آزمایش بر روی حیوانات (animal testing)، روش استفاده از موجودات غیرانسانی برای کنترل متغیرهایی است که رفتار یا سیستم بیولوژیکی را در شرایط مطالعه تحت تأثیر قرار می دهند.
آزمایش بر روی حیوانات اغلب در محیط های دانشگاهی، دانشکده های پزشکی، شرکت های داروسازی و موسسات دفاعی انجام می شود. استفاده از حیوانات آزمایشگاهی در این مراکز، بر تحقیقات کاربردی یا بر پاسخگویی به سوالاتی که از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند، متمرکز هستند؛ به عنوان مثال، کمک به کشف روش درمان یک بیماری.
تحقیقات کاربری می تواند شامل آزمایش، پرورش، تحقیقات دفاعی و سم شناسی از جمله آزمایش لوازم آرایشی باشد. در محیط های آموزشی، استفاده از حیوانات آزمایشگاهی بخشی از دوره های فیزیولوژی یا بیولوژی محسوب می شود.
سالانه چه تعداد حیوان آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرند؟
به گزارش سیناپرس، سال 2014 در ایالت متحده، از 834 هزار مهره دار در تحقیقات مختلف استفاده شد. در اروپا نیز در 93 درصد تحقیقات از حیوانات آزمایشگاهی استفاده می شود و اگر این آمار درست باشند، جمع کل حیواناتی که سالانه در تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند، بین 12 تا 25 میلیون (حیوان) تخمین زده می شود.
برخی آمارهای دیگر نیز عنوان می کنند که سالانه بین ده ها میلیون تا 100 میلیون حیوان مهره دار – از گورخر ماهی تا پستانداران غیر انسان – در تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند.
موش، موش صحرایی، ماهی، دوزیستان، خزندگان، 85 درصد سهم حیوانات آزمایشگاهی را به خود اختصاص داده اند.
بیشتر این حیوانات با هدف انجام تحقیقات پرورش داده می شوند؛ اما برخی از این موجودات در طبیعت شکار و توسط دلالان، به قیمت های بالا معامله می شوند.
موافقان و مخالفان استفاده از حیوانات آزمایشگاهی
حامیان استفاده از حیوانات در آزمایش ها، از جمله انجمن سلطنتی بریتانیا عنوان می کنند که اغلب دستاوردهای پزشکی یک قرن گذشته بر آزمایش های صورت گرفته بر روی حیوانات متکی بودند.
موسسه تحقیقات حیوانات آزمایشگاهی آکادمی ملی علوم آمریکا نیز استدلال می کند که جایگزین کردن تحقیقات بر روی حیوانات حتی با پیچیده ترین مدل های رایانه ای، امکانپذیر نیست؛ چراکه در این حالت، شرایط مواجهه با تعاملات پیچیده بین مولکول ها، سلول ها، بافت ها، اندام ها و موجودات زنده فراهم نمی شود.
اما سازمان های حمایت از حقوق حیوانات از جمله PETA عنوان می کنند که علم پزشکی بدلیل نتایج گمراه کننده آزمایشات بر روی مدل های حیوانی، دچار عقب گرد شده است؛ همچنین برخی از این آزمایش ها بسیار زمان بر، پرهزینه و در برخی موارد غیرضروری هستند و باید به دنبال راه های جایگزین بود.
اتانازی (مرگ آرام و بدون درد)، پایان حیات اغلب حیواناتی است که در تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند.
روزی برای حیوانات آزمایشگاهی
با هدف افزایش آگاهی عمومی درخصوص درد و رنج حیوانات آزمایشگاهی، و سرعت بخشیدن به روند استفاده از روش های جایگزین، تاریخ 24 آوریل (4 اردیبهشت) به نام روز جهانی حیوانات آزمایشگاهی (World Day for Laboratory Animals) نامگذاری شده است.
جایگزین کردن حیوانات آزمایشگاهی امکانپذیر است؟
گروهی از محققان زیست پزشکی از دانشگاه های کرنل، استنفورد و هارورارد، درحال تجدیدنظر بر روش سنتی آزمایش داروهای جدید بر روی حیوانات هستند. دلیل این تصمیم، شکست برخی مطالعات در زمان آزمایش بالینی بر روی انسان عنوان شده است.
نتایج مطالعه اخیر محققان نشان می دهد، تکیه بر آزمایش های حیوانی الزاما به نتایج مشابهی در زمان آزمایشات بالینی بر روی انسان منجر نمی شود.
جوزپ گارنر، استاد علوم رفتاری مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد و نویسنده ارشد این مطالعه تأکید می کند: باید روند استفاده از حیوانات آزمایشگاهی به عنوان لوله های آزمایش قابل کنترل را متوقف کنیم و شاید بهتر باشد که این حیوانات را به چشم بیمار نگاه کنیم.
استفاده از روش اندام بر روی تراشه (organ-on-a-chip) می تواند یکی از بهترین راه ها برای پایان دادن به درد و رنج حیوانات آزمایشگاهی باشد.
به گزارش سیناپرس، طی یک دهه گذشته، تحقیقات در حوزه توسعه "سیستم های میکروفیزیولوژیکی" انسانی، آغاز شده است. اندام بر روی تراشه با استفاده از مجموعه ای از سلول ها از یک اندام خاص، بر روی یک تراشه شیشه ای – پلاستیکی در ابعاد سیم کارت ساخته می شوند.
ایده نهایی این پروژه، تولید 10 اندام اصلی بر روی تراشه، تولید سایر بخش های بدن از جمله چشم ها و سیستم عصبی و در نهایت، برقراری ارتباط میان این بخش ها برای نشان دادن تأثیرات دارو یا مواد شیمیایی بر کل بدن انسان است.
این فرضیه مطرح می شود که در زمان پمپاژ شدن دارو یا ماده شیمیایی بر روی تراشه، سلول ها می توانند به صورت آنی به این مواد واکنش نشان دهند. با این روش، علاوه بر پایان دادن به درد و رنج حیوانات و کاهش هزینه های بسیار سنگین آزمایش بر روی حیوانات، نتایج آزمایش ها از دقت و صحت بیشتری برخوردار خواهند بود.
گزارش: معصومه سوهانی
منابع: ad-international.org / naturewatch.org / RT / medicalxpress
No tags for this post.