سرپرست دانشگاه شیراز:
نظام دانشگاهی کشور با چالش‌های جدی مواجه است / لزوم حمایت عملی برای حفظ نخبگان
سرپرست دانشگاه شیراز با اشاره به برخی چالش‌های اساسی و انکارناپذیر در نظام آموزش عالی کشور، بر ضرورت حمایت جدی از نخبگان و جلوگیری از مهاجرت آنان تاکید کرد.
به گزارش خبرگزاری سینا، علیرضا افشاری‌فرد امروز، ۱۷ اردیبهشت‌ماه در آیین گشایش اجلاس معاونان اداری-مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور، اظهار کرد: با وجود پتانسیل‌های فراوان، نظام دانشگاهی کشور با مجموعه‌ای از چالش‌ها مواجه است که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد؛ از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به بودجه ناکافی، ساختار سنتی و ناکارآمد مالی، تمرکزگرایی، مشکلات نیروی انسانی، مهاجرت نخبگان، افت جایگاه علمی دانشگاه‌ها و ساختار پیچیده و کم‌بازده اداری اشاره کرد.
وی افزود: بر اساس برنامه هفتم توسعه، باید سالانه ۲ درصد از تولید ناخالص ملی صرف پژوهش و فناوری شود، اما این رقم در حال حاضر کمتر از ۰.۴ درصد است.
سرپرست دانشگاه شیراز با ابراز نگرانی از تخصیص نامتوازن منابع مالی گفت: متأسفانه بیش از ۹۰ درصد بودجه دانشگاه‌ها صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود و ۱۰ درصد باقی‌مانده نیز کفاف امور اولیه مانند تغذیه و حمل‌ونقل دانشجویان را نمی‌دهد؛ به همین دلیل، پژوهش، آموزش و فعالیت‌های فرهنگی در حاشیه قرار گرفته‌اند.
وی همچنین به افت جایگاه علمی کشور در سال‌های اخیر اشاره و اظهار کرد: ایران پس از بیش از یک دهه، رتبه نخست علمی منطقه را به ترکیه واگذار کرده و اکنون با توجه به آمار Science of Web، در رتبه سوم پس از ترکیه و عربستان قرار دارد. همچنین طبق داده‌های پایگاه اسکوپوس، رتبه ایران از ۱۵ در سال ۲۰۲۲ به ۱۷ در سال ۲۰۲۴ تنزل یافته است.
افشاری‌فرد، کاهش انگیزه اساتید، کمبود تجهیزات، کاهش ارتباطات بین‌المللی و ناکافی بودن بودجه پژوهشی را از دیگر چالش‌های جدی برشمرد و تصریح کرد: شرایط فعلی موجب شده بسیاری از اعضای هیأت علمی برای تأمین معیشت به فعالیت‌های جانبی روی بیاورند یا تصمیم به مهاجرت بگیرند. سالانه حدود ۱۵۰ هزار نفر از نخبگان کشور مهاجرت می‌کنند که ۲۵ درصد آن‌ها از میان استادان دانشگاه هستند.
وی ادامه داد: تربیت هر نخبه علمی برای کشور، طبق محاسبات دهه ۷۰، حدود یک میلیون دلار هزینه دارد. مهاجرت آن‌ها نه‌تنها کشور را از دستاوردهای علمی محروم می‌کند، بلکه عملاً میلیاردها دلار از سرمایه ملی را به دیگر کشورها هدیه می‌دهد.
سرپرست دانشگاه شیراز همچنین از وضعیت نابسامان حقوقی و رفاهی دانشگاهیان انتقاد کرد و گفت: تأمین مسکن اعضای هیأت علمی به یکی از دغدغه‌های جدی تبدیل شده است. از مسئولان انتظار داریم حمایت از طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن را در اولویت قرار دهند تا فضای تعلق و انگیزه برای ماندن و خدمت در کشور تقویت شود.
افشاری‌فرد با تأکید بر لزوم نوسازی نظام آموزش عالی، گفت: با اجرای آمایش آموزش عالی و تجمیع هوشمندانه مراکز دانشگاهی می‌توان منابع را بهینه کرد و نقش اجتماعی دانشگاه‌ها را پررنگ‌تر ساخت. اگر امروز تصمیمات شجاعانه بگیریم، فردا دانشگاه‌های ما با توان مضاعف، مسیر پیشرفت را طی خواهند کرد. آینده آموزش عالی با وجود همه دشواری‌ها، روشن است؛ به شرط آن‌که جسارت و حمایت واقعی در دستور کار قرار گیرد.
