وقتی جنگ به قصه بدل می‌شود/۷
وقتی قاره‌ها می‌غرند و صلح می‌گریزد
گاهی جنگ آن‌قدر بی‌معنا می‌شود که تنها در قصه‌ها و خیال‌های کودکانه می‌شود تحملش کرد؛ جایی که زمین به حیوانات دیوانه بدل می‌شود و جنگ، شبیه بازی عجیبی بر پرده انیمیشن، از ترس واقعی‌اش تهی می‌شود. در پرونده «وقتی جنگ به قصه تبدیل می‌شود» چت‌جی‌پی‌تی نگاهی دارد به کتاب‌ها، فیلم‌هایی و انیمیشین‌هایی که با روایت‌هایی کودکانه و نوجوانانه، قلب‌های کوچک را برای فهم صلح و ارزش زندگی آماده می‌کند.
چرا «دنیای دیوانه دیوانه دیوانه» اثری ویژه برای کودک و نوجوان است؟
به گزارش خبرگزاری سینا، در انیمیشن کوتاه ۳٫۵ دقیقه‌ای «دنیای دیوانه دیوانه دیوانه» (۱۳۵۴) ساخته نورالدین زرین‌کلک — پدر انیمیشن ایران — شاهد تجسم طنزآلود و هنرمندانه‌ای از جهان سیاسی آن دوران هستیم. این اثر که بدون نمایش خشونت مستقیم، با بیانی نمادین و حیوان‌گونه (قاره‌ها به شکل حیوان درمی‌آیند) جنگ و نزاع را به تصویر می‌کشد، فرصتی است برای نوجوانان تا مفهوم پیچیده جنگ را با زبانی ساده، شاعرانه و بدون ترس واکاوی کنند.
نمایش جنگ بدون انسانیت‌زدایی
در این انیمیشن، کره زمین به حیوانات بدل می‌شود و نزاع میان آن‌ها، مقابله قاره‌ها را نشان می‌دهد. امواج پر سر و صدا، پارس، قارقار و درگیری‌های نمادین، ما را با مفهوم نبرد بدون ورود به خشونتی واقعی مواجه می‌کند.
بیشتر بخوانید:
وقتی ادبیات نوجوان، صدای کودکان فلسطین می‌شود/ روایتی لطیف از اشغال و امید
«باشو غریبه کوچک»؛ روایتی شاعرانه از همدلی در دل ویرانی
این رویکرد برای کودکان و نوجوان ۱۰ تا ۱۴ ساله فوق‌العاده اثرگذاراست، چرا که به‌جای صحنه‌های دلخراش، جنگ را از دریچه‌ای نمادین و مثلاً قصه‌ای دلقک‌وار برایشان قابل هضم و فهم می‌کند .
ساختار تجربی؛ از روایت فارغ از کلیشه‌های معمول
مطالعات دانشگاه تربیت مدرس (رهپویه هنرهای نمایشی) نشان می‌دهد این اثر روایتی تجربی دارد: فرم سیاه‌وسفید، تصاویر ساده اما مؤثر، و نادیده‌گرفتن روایت معمول داستان‌محور، خود زبانی خلاقانه برای انتقال مفهوم جنگ است. این سبک به نوجوانان اجازه می‌دهد علاوه‌بر مشاهده، جهانی درونی و تفسیر شخصی خود از جنگ بسازند.
پیامد‌های آموزشی و اخلاقی برای نوجوانان
با توجه به عدم نمایش مستقیم خشونت، «دنیای دیوانه…» وسیله‌ای است برای ایجاد گفت‌وگویی سالم در خانواده‌ها. والدین می‌توانند پس تماشا نوجوان را ترغیب کنند تا درباره:
چرا حیوانات جای انسان‌ها را گرفتند؟
ارسال پیام نمادین جنگ به چه معناست؟
و چگونه می‌توان از این ماجرا، یاد گرفت که اختلافات را با گفتگو حل کنیم؟
بحث‌هایی از این جنس کمک می‌کند نوجوان ترس خودش را از تصاویر و کلمات دور کرده و به‌سمت درک انتزاعی اما انسانی جنگ هدایت شود.
جمع‌بندی؛ سفری کوتاه به فهم جنگ با زبان کودکانه
«دنیای دیوانه دیوانه دیوانه» با زبان طنز و فرم تجربی خودش، اثری است که کم‌نظیر است در زمینه روایت جنگ برای کودکان و نوجوانان. این انیمیشن بدون نیاز به تصویر خشونت یا نیروهای نظامی، اما با نشان‌دادن درگیری انسان‌ها در قالبی حیوانی، زمینه‌ای فراهم می‌کند برای آغاز گفت‌وگو و تفکر در مورد جنگ، سیاست و نقش فرد در صلح.
در پرونده «وقتی جنگ به قصه بدل می‌شود»، این اثر ایرانی می‌تواند نقطه‌ی قوتی باشد تا نشان دهیم: جنگ را می‌توان فهمید، بدون آنکه ترس یا وحشت را به ذهن کودک تزریق کنیم.
*این گزارش برگرفته از توضیحات ارائه‌شده توسط ChatGPT است.
