به گزارش سیناپرس به نقل از علمنا، پژوهشگران در مقاله ای که اخیرا منتشر شده، تلاش کرده اند تا قدمت پرآب ترین رود جهان یعنی رود آمازون را محاسبه کنند. به گفته ی آنها آمازون در آمریکای جنوبی در حدود ۹ میلیون سال پیش به تدریج به رودخانه ای تبدیل شد که امروز می شناسیم.
آمازون با فاصله ای زیاد از سایر رودهای جهان به عنوان پرآب ترین رود روی زمین شناخته می شود. این رود به تنهایی یک پنجم تمام جریان های آب شیرین در جهان را به اقیانوس ها می ریزد. بر اساس یافته ی اخیر پژوهشگران با شکل گیری این جریان خروشان آب، طبیعت آمریکای جنوبی به کلی تغییر کرد و عصر نوینی در چهره جغرافیایی این منطقه آغاز شد. چنین چیزی چندان هم تعجب برانگیز نیست.
آمازون از یک سو هم ارتباط میان دو سوی قاره بود و از دیگر سو سد و مانعی هم در دو قسمت قاره ایجاد کرد. لیکن اینکه جریان رودخانه ای آمازون دقیقا چه زمانی شکل گرفت تا کنون مشخص نبود. در منطقه آمازون امروز همه چیز با جنگل های بارانی متراکم پوشیده شده است.
تنها راه برای یافتن پاسخ به این پرسش که آمازون دقیقا چه زمانی شکل گرفت به نوعی بررسی شواهدی مبنی بر وجود لایه های رسوبی به ضخامت ۱۰ کیلومتر بود که در قسمت جاری شدن رود به دریا شکل گرفته بودند. کمپانی حفاری نفت Petrobas در برزیل چندین سال پیش این فرصت را در اختیار داشت که نمونه های سنگ این رسوب ها را تا عمق ۴.۵ کیلومتری مورد بررسی قرار دهد. در آن زمان دانشمندان سن رود آمازون را تا ۱۱ میلیون سال تخمین زدند. اما کلید اصلی معمای تخمین سن آمازون در لایه رسوبی چندین کیلومتری دهانه این رودخانه نهفته است. در این بین کرینا هوم Carina Hoorn از دانشگاه آمستردام و همکارانش آنالیز دقیق تری از نمونه های حفاری شده رسوبات انجام دادند.
فرید کیمیل Farid Chemale از دانشگاه برازیلیا می گوید: آنها با بررسی فسیل ها و گرده های گل موجود در رسوبات یک آنالیز شیمیایی دقیق انجام داده و بدین وسیله توانستند سن دقیق تری از شکل گیری آمازون را برآورد کنند.
نتیجه این بررسی نشان می داد که رسوبات اولیه رود آمازون چیزی حدود ۹ تا ۹.۴ میلیارد سال پیش شکل گرفته است و نخستین بار در دهانه های رودخانه درمنطقه رشته کوه‌های آند ظاهر شده است. رشته‌کوه آند طولانی‌ترین رشته‌کوه جهان است و به شکل زنجیره‌ای در راستای کرانه ی غربی آمریکای لاتین قرار گرفته است. به گفته ی هوم و همکارانش اینک ما با بررسی دوره های تکامل زمین شناسی و آنالیز فسیل ها سن دقیق تری از شکل گیری رود آمازون از غرب در منطقه کوه های آند و از شرق در سواحل شرقی قاره در حاشیه اقیانوس اطلس را برآورد کنیم.
رشته‌کوه آند طولانی‌ترین رشته‌کوه جهان است و به شکل زنجیره‌ای در راستای کرانه ی غربی آمریکای لاتین قرار گرفته
بر اساس اعلام دانشمندان ، مطالعه اخیر که عمر آمازون را بین حدود ۱ تا یک و نیم میلیون سال تخمین می زد ، میلیون ها سال به عقب بر می گرداند. بر اساس یافته های آنان شکل گیری آمازون با مساله تکتونیک کوه آند در ارتباط است. تکتونیک یا همان زمین‌ساخت یکی از شاخه‌های زمین‌شناسی است که به مطالعه ی تغییرشکل پوسته ی زمین بر اثر تنش‌ها و کرنش‌های وارده در طول دوران‌های مختلف زمین‌شناسی می‌پردازد.
اینک پژوهش های زمین شناختی نشان داده که ناحیه مرکزی آند از بین ۱۰ تا ۶ میلیون سال پیش رشد غیرمنتظره داشته اند. در جریان همین تغییرات بوده که رود آمازون شکل گرفته است. این پژوهش همچنین نشان می دهد که منطقه آمازون پس از شکل گیری رود آمازون همواره به این شکل پوشیده از جنگل بارانی نبوده بلکه در حدود ۲ میلیون سال پیش دامنه های رشته کوه آند سراسر این منطقه به صورت گسترده ای پوشیده از چمن و سبزه زار بوده است.
گرده های ریز چمن ها که در فسیل ها پیدا شده در واقع مربوط به همین دوران است. هوم می گوید پژوهش هایی ما نشان می دهد که در این ناحیه علفزار و سبزه راز گسترده ای وجود داشته که تاکنون شناخته نشده بوده است.
تا ۸۰۰ هزار سال پیش بخش های زیادی از جنگل های بارانی امروز اصلا جنگل نبوده است. به گفته ی هوم این تغییر اقلیمی و تغییر در پوشش گیاهی به احتمال بسیار تحت تاثیر دوران پلیستوسن (Pleistocene) اتفاق افتاده است. پلیستوسن یکی از دورهای زمین‌شناسی است که از ۲.۵ میلیون سال پیش تا ۱۰ هزار سال پیش اتفاق افتاده است.