شاتل فضایی مینیاتوری و بیسرنشین X-37B که متعلق به ارتش ایالات‌متحده آمریکا است، روز یکشنبه و پس از سپری کردن 718 روز در مدار زمین، بر باند فرود پایگاه فضایی کیپ کندی در ایالت فلوریدا بر زمین نشست. ارتش ایالات‌متحده که برخلاف پروازهای قبلی این شاتل رباتیک، از پیش، زمان و برنامه فرود آن را اعلام نکرده بود، در توییتی خبر فرود موفقیت‌آمیز آن را تائید کرد.
با فرود موفق این مأموریت، مجموع زمان‌هایی که این شاتل‌های رباتیک و کوچک ارتش، در مدار زمین سپری کرده‌اند به 2086 روز رسید. این، یکی از پروژه‌های فوق‌العاده محرمانه فضایی آمریکا به شمار می‌رود که جنبه‌های مختلفی از آن در پشت پردهای از رازداری قرار دارد.
این چهارمین باری است که نمونه‌هایی از این شاتل پس از پایان مأموریت خود در مدار زمین با موفقیت فرود می‌آیند؛ اما این فرود از این نظر قابل‌توجه است که این شاتل برای فرود از باند فرود شاتل‌های قدیمی و بازنشسته ناسا استفاده کرد که در فاصله سال‌های 1984 تا 2011 فرودگاه اصلی مأموریت‌های شاتل‌های فضایی بود. این نخستین بار پس از بازنشستگی آن شاتلها است که این باند برای فرود پرتابه‌ای فضایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
این شاتل کوچک و رباتیک، همانند یک ماهواره عادی و بر فراز پرتابگرهای اطلس – 5 به مدار زمین ارسال می‌شود. پس از رها شدن و تزریق به مدار، این شاتل می‌تواند با کمک پیشران‌های کوچکی که در اطراف آن تعبیه‌شده است مدار خود تغییر دهد. این شاتلها برخلاف نسل قبلی خود، به‌جای باتری‌های شیمیایی، از صفحه خورشیدی که به همراه دارند، برای تأمین انرژی لازم استفاده می‌کنند.
باوجودی که به دلیل نظامی بودن این مأموریت‌ها، اطلاعات ویژگی‌های مداری آنها به‌طور رسمی منتشر نمی‌شود؛ اما رصدگران آماتور ماهواره‌ها با رصد منظم آن (که به دلیل بازتاب نور خورشید از بدنه و صفحات خورشیدی آن ممکن می‌شود) به تعیین مدار و ثبت تغییرات مداری آن می‌پردازند و مسیر آن را مشخص کرده‌اند.
تا جایی که می‌دانیم تاکنون حداقل دو نمونه از این شاتلها با همکاری شرکت بوئینگ ساخته‌شده است و بنا بر اعلام مراجع فعالیت‌های نظامی فضایی آمریکا تاکنون همه پروازهای این شاتلها آزمایشی بوده است. نخستین پرواز نمونه شماره یک این شاتل در سال 2010 و به مدت 224 روز اتفاق افتاد. دومین پرواز آزمایشی این شاتلها – که اولین پرواز دومین نسخه و نمونه این شاتلها بود – در 5 مارس 2011 آغاز شد و 469 روز ادامه یافت. پرواز سوم که بار دیگر توسط نمونه شماره 1 انجام شد از 11 دسامبر 2012 به مدت 675 روز بود و پرواز چهارم که روز گذشته به پایان رسید و هنوز به شکل رسمی اعلام‌نشده است که کدام‌یک از شاتلها این پرواز را انجام داده‌اند، روز 20 می 2015 مأموریت خود را آغاز کرد و 718 روز را در مدار زمین سپری نمود.
در این مأموریت برخی از فناوری‌های تازه ازجمله پیشران‌های جنبی که برای اصلاح مسیر و تغییر مدار کاربرد دارد مورد آزمایش قرار گرفت.
با توجه به محرمانه بودن این مأموریت به گمانه‌زنی‌های زیادی درباره هدف نهایی آنها وجود دارد. برخی معتقدند این آزمایش‌ها، پیش درآمدی برای توسعه توان نظامی ایالات‌متحده در مدار زمین و نظامی کردن فضا است. گروهی دیگر بر جنبه‌های جاسوسی آنها تأکید می‌کنند. بااین‌وجود مقام‌های رسمی به‌طور طبیعی این ادعاها را رد کرده و اظهار می‌کنند که این آزمایش‌ها برای توسعه امکانات سفرهای مداری و بهبود مطالعات مداری و همچنین انجام آزمایش‌های طولانی‌مدت و قابل‌کنترل در مدار زمین و بازگرداندن نتایج آنها به زمین برای بررسی بیشتر است.
بااین‌وجود به نظر می‌رسد این اظهارات رسمی زمانی که در چارچوبی بزرگ‌تر دیده شود چندان قانع‌کننده نیست. با توجه به فعالیت‌های دیگر بازیگران عرصه فضا ازجمله چین، در استفاده غیر صلح‌آمیز از فضا و تجربه پیشین ایالات‌متحده در آزمایش سلاح‌های ضد ماهواره به‌طور طبیعی انتظار می‌رود که حداقل در بخش‌هایی از چنین برنامه‌های کاربردهای دفاعی – تهاجمی نظامی موردتوجه قرار داشته باشد.
همین موضوع نیز باعث شده است تا اهمیت رصدهای آماتوری این ماهواره‌ها برای ثبت و تعیین مدار آنها و دنبال کردن به یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های رصدگران آماتور ماهواره‌ها بدل شود.
شبکه‌ای جهانی از رصدگران ماهواره‌ها، با دنبال کردن پرتابه‌ها و رصد و ثبت اجرام مصنوعی موجود در مدار زمین توانسته‌اند حداقل نوری اندک بر چنین پروژه‌های محرمانه‌ای بتابانند و شاید در غیاب فعالیت آنها حتی پرواز و فرود این پرتابه‌ها محرمانه نگاه داشته می‌شد.
پرواز بعدی این شاتلها احتمالا در اواخر سال 2017 آغاز خواهد شد.
–
پوریا ناظمی
No tags for this post.