یادداشت آزاده لشکری‌زاده، مسئول توسعه صنایع خلاق پارک علم و فناوری کرمان
خلاقیت، سوخت نامرئی اقتصاد نو
آزاده لشکری زاده، مسئول توسعه صنایع خلاق پارک علم و فناوری کرمان در یادداشتی به اهمیت خلاقیت به‌عنوان سوخت نامرئی اقتصاد نوین اشاره دارد. او خلاقیت را عامل رشد پایدار، کارآفرینی و توسعه فرهنگی دانسته که با سرمایه‌گذاری روی اقتصاد خلاق، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های جوان خود بهره‌مند شود و در مسیر جهانی شدن گام بردارد. در این یادداشت آمده است:
به گزارش خبرگزاری سینا، در جهان امروز، سرعت تحولات اقتصادی و اجتماعی بیشتر از هر زمان دیگری در طول تاریخ بشر شده است. راهبردهای گذشته برای توسعه، دیگر به‌تنهایی پاسخگوی چالش‌ها و انتظارات نیستند. اگر زمانی داشتن منابع طبیعی فراوان یا ماشین‌آلات پیشرفته مزیت اصلی شهرها و کشورها محسوب می‌شد، امروز این خلاقیت و نوآوری است که قلب تپنده و عامل رونق اقتصادها به شمار می‌آید. به عبارتی «خلاقیت»، سوختی نامرئی است که موتور اقتصاد نوین را روشن نگه می‌دارد.
خلاقیت چیست و چرا مهم است؟
خلاقیت یعنی توانایی دیدن واقعیت‌ها به‌گونه‌ای متفاوت و پیدا کردن راه‌حل‌هایی که قبلاً وجود نداشته‌اند. این ویژگی انسانی، فقط محدود به هنر یا ادبیات نیست. در طراحی صنعتی، آی‌تی، بازاریابی، معماری، موسیقی، بازی‌سازی، صنایع دستی و حتی کشاورزی خلاقیت تاثیرگذار است. خلاقیت مفهومی سیال است که هم در عرصه فردی و هم جمعی، محرک توسعه و پیشرفت می‌شود. در دنیای امروز، ایده‌هایی که زمانی عجیب به نظر می‌رسیدند، تبدیل به کسب‌وکارهای چند میلیارد دلاری شده‌اند.
اقتصاد خلاق چیست و چه نقشی دارد؟
«اقتصاد خلاق» مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی است که بر پایه دانش، مهارت، فرهنگ و فناوری شکل می‌گیرد و ارزش افزوده زیادی تولید می‌کند. کشورهایی مانند بریتانیا، استرالیا و کره جنوبی سال‌هاست که با سرمایه‌گذاری روی صنایع خلاق، سهم این حوزه را در تولید ناخالص داخلی (GDP) خود به طرز چشمگیری افزایش داده‌اند. مثلاً درآمد حاصل از هالیوود در آمریکا یا صنعت بازی‌سازی در کره‌جنوبی درآمدی معادل صادرات نفتِ برخی کشورها دارد.
این صنایع شامل طراحی، مد، موسیقی، فیلم، صنایع دستی، هنرهای نمایشی، تبلیغات، نرم‌افزار، گیم و حتی گردشگری فرهنگی می‌شوند. به همین سبب، اقتصاد خلاق بستری امن برای حضور کارآفرینان نوپا، زنان، نوجوانان و هنرمندان فراهم می‌کند. یعنی تنها با یک لپ‌تاپ و اینترنت پرسرعت می‌توان حتی در یک روستا، پروژه‌ای جهانی را مدیریت یا اثری هنری را به بازار بین‌المللی رساند.
نقش خلاقیت در توسعه پایدار
یکی از ویژگی‌های بارز خلاقیت، تجدیدپذیری آن است. حتی اگر منابع طبیعی تمام شوند، ذهن خلاق ظرفیت خلق فرصت‌های بی‌پایان را دارد. صنایع خلاق محیط زیست را تخریب نمی‌کند، ریشه در فرهنگ بومی دارد و همواره قابلیت سازگاری با فناوری‌های روز را داراست. در واقع، خلاقیت مهم‌ترین جواهر صندوق توسعه پایدار جهان است. این ویژگی باعث می‌شود جامعه‌ای که خلاق است، توانایی بیشتری برای مواجهه با بحران‌ها، حل مسائل روز و پاسخگویی به نیازهای جدید داشته باشد.
سرمایه‌گذاری روی خلاقیت؛ کلید موفقیت آینده
امروز بسیاری از ملت‌ها دریافته‌اند که حمایت از ایده‌های نوآورانه و توسعه مهارت خلاق‌اندیشی رویکردی جدی و نه شعاری است. آموزش خلاقیت از سنین کودکی، حمایت مالی و معنوی از استارتاپ‌ها، تلاش برای جلوگیری از فرار مغزها و حمایت از هنرمندان و کارآفرینان مهم‌ترین ابزارهای این رویکرد هستند. علاوه بر آن، ایجاد فضاهای کار اشتراکی، شتاب‌دهنده‌ها و جشنواره‌های نوآوری می‌تواند مشعل انگیزه را میان نسل جوان روشن نگه دارد.
فراموش نکنیم، جرقه یک ایده خلاقانه – حتی در یک اتاق کوچک و با امکانات محدود – می‌تواند جهشی قابل توجه در اقتصاد، فرهنگ یا فناوری ایجاد کند. این همان اتفاقی است که در دل سیلیکون‌ولی برای بزرگ‌ترین کسب‌وکارهای جهان افتاد؛ یا در گوشه‌ای از اصفهان، یک هنرمند صنایع دستی اثری خاص را روانه بازارهای جهانی کرد.
موقعیت ایران، فرصت‌ها و چالش‌ها
ایران یکی از جوان‌ترین جوامع جهان را دارد؛ سرشار از استعداد، ایده و ذوق. با این حال، موانع فرهنگی، بروکراسی، کمبود زیرساخت و محدودیت‌های مالی، گاهی راه را بر تعالی خلاقیت بسته است. اگر توجه مدیران و قانون‌گذاران بیش از پیش به این سو جلب شود و بسترهای حمایتی فراهم گردد، می‌توان انتظار داشت خلاقیت ایرانی نه‌تنها برند داخلی، که برگ برنده‌ای برای دیپلماسی فرهنگی با جهان باشد.
در صنایع دستی، انیمیشن، تولید محتوا، برنامه‌نویسی، هنرهای سنتی و حتی تولید بازی‌های رایانه‌ای، جوانان ایرانی بارها استعداد و نبوغ خود را ثابت کرده‌اند. باید برای این ظرفیت کم‌نظیر، فضا و فرصت رشد فراهم کنیم. ارتباط بیشتر با بازارهای بین‌المللی، پرورش مهارت خلاقیت در مدارس و دانشگاه‌ها و ایجاد پل ارتباطی میان هنر و فناوری، از مسیرهایی است که می‌تواند این سوخت نامرئی را به موتور محرک اقتصاد آینده‌ی ایران تبدیل کند.
خلاقیت شاید دیده نشود، اما بی‌آن هیچ‌یک از موتورهای پیشرفت و توسعه روشن نمی‌ماند. اقتصاد نو، بر شانه‌های ایده‌های نو و خلاقانه می‌ایستد؛ ایده‌هایی که جرات پرواز به بلندای آرزو را دارند. پس بیایید همه‌باهم، سوخت این اقتصاد را با حمایت، آموزش و اعتماد، پر شتاب‌تر کنیم.
