هوش مصنوعی، «نفرت» را از طومار 2 هزار ساله بیرون کشید
یک تیم باستان شناسی از دانشگاه آکسفورد با کمک هوش مصنوعی پس از 250 سال تلاش بی حاصل محققان، موفق به رمزگشایی از طوماری 2 هزار ساله شد.
دینا کوشا: این طومار در کنار شماری نامه مهر و موم شده دیگر در ویرانه های هرکولانیوم، شهری در رم که با فوران کوه وزوو در سال 79 قبل از میلاد ویران شده، کشف شده بود. از آنجا که این طومارها از جنس پاپیروس بودند در طول قرن ها تغییر شکل داده و به قطعاتی شبیه زغال تبدیل شده و در عمل غیر قابل خواندن به شمار می رفتند.
به گزارش خبرگزاری سینا به نقل از به سایت «Glass Almanac»، در ژوئن 2024، محققان آکسفوردشایر انگلیس توانستند با منبع پرتوهای سنکروترون، بخشی از این طومارها را اسکن کرده و پیش از نابودی کامل نوشته هایشان، تصاویری از آنها ثبت کنند. گرچه این گامی بزرگ در روند تحقیقات به شمار می رفت، اما همچنان تا رمزگشایی نوشته ها راه زیادی مانده بود.
هوش مصنوعی در باستان شناسان
در این مقطع هوش مصنوعی به کمک باستان شناسان آمد و با شناسایی جوهر خاص استفاده شده در این طومارها، محققان را تا حد زیادی به هدفشان نزدیک کرد. گرچه هوش مصنوعی نتوانست کلمات یونانی باستانی نوشته شده روی پاپیروس ها را مستقیم ترجمه کند اما تصویر کاملتری از حروف شکسته و پاک شده از یکی از طومارهای چندین هزار ساله در اختیار دانشمندان قرار داد.
به این ترتیب با نتایجی که هوش مصنوعی در اختیار محققان گذاشت، حروف منقطع کنار هم قرار گرفت و تصاویر اسکن شده با مشخص کردن دو بار تکرار کلمه «نفرت» در بند اول نامه، توانست راز 250 ساله این پاپیروس را افشا کند. دانشمندان امیدوارند با این روش بتوانند دستنوشته های بیشتری را رمزگشایی کنند.
دکتر «برنت سیلز»، از بنیانگذاران چالش وزوو برای کشف اسرار این شهر ویران شده، معتقد است: «این دستاوردی بزرگ برای تیم بود. ما این طومارها را در کتابخانه بودلین اسکن کردیم و حالا از اینکه با وجود از بین رفتن بسیاری از بخش های این پاپیروس، توانستیم مفهومی از نامه به دست آوریم بسیار خرسندیم. امیدواریم بتوانیم از این روش برای رمزگشایی از صدها طوماری که از این شهر ویران شده کشف شده، استفاده کنیم.»
چالش وزوو از زمان تشکیل، از علاقه مندان دعوت کرد تا برای رمزگشایی متون باستانی مشارکت فعال داشته باشند.
رمزگشایی از گذشته با فناوری نوین
آنچه که این پروژه را متمایزتر کرده است بهره گیری از هوش مصنوعی برای توسعه باستان شناسی است که به باور دانشمندان فصل جدیدی را در شناسایی رمز و راز زندگی پیشینیان در اختیار علاقه مندان در دنیای مدرن امروزی قرار می دهد. هوش مصنوعی تاکنون در زمینه های دارویی، نجوم، هنر و بسیاری از موارد دیگر کارآیی خود را ثابت کرده اما همواره جای خالی آن در بسیاری از بخش ها از جمله باستان شناسی احساس می شد.
اگرچه معمای طومارهای هرکولانیوم هنوز به طور کامل حل نشده اما مدل قابل توجهی را در اختیار باستان شناسان قرار داده است که می تواند پیشرفت فناوری و حس کنجکاوی انسان را برای کشف اسرار گذشته ترکیب کند.
پیش از این نیز محققان چالش وزوو، با استفاده از فناوری های نوین و هوش مصنوعی، طومارهای دیگری را مورد بررسی قرار داده بودند اما آنچه به دست آمده بود کلماتی بود که نمی توانست مفهومی از حس نامه به مخاطب بدهد. اما این بار کشف کلمه «نفرت» از طومار 2 هزار ساله، بن مایه این نامه را در اختیار محققان قرار داد.
دانشمندان معتقدند پیشرانی هوش مصنوعی نسبت به انسان در حوزه های مختلف می تواند هشداری برای ساکنان دنیای مدرن امروزی باشد اما همچنان برخی بر این باورند به رغم پیشرفت ها در این حوزه، خلاقیت و نوآوری انسانی حرف اول را خواهد زد. لوک جولیا، از محققان این حوزه معتقد است: «هوش مصنوعی قادر به تقلید از تعاملات و رفتارهای انسانی است اما همچنان خلاقیت و مغز انسان مهمترین رقیب آن خواهند ماند.»
