بهبود ناموزون شاخصهای سلامت در منطقه بالکان

منطقه بالکان در میان فقیرترین مناطق در سراسر اروپا قرار می گیرد. کشورهای تشکیل دهنده این منطقه از زمان جنگهای مربوط به اوایل دهه 90 میلادی در تلاش بوده اند تا با سامان دهی خود، همپای سایر کشورهای اروپایی به جلو حرکت کنند. در پی این نبردها، یوگسلاوی سابق از هم فروپاشید و از دل آن چند کشور کوچکتر پدید آمد. اما این تنها نتیجه نبوده است. ارایه خدمات بهداشتی و درمانی در این منطقه با آنچه که بسیاری از یک کشور پیشرفته اروپایی انتظار دارند هماهنگی ندارد و در واقع می توان گفت این دستاوردها ناموزون بوده اند.

در این گزارش 10 کشور یعنی آلبانی، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، کوزوو، مقدونیه، مونتنگرو، رومانی، صربستان و اسلوونی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتیجه کنکاشهای صورت گرفته نشان از آن دارد که در این 10 کشور پیشرفتهای کندی در زمینه مدرنیزه شدن سیستمهای سلامت صورت گرفته است. در بسیاری از این کشورها هنوز شاهد ساختارهایی هستیم که نشان از قرار داشتن در یک وضعیت نامشخص و معلق دارند و انگار بسیاری از امور همچنان مربوط به چندین دهه قبل می شوند.

این سیستمها که به دوران حاکمیت نظام سوسیالیستی بر این کشورها می شود دیگر توان آن را ندارند که نیازها روزافزون جوامع خود را تأمین کنند. جمعیت این منطقه با گذشت زمان و همپای سایر کشورهای پیشرفته اروپایی خواسته های بیشتری برای برخورداری از خدمات باکیفیت بالاتر مطرح می کنند. این درخواستها درحالی بیشتر و بیشتر می شوند که متوسط سن جمعیت این منطقه در حال افزایش بوده و از طرفی بهای داروها نیز گزاف تر از قبل می شود. آنها به دنبال بهره مندی از فناوریهای نوین پزشکی و درمانی هستند.

نکته دیگری که قابل تأمل به نظر می رسد به وضعیت متفاوت بهره مندی از این نوع خدمات در کشورهای مختلف منطقه بالکان مربوط می شود. درحالی که جمعیت کشورهای بلغارستان، کرواسی، رومانی و اسلوونی به عنوان اعضایی از اتحادیه اروپا به ساختارهای مالی و زیرساختارهای مدرن این اتحادیه دسترسی دارند، کارشناسانی که در تهیه این گزارش حضور داشته اند به این واقعیت تأکید دارند که پیشرفتها و مدرنیزه شدن در کرواسی و اسلوونی چشمگیرتر بوده است. البته این دو کشور که از دل یوگسلاوی سابق سردرآوردند در همان دورانی که سیستم سوسیالیستی بر آن حاکم بود نیز همواره از خدمات بهداشتی و درمانی بهتری برخوردار بودند. در همین حال بررسی ها نشان از آن دارد که در صربستان و بوسنی و هرزگوین پیشرفتها محدودتر بوده است. اما در دیگر کشورهای این مجموعه یعنی کوزوو و مونتنگرو که در واقع کوچکترین کشورهای تشکیل دهنده منطقه بالکان به حساب می آیند وضعیت نگران کننده بود گویی آنها از قطار مدرنیزه شدن بازمانده اند.

دفتر منطقه ای اروپای سازمان بهداشت جهانی واقع در کپنهاگن دانمارک معتقد است: طی یک دهه گذشته، شاخصهای سلامت در تمامی کشورهای جنوب غرب اروپا بهبود یافته است اما همچنان از معیارهای اتحادیه اروپا عقب تر هستند. بوسنی و هرزگوین سرمایه گذاری چشمگیری در زمینه تقویت خدمات بهداشت روانی انجام داده است. در طرف دیگر آلبانی در بعد تبلیغات و همه گیر کردن رژیمهای کم کالری و وارد کردن میوه به سبد غذایی جمعیت و همچنین واکسیناسیون سراسری کودکان اقدامات چشمگیری انجام داده است.

با این حال سازمان بهداشت جهانی هشدار می دهد که «فقر» همچنان تهدیدی برای سلامتی این جوامع به شمار می آید. نابرابری  در خروجی دستاوردهای مربوط به حوزه سلامت همچنان دیده می شود و قابل تأمل اینکه این موضوع نگران کننده همچنان در برخی مناطق بیشتر می شود.

درحالی که در برخی کشورهای بالکان از جمله کرواسی و اسلوونی شاهد سرمایه گذاریهای چشمگیری در مدرنیزه کردن سیستمهای سلامت عمومی و توسعه شبکه پیشرفته ای از بیمارستانها هستیم و همچنین در برخی کشورها نیز کارهایی در زمینه بازسازی زیرساختارهای مربوط به این عرصه و بهره گرفتن از فناوریهای نوین آغاز شده است، تنها اندک کشورهایی در تلاش بوده اند که سیستم استانداردی برای ارزیابی فناوریهای حوزه سلامت ارایه کنند. فقدان چنین سیستمهایی کار را برای ساختارهای سلامت کشورهای بالکان جهت ارزیابی دقیق مؤثربودن سرمایه گذاریها دشوار کرده است. در نتیجه چالشهای پیچیده ای فراروی سیستمهای سلامت و بهداشت کشورهای منطقه بالکان ایجاد شده و در نهایت حتی در پیشرفته ترین کشورهای این منطقه هم شاهد خروجی ناامیدکننده ای در زمینه بهداشت و سلامت هستیم. در اسلوونی به عنوان یکی از کشورها منطقه بالکان که شاخصهای سلامت آن با میانگین پذیرفته شده در اتحادیه اروپا همخوانی دارد سن امید به زندگی همچنان در سطحی پایین قرار دارد. از این رو می توان در یک بیان کلی اعلام کرد که توسعه ساختارهای سلامتی و مدیرنیزه شدن امور مربوط به آن همچنان در سطحی پایین تر از معیارهای مورد پذیرش اتحادیه اروپا قرار دارد.

برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله The Economist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم: مهدی پیرگزی

No tags for this post.