هپاتیت B و C عامل اصلی سیروز و سرطان کبد / این بیماری خاموش قابل پیشگیری و درمان است

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اعلام اینکه بسیاری از مبتلایان به هپاتیت B و C تا مراحل پیشرفته بیماری از ابتلای خود بی خبرند، گفت: تشخیص دیرهنگام می تواند خطر سیروز و سرطان کبد را افزایش دهد.

به گزارش خبرگزاری سینا، اورنگ ایلامی امروز، 6 مردادماه در نشست خبری ویژه روز جهانی هپاتیت، بر اهمیت پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان این بیماری خاموش تاکید کرد و گفت: هپاتیت به معنای التهاب کبد است. این بیماری می‌تواند بدون علامت آغاز شود اما در صورت عدم درمان، به عوارضی چون فیبروز، سیروز یا سرطان کبد منجر شود. متاسفانه بسیاری از مبتلایان تا مراحل پیشرفته بیماری، از ابتلای خود بی اطلاعند.

ایلامی با بیان اینکه ویروس‌های هپاتیت شایع‌ترین علت هپاتیت در جهان هستند، اما سایر عفونت‌ها، مواد سمی (مانند الکل، برخی داروها) و بیماری‌های خودایمنی نیز می‌توانند باعث هپاتیت شوند، گفت: 5 نوع اصلی از ویروس های هپاتیت یعنی A، B، C، D و E شناسایی شده اند اما دو نوع B و C به دلیل مزمن شدن، بیشترین نگرانی را از نظر مرگ و میر، سیروز و سرطان ایجاد میکنند.

وی با اشاره به اهمیت راه های انتقال گفت: هپاتیت A و E معمولاً در اثر مصرف غذا یا آب آلوده ایجاد می‌شوند. هپاتیت B،C  و D معمولاً در نتیجه تماس با خون یا مایعات بدن آلوده منتقل می شوند. این تماس می تواند از طریق سرنگ مشترک، دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده، اقدامات پزشکی تهاجمی با استفاده از تجهیزات آلوده و انتقال از مادر به نوزاد در زمان تولد و روابط جنسی بدون محافظت رخ دهد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با هشدار نسبت به روند انتقال در جمعیت های خاص، گفت: در مناطق با شیوع بالا، بسیاری از کودکان در همان سالهای ابتدایی زندگی آلوده می شوند. به همین دلیل، غربالگری مادران باردار و واکسیناسیون نوزادان یک راهبردی کلیدی برای پیشگیری از هپاتیت B است.

ایلامی در ادامه به وضعیت جهانی هپاتیت C اشاره کرد و گفت: تخمین زده می شود حدود 50 میلیون نفر در جهان به عفونت مزمن ویروس هپاتیت C مبتلا هستند و سالانه حدود یک میلیون عفونت جدید رخ می‌دهد. متأسفانه در حال حاضر هیچ واکسن موثری علیه هپاتیت C وجود ندارد، اما خوشبختانه با داروهای جدید ضدویروسی، بیش از 95% بیماران قابل درمان هستند. این داروها اکنون در کشور به صورت رایگان در دسترس قرار گرفته اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز خاطرنشان کرد: باید بدانیم که هپاتیت C از طریق غذا یا تماس های روزمره مانند بغل کردن و بوسیدن منتقل نمی شود؛ آگاهی رسانی درباره این موارد می تواند از انگ اجتماعی و ترس بی مورد جلوگیری کند.

وی با اشاره به شعار امسال با عنوان “پیش به سوی حذف هپاتیت C” گفت: این شعار بر ضرورت شکستن موانع اقتصادی، اجتماعی و ساختاری – از جمله انگ اجتماعی – تأکید دارد تا خدمات جلوگیری، تشخیص و درمان هپاتیت به‌ویژه در راستای هدف حذف این بیماری تا سال ۲۰۳۰ ، قابل دسترسی تر و مؤثرتر شود.

ایلامی با اشاره به وضعیت کنونی در کشور تصریح کرد: هپاتیت های B و C همچنان از معضلات بهداشتی – درمانی اولویت دار در کشور محسوب می شوند. نبود علائم اختصاصی در مراحل اولیه بیماری، ناآگاهی عمومی، هزینه بالای خدمات تشخیصی و درمانی و عدم دسترسی ساختارمند به خدمات در جمعیت‌های در معرض خطر، از مهم‌ترین چالش‌های فعلی هستند.

وی خاطرنشان کرد: در حالیکه 192 کشور از جمله ایران به هدف حذف هپاتیت تا سال 2030 متعهد شده اند، نظام شبکه سلامت در کشور همچنان برای خدمات غیرفعال طراحی شده و امکان بیماریابی فعال در آن پیش بینی نشده است. این در حالی است که بخش زیادی از مبتلایان در حاشیه جامعه و در گروه های پرخطر قرار دارند که اغلب به دلایل مختلف به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: ما نیازمند آن هستیم که بیماریابی فعال در نظام شبکه پیش بینی شود تا امکان شناسایی و مراقبت بیماران واقعی فراهم شود. در همین راستا، به مناسبت روز جهانی هپاتیت، وزارت بهداشت بازه زمانی 4 مرداد تا 11 مرداد را برای اجرای برنامه های آموزشی، بیماریابی فعال و جلب حمایت مسئولان و سیاستگذاران تعیین کرده است.

وی همچنین گفت: در این بازه، آموزش های عمومی درباره علائم، روشهای انتقال و اقدامات پیشگیرانه به مردم ارائه می شود. هدف از این آموزش ها، الزام به تست نیست؛ اما اگر فردی تمایل به انجام آزمایش داشته باشد، به مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری یا واحد بیماری های واگیر مراکز بهداشت شهرستان ها ارجاع داده می شود. در صورت داشتن اندیکاسیون، آزمایش اولیه و مراقبت های بعدی مطابق پروتکل های برای فرد انجام خواهد شد.

ایلامی با اشاره به دستاوردهای سال گذشته اظهار کرد: در سال 1403، بیش از 10 هزار تست تشخیص سریع در گروه های پرخطر مانند بیماران مبتلا به اچ آی وی، هموفیلی، تالاسمی، دیالیزی و زندانیان انجام شد که از این میان، بیش از ۶ هزار تست با همکاری سازمان زندان‌ها و حدود ۴ هزار مورد در مراکز مشاوره و کاهش آسیب به ثبت رسید.

غرق شدگی سومین علت مرگ ناشی از حوادث در کشور است

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه سخنان خود به موضوع غرق شدگی هم اشاره کرد و گفت: همزمان با شروع فصل تابستان و افزایش دمای هوا، استفاده از محیط های آبی برای تفریح و ورزش با افزایش خطر غرق شدگی همراه شده است. پویش ملی پیشگیری از غرق شدگی در هفته اول مردادماه آغاز شده و در همین راستا، دستگاه های اجرایی، سازمان های امدادی و شبکه های بهداشتی در سراسر کشور، اقدامات آموزشی و نظارتی خود را تشدید کرده اند.

وی هشدار داد: بر خلاف تصور عمومی، غرق شدگی تنها در دریا رخ نمی دهد. محیطهایی مانند رودخانه ها، سدها، کانال های آب، استخرهای کشاورزی و حتی حوض یا وان حمام نیز می توانند زمینه ساز این حادثه به ویژه در مورد کودکان باشند.

ایلامی با بیان اینکه غرق شدگی سومین علت مرگ ناشی از حوادث در کشور است، گفت: آمارها نشان می‌دهد که غرق شدگی همچنان یک معضل جدی در ایران است. در سال گذشته، بیش از ۸۳۱ مرد و ۱۹۵ زن بر اثر غرق شدگی جان خود را از دست داده‌اند. همچنین در سه ماهه نخست سال جاری، ۲۸۳ نفر بر اثر غرق شدگی فوت کرده‌اند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۱ درصد افزایش داشته است. در یک دوره زمانی دیگر، ۱۵۷ نفر دچار غرق شدگی شده‌اند که از این تعداد ۵۸ نفر مصدوم شده‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز تصریح کرد: طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، در سال 2021 بیش از 300 هزار نفر در جهان به دلیل غرق شدگی جان خود را از دست دادند؛ یعنی به طور متوسط هر ساعت 30 نفر. بیش از نیمی از این مرگ ها در افراد زیر 29 سال و یک چهارم در کودکان زیر پنج سال رخ داده است.

ایلامی یادآور شد: طبق اعلام پزشکی قانونی، در سال گذشته، 89 مورد مرگ ناشی از غرق شدگی در استان فارس گزارش شده که نسبت به سال قبل افزایش 24 نفری داشته است. استان فارس همچنین در فصل بهار امسال نیز با 33 فوتی، در رتبه اول کشور قرار داشته و بیشترین موارد در استخرهای کشاورزی و رودخانه ها اتفاق افتاده است.

به گفته وی؛ یکی از عوامل رایج غرق شدگی، اقدام افراد غیرمتخصص برای نجات فرد غریق است. ورود بدون مهارت به آب برای نجات دیگران، منجر به حادثه برای هر دو نفر می شود. همچنین بیماری زمینه ای مانند صرع، بیماری قلبی، ضعف عضلانی و عقب ماندگی ذهنی، مصرف الکل و داروهای خواب آور یا مواد روانگردان پیش از ورود به آب، از عوامل مهم و خطر ساز محسوب می شوند. در کودکان 1 تا 4 سال غرق شدگی معمولا در حوض، استخر و وان حمام رخ می دهد. کنجکاوی، عدم درک خطر و غفلت لحظه ای والدین از جمله دلایل اصلی بروز این حوادث تلخ است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه پويش پيشگيری از غرق شدگی” با محور اطلاع رسانی، آموزش مهارت شنا، ارتقای آگاهی عمومی، تجهیز سواحل به نجات گران آموزش دیده و نصب تابلوهای هشدار دهنده در مناطق کم خطرناک در حال اجراست، تاکید بر لزوم نظارت مداوم والدین بر کودکان، آموزش شنا از سنین پایین، استفاده از جلیقه نجات هنگام قایق سواری و پرهیز از شنا در شرایط نامناسب مانند شب، طوفان یا در مکان هایی با عمق نامشخص از جمله اهداف این پویش عنوان کرد.