌گیری نخستین هسته ملی زیست‌مصنوعی را در این مرکز فراهم کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، طرح مذکور در چهار فاز اجرایی شامل:
1. تدوین نقشه‌راه و برنامه استراتژیک ملی،
2. ایجاد و استقرار مرکز جامع و زیرساخت‌های اولیه،
3. توسعه صنعتی و یکپارچگی پژوهش و بازار
4. تثبیت جایگاه ایران در شبکه‌های بین‌المللی Biofoundry و Bioeconomy طراحی شده است.
تقویت زیست‌اقتصاد دانش‌بنیان و ارتقای جایگاه ایران در عرصه فناوری‌های زیستی بین‌المللی
در مراحل نخست، پروژه‌هایی در حوزه‌های پزشکی (سلول‌های سنتتیک، ارگانوئیدها و درمان ناباروری)، کشاورزی و محیط‌زیست (گیاهان مقاوم و میکروارگانیسم‌های پاک‌کننده) و نیز صنعت و بیوسنسورها (تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و تولید مواد زیستی) به اجرا درخواهد آمد.
در پایان این مراسم که در مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی قم برگزار شد، دکتر سیدرضا طباطبایی، سرپرست جهاددانشگاهی قم، با اشاره به اقدامات انجام‌شده در زمینه آماده‌سازی زیرساخت‌های طرح، از رئیس جهاددانشگاهی درخواست صدور مجوز رسمی ایجاد این مرکز ملی را مطرح کرد که با موافقت دکتر منتظری همراه شد.
با اجرای این طرح، قم به‌عنوان محور اصلی توسعه زیست‌مصنوعی کشور، نقش مهمی در تقویت زیست‌اقتصاد دانش‌بنیان و ارتقای جایگاه ایران در عرصه فناوری‌های زیستی بین‌المللی ایفا خواهد کرد.