نشست تخصصی و مشترک ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت دانشگاه تبریز با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، معاون پژوهشی وزارت علوم، رئیس مرکز حقوقی، لوایح و امور مجلس وزارت علوم، استاندار آذربایجان شرقی، رئیس دانشگاه تبریز، اعضای کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی،، مدیرکل دفتر امور مجلس وزارت علوم، روسای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و منتخبی از صاحبان صنایع استان در تالار لعل دانشگاه تبریز برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری سینا، دکتر محمدتقی اعلمی، رئیس دانشگاه تبریز در آغاز این آئین، طی سخنانی با ارائه گزارشی از آمارهای دانشگاه تبریز اظهار کرد: دانشگاه تبریز در حال حاضر با ۱۸ دانشکده، ۳۵ گروه پژوهشی، ۲۵ هزار دانشجو که ۳ هزار و ۵۰۰ نفر ازآن ها بین المللی هستند، ۸۰۰ عضو هیئت علمی و ۱۲۵ محقق پسا دکتری به فعالیت علمی مشغول است.
وی ادامه داد: دانشگاه تبریز دارای ۱۳۰ شرکت دانش‌بنیان در پارک فناوری، چهار مرکز رشد و چهار قطب علمی و یک پردیس بین‌المللی است و هفت مجله دانشگاه تبریز به زبان انگلیسی و ۲۴ مجله فارسی دارد.
دکتر اعلمی افزود: دانشگاه تبریز به لحاظ رتبهبندی جهانی و ارتباط با صنعت و جامعه، رتبهبندی خوبی را در بین دانشگاه‌های کشور داراست و همواره جزو پنج دانشگاه برتر در میان دانشگاه‌های جامع کشور بوده است. در رتبهبندی کیو اس در بین دانشگاه‌های ایران رتبه دوم و در جهان رتبه ۵۵، در رتبهبندی لایدن رتبه ۴۰۰ و در رتبهبندی دانشگاه‌های آسیایی رتبه ۱۶۰ را به خود اختصاص داده است. همچنین در شش ماهه نخست امسال، جهش زیادی را به لحاظ طرح‌های پژوهشی داشتیم که بیشتر این‌ها مرهون قانون جهش دانش‌بنیان است. ما در شش ماهه اول امسال توانستیم ۱۲۷ قرارداد پژوهشی با اعتباری بالغ بر ۵۶۰ میلیارد تومان را با صنایع منطقه منعقد کنیم .
وی خاطرنشان کرد: کشور ما به لحاظ تولید علم در منطقه دارای رتبه اول است و بیش از دو درصد مقالات جهان توسط دانشگاه‌های ما تولید می‌شود. همچنین در رتبهبندی سایمگو سال ۲۰۲۴، ایران در تولید علم دارای رتبه یک منطقه خاورمیانه و رتبه ۱۵ تا ۲۰ جهانی است. اما متاسفانه به لحاظ فناوری، ما هنوز بین رتبه ۵۰ تا ۶۰ هستیم که امیدواریم با اجرای هرچه بهتر قانون جهش تولید دانش‌بنیان، بتوانیم در بحث فناوری هم جایگاه‌مان را ارتقا ببخشیم.
رئیس دانشگاه تبریز افزود: در برخی حوزه‌ها نظیر فیزیک، مهندسی مواد، شیمی، نانوتکنولوژی و مهندسی آب سهم ایران از تولید منطقه‌ای بین ۳۰ تا ۴۵ درصد است و به لحاظ شاخص‌های کیفی تولید علم، با وجود تحریم‌ها رتبه یک منطقه را در رشد علمی منطقه داریم و شاهد افزایش قابل توجه در ضریب تاثیر و استنادات مقالات و پیشرفت در همکاری‌های علمی و بین‌المللی هستیم. اما با توجه به رشدی که در این زمینه صورت گرفته، هنوز سهم تحقیق و توسعه ما از جی دی پی بسیار پایین و حدود زیر نیم درصد است. در صورتی که میانگین جهانی دو تا سه درصد است.
وی در خاتمه سخنانش گفت: متوسط سرانه تولید ناخالص ملی و درصد هزینه‌های تحقیق و توسعه در سال ۲۰۲۳ در آمریکا حدود ۳.۴۵ درصد، چین ۲.۶۸ درصد، عربستان ۰.۸ و در ایران ۰.۴۹ درصد است.
اختصاص ۲۰ همت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور نیز از تهیه چهار مدل تامین مالی جدید برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در سال‌جاری خبر داد.
دکتر حسین افشین افزود: اوراق توسعه فناوری به ارزش ۲۰ همت برای حمایت از شرکت‌های بزرگ و فناور دانش‌بنیان تخصیص داده شده است و دلیل انتخاب شرکت‌های فناور نیز نقش آنها در کارایی زنجیره تامین محصولات دانش‌بنیان است.
وی با بیان اینکه منابع ریالی صندوق توسعه ملی به ارزش ۱.۲۵ همت (هزار و دویست و پنجاه میلیارد تومان) است که با ترکیب منابع بانکی به ارزش ۲.۵ همت (دو هزار و پانصد میلیارد تومان) خواهد شد، خاطرنشان کرد: منابع دلاری صندوق توسعه ملی نیز به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار جهت تداوم این حمایت‌ها اختصاص داده شده است.
وی ادامه داد: در تخصیص این حمایت‌ها نیز روش‌های نوینی در زیست‌بوم بکار گرفته شده که الگوی تخصیص را نیز از این حیث نوآور می‌کند.
دکتر افشین اظهار کرد: متوسط مدت زمان ارزیابی طرح‌های پژوهشی در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور ۳۸ روز است و ۹۰ درصد طرح‌های وارده به این معاونت تایید شده و ۱۰ درصد به دلیل ناقص بودن مدارک و عدم پاسخ از سوی متقاضی رد شده است.
وی در خصوص تولیدات بار اول نیز گفت: کمیته‌ای تحت همین عنوان در معاونت فعالیت می‌کند که این تولیدات را بدون مناقصه به شرکت‌های متقاضی واگذار می‌کند و در همین راستا از سال ۱۳۹۸ تا سال گذشته تنها ۲۰۰ میلیون دلار قرارداد منعقد شده بود، در حالی که از انتهای سال قبل تا اردیبهشت ماه سال جاری ۲۰۰ میلیون دلار در این زمینه قرار داد بسته‌ایم.
تاکید وزارت علوم بر برنامه هفتم توسعه
معاون پژوهشی وزیر علوم نیز در این جلسه با بیان اینکه برنامه اصلی وزارت علوم همان برنامه توسعه هفتم است گفت: وزارت علوم یکی از دستگاه‌های اجرایی است که برنامه خود را برای تحقق این برنامه تدوین کرده است.
دکتر پیمان صالحی ادامه داد: یکی از ظرفیت‌ها و قوانینی که می‌تواند وزارت عتف را در تحقق برنامه هفتم به توسعه کمک کند، همین قانون جهش تولید است.
وی با اشاره به بندهای ۱۱ و ۱۳ این قانون افزود: هر شرکت دولتی و خصوصی که مالیات پرداخت می‌کند، اگر قرارداد تحقیق و توسعه با دانشگاه‌ها امضا کند، هزینه‌های پرداخت شده از محل مالیات‌های پرداخت آن شرکت کم خواهد شد.
دکتر صالحی بیان کرد: طبق بندهای این قانون شرکت‌ها کاری با امور مالیاتی ندارند و فقط در اظهارنامه‌های مالی، اعتبار هزینه شده برای قراردادهای تحقیق و توسعه با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان را عنوان می‌کنند.
وی افزود: فرصت خوبی فراهم شده و همه شرکت‌هایی که مالیات می‌پردازند می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.
مأموریت استانداری برای پیوند اضلاع مثلث علم، صنعت و جامعه
استاندار آذربایجان شرقی نیز با اشاره به مأموریت استانداری برای پیوند اضلاع مثلث علم، صنعت و جامعه اظهار کرد: ما در استانداری، برای دانشگاه‌ها مأموریت‌هایی ویژه در ارتباط با صنعت و جامعه تدوین کرده‌ایم.
دکتر بهرام سرمست ادامه داد: در دانشگاه تبریز به‌دنبال تقویت «مکتب تجاری تبریز» هستیم و اگر اتاق بازرگانی و دانشگاه تبریز بتوانند این مکتب را توسعه دهند، پیوندی مستحکم میان صنعت و دانشگاه ایجاد خواهد شد.
وی با اشاره به توسعه اکوسیستم نوآوری در استان افزود: خیرین استان نیز برای همکاری در حوزه هوش مصنوعی، برج فناوری و نوآوری اعلام آمادگی کرده‌اند و در این زمینه، تفاهم‌نامه‌هایی در حال انعقاد است تا از حمایت‌ها به‌صورت هدفمند استفاده شود.
استاندار آذربایجان شرقی از پیگیری‌های استان برای تأسیس «منطقه ویژه اقتصادی فناوری‌های نوین در شهرک صنعتی بعثت» خبر داد و گفت: این طرح مورد تأیید رئیس‌جمهور قرار گرفته و نیازمند همکاری و ابتکار نمایندگان مجلس برای پیگیری و تحقق آن هستیم.
وی با تأکید بر لزوم ارتباط تنگاتنگ میان دانشگاه، صنعت و جامعه گفت: توسعه، زمانی شکل می‌گیرد که دستاوردهای علمی دانشگاه‌ها وارد صنعت شود. اگر دانشگاه از صنعت جدا بیفتد، سرنوشت محتوم جامعه ما انزوای علمی دانشگاه و توقف برنامه‌های توسعه خواهد بود.
وی به ظرفیت‌های بالای صنعتی استان اشاره کرد و گفت: آذربایجان شرقی از پایه‌های صنعتی قوی برخوردار است و حضور صنایع مادر از جمله ماشین‌سازی، تراکتورسازی و سایر بخش‌های مدرن صنعتی، ظرفیت بزرگی برای تحقق پیوند جامعه و دانشگاه به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، وجود دانشگاه‌های معتبر با پیشینه‌ای تاریخی، مانند ربع رشیدی با سابقه‌ای ۷۵۰ ساله، این استان را به یکی از خاستگاه‌های مهم دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم تبدیل کرده است.
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه این استان پایگاه تجددخواهی، تحول‌خواهی و مهد تغییرات بزرگ در تاریخ معاصر کشور است، تصریح کرد: آذربایجان شرقی، دروازه توسعه کشور است و در دولت چهاردهم نیز، آذربایجان شرقی به‌عنوان نماد وفاق ملی شناخته شده و همواره منشأ تحولات بزرگ در کشور بوده است. اکنون نیز باید سه ضلع جامعه، صنعت و علم در این تحولات نقش‌آفرینی کنند.
دکتر سرمست افزود: آذربایجان شرقی با پایه‌های صنعتی قوی و دانشگاه‌های بزرگ می‌تواند بهترین الگویی برای ارتباط دانشگاه، جامعه و صنعت باشد. صنایع، دانشگاه‌ها، اتاق بازرگانی و خیرین پای کار همکاری وسیع برای توسعه استان هستند.
وی همچنین با اشاره به ضرورت بازنگری در آیین‌نامه‌ها برای ارتقای ارتباط صنعت و جامعه با دانشگاه، گفت: باید اصلاحاتی صورت گیرد تا اساتید دانشگاه‌ها اولویت پژوهشی خود را بر اساس نیازهای صنعت و جامعه تعریف کنند. اگر این انتظار را آرمان‌گرایی بدانیم، پس باید دانشگاه‌ها به سمت مأموریت‌گرایی حرکت کنند.
وی با تأکید بر استفاده حداکثری از اعتبارهای مالیاتی بر اساس ماده ۱۱، گفت: باید نهایت اهتمام را برای بهره‌برداری از ۶ همت اختصاص یافته به این بخش داشته باشیم و اجرایی و عملیاتی کردن آن، همتی جدی با کمک نمایندگان مجلس می‌طلبد.
دکتر سرمست با استقبال از تفاهمنامه ۷۵۰ میلیاردی معاونت علمی با دانشگاه تبریز گفت: انتظار داریم قانون جهش تولید دانش‌بنیان برای بخش خصوصی و دولتی استان آذربایجان شرقی اعمال شود و همچنین ظرفیت اعتبار مالیاتی و سهم ۶ همتی استان پر شود.
وی در خاتمه با تاکید بر حمایت دولت و مجلس برای افزایش حقوق اعضای هیئت علمی گفت: پیرو نشست فعلی، ما شرکت‌هایی را به معاونت علمی ریاست جمهوری معرفی خواهیم کرد که براساس قرارداد و تفاهمنامه‌های موجود مورد حمایت قرار گیرند.
تشریح جزئیات قانون جهش تولید دانش‌بنیان
رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی نیز ضمن تشریح قانون «جهش تولید دانش‌بنیان»، این قانون را یکی از اقدامات مهم مجلس در حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان عنوان کرد و گفت: قانون جهش تولید دانش‌بنیان موانع بیمه‌ای، مالیاتی و گمرکی را از پیش پای شرکت‌های فناور برمی‌دارد و زمینه تبدیل ایده‌های علمی به محصول و ثروت را فراهم می‌کند.
دکتر علیرضا منادی با تأکید بر نقش دانشگاه‌ها در پیوند میان آموزش، پژوهش و صنعت افزود: استادان و دانشجویان باید در مسیر تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت کنند؛ قانون این امکان را فراهم کرده تا دانشگاه‌ها آخرین حلقه زنجیره علم تا تولید باشند.
وی، از اجرای طرح ایجاد منطقه ویژه فناوری در شهرک صنعتی بعثت تبریز خبر داد و گفت: این طرح می‌تواند بستری برای توسعه فعالیت‌های فناورانه در استان باشد.
رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: کشور زمانی به جهش اقتصادی می‌رسد که علم به ثروت تبدیل شود و ارتباط میان صنعت و دانشگاه به یک مسیر پایدار بدل شود.
گفتنی است، در پایان این نشست، تفاهمنامه همکاری «راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع ملّی در حوزه بسته‌بندی انعطاف‌پذیر» بین دانشگاه تبریز و هلدینگ نقشینه چاپ تبریز به مبلغ 750 میلیارد تومان به امضا رسید.
همچنین دکتر اعیانی؛ مدیرعامل شرکت کلر پارس به خاطر انعقاد اولین قرارداد ماده 13 با دانشگاه تبریز به مبلغ 480 میلیارد تومان، دکتر رسولی؛ مدیرعامل شرکت صنایع معدنی تولید مهر اصل به‌عنوان همکار صنعتی برتر دانشگاه در سال 1403، دکتر سیدرضا سیدرحمانی؛ مدیرعامل شرکت پالایش نفت تبریز به‌عنوان همکار صنعتی برتر دانشگاه در سال 1403، مهندس ناصر میرزاپور؛ مدیرعامل شرکت مس مزرعه اهر به‌عنوان همکار صنعتی برتر دانشگاه در سال 1403، دکتر آقایاری و دکتر ابوالقاسم محمدی به عنوان همکاران هیئت علمی برتر در حوزه ارتباط با صنعت مورد تجلیل قرار گرفتند.