9 راهبردِ کلیدیِ معاونت فناوری وزارت علوم، برای تحول پارک‌های علم و فناوری
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سخنانی به تشریح تحولات اخیر پارک‌های علم و فناوری در زمینه تجاری‌سازی و راهبردهای کلیدی وزارت علوم برای تحول پارک‌ها پرداخت.
به گزارش خبرگزاری سینا، دکتر محمدنبی شهیکی‌تاش با اشاره به تغییرات اساسی در جهت اقتصادمحور شدن پارک‌های فناوری و اهمیت تجاری‌سازی آنها، در راستای تحقق اهداف بلندمدت کشور، 9 راهبرد معاونت فناوری وزارت عتف را برای تحول پارک‌های علم و فناوری تشریح کرد و گفت: معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم در تلاش است پارک‌های علم و فناوری کشور رویکرد اقتصادمحور داشته باشند. این رویکرد تحولی، به‌ویژه در راستای توسعه زیست‌بوم نوآوری کشور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
شهیکی تأکید کرد که توسعه زیست‌بوم نوآوری به‌ویژه و صرفا با سرمایه‌گذاری دولتی محقق نمی‌شود. او بر لزوم همکاری مستمر با بخش خصوصی و ایجاد شرایط جذاب برای ورود آن به حوزه‌های فناوری تأکید کرد و در ادامه گفت: اگر با دید اقتصادی و اجتماعی به پارک‌های علم و فناوری نگاه کنیم، یک ظرفیت نهادی بسیار ارزشمند و نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری است که می‌تواند به عنوان پیشران توسعه نهادی در کشور باشد.
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در ادامه به تشریح 9 عنوان راهبرد کلیدی برای تحول پارک‌های علمی و فناوری کشور پرداخت و گفت: اولین راهبرد ارتقای کیفی خدماتِ با ارزش افزوده در پارک‌های علم و فناوری است. در این زمینه به دنبال آن هستیم که چتر حمایتی در پارک‌ها توسعه پیدا کند. زیرا نسلی که در پارک‌های علم و فناوری مستقر می‌شوند، نیازمند بهره‌گیری از ظرفیت‌های پیشتیبانی پارک‌ها، مانند توانمندسازی، منتورینگ، بیزینس‌کوچ و سایر سرفصل‌هایی که به بلوغ و بالندگی مجموعه‌ها کمک می‌کند، هستند.
وی دومین راهبرد را ایجاد تنوع در سبد تامین منابع و ابزارهای مالی پارک‌ها عنوان کرد و افزود: بخشی از منابع پارک‌ها، خصوصا در حوزه زیرساختی می‌تواند از ظرفیت بودجه‌های سنواتی احصا شود. باید الگوهای مختلفی طراحی کنیم تا منابع مالی بخش خصوصی نیز در زیست‌بوم نوآوری کشور وارد شود. از این جهت چند الگوی «مشارکت عمومی- خصوصی» را طراحی کرده‌ایم که آماده ابلاغ به پارک‌ها است. نکته مهم این است که بتوانیم تخصیص هدفمند اعتبارات و بستر پول هوشمند را در پارک‌ها فراهم کنیم. لذا تنوع در سبد تامین منابع مالی، ضرورت امروز و آینده پارک‌های علم و فناوری کشور و از راهبردهای محوری این حوزه است.
شهیکی‌تاش افزود: سومین راهبرد این است که دنبال نهادسازی‌هایی هستیم که اتمسفر پارک‌ها را به یک فضای اقتصادی تبدیل کند. به همین خاطر، تغییر تشکیلات تفصیلی پارک‌ها، ایجاد دفاتر جذب سرمایه‌گذاری، دفاتر انتقال فناوری و از همه مهم‌تر، شکل‌گیری سازمان‌های توسعه و سرمایه‌گذاری در پارک‌های پیشرو کشور را دنبال می‌کنیم. این موارد به ایجاد نهادسازی مکمل کمک می‌کنند. همچنین تلاش می‌کنیم فضا را از سمت فناوری‌محور به سمتی ببریم که جریانِ اقتصادیِ فناوری در آن پررنگ‌تر شود.
وی چهارمین راهبرد تحولی معاونت فناوری وزارت علوم را ایجاد مدل‌های منعطف عنوان کرد و ادامه داد: پارک‌های کشور با توجه به شرایط متفاوت هر زیست‌بوم، به مدل اقتصادی مناسب خود نیاز دارند و نمی‌توان نسخه واحدی برای کل جغرافیا و پهنه کشور درنظر گرفت. الگوی اقتصادی پارک‌ها از شمال تا جنوب، سطح پارک‌ها، شرایط صنعتی یا غیرصنعتی هر استان و فاکتورهای بومی دیگر، به ما نشان می‌دهد که متناسب با شرایط زیست‌بوم هر منطقه و قلمرو جغرافیایی، به مدل‌های منعطف در پارک‌ها نیاز داریم که طراحی آنها آغاز شده است.
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در مورد پنجمین راهبرد نیزگفت: امروز ما با این واقعیت مواجه هستیم که در عصر جدید با موج فناوری‌های نوین، نیاز به پیشبرد گفتمان ترویجی و فرهنگ‌سازی قوی وجود دارد، چراکه میدان نوین فناوری، یک عرصه آینده‌ساز و فرصت‌ساز برای کشور است. از این جهت ضرورت این مسئله و تبدیل شدن آن به اولویت راهبردی کشور، یک موضوع جدی و مهم است. از طرف دیگر، نیاز داریم زمینه ورود و توسعه موج جدید فناوری‌ها در پارک‌های علم و فناوری شکل بگیرد.
وی ادامه داد: ششمین راهبرد این است که با هدف تسهیل جذب دانشجویان در بازار، سبد قابلیت‌ها و مهارت‌های دانشجویان و کسانی که تازه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند را به نحوی توسعه و ارتقا دهیم تا به پارک‌ها گره خورده و با بهره‌گیری از مزایای پارک‌ها، وارد بازار کار شوند. این پروژه در ۱۵ استان شروع شده و با توجه به نیاز کشور، تلاش می‌کنیم مسیرِ ورودی به پارک‌ها را افزایش دهیم. چراکه باور داریم تربیت نسلی منطبق با نیازهای فعلی و آتی کشور و در تراز و استاندارد بین‌المللی، از ضرورت‌های انکارناپذیر کشور است.
شهیکی هفتمین راهبرد را توسعه فن‌بازارها خواند و گفت: اگر نتوانیم در حوزه تجاری‌سازی و توسعه بازار، موفق باشیم، عملا نسلی از استارتاپ‌ها، واحدهای فناور و دانش‌بنیان را رشد می‌دهیم که خیلی زود به نقطه شکست می‌رسند. از این جهت، دیدن بازار و گره زدن فعالیت‌ها به نیاز واقعی بازار، یک مساله کلیدی است. به همین خاطر، شکل‌گیری فن‌بازار منطقه‌ای در پارک‌ها و حمایت جدی از آنها، راهبرد مهمی است که در همین راستا در فاز اول، در حال فراهم‌سازی زمینه تقویت، شکل‌گیری و توسعه ۸ فن‌بازار هستیم که از کل شبکه پارک‌های علم و فناوری کشور پشتیبانی کند.
وی افزود: هشتمین راهبرد شناخت محدودیت منابع و امکانات و متناسب عمل کردن بر اساس آنها است. واقعیت این است که تمام پارک‌های ما نمی‌توانند همزمان در همه عرصه‌ها ورود پیدا کنند و اینجاست که موضوع ماموریت‌گرایی تخصصی و شکل‌گیری خوشه‌های نوآور مطرح می‌شود. به همین منظور تلاش داریم تا تزریق منابع محدود را به صورت تخصصی، در شکل‌گیری خوشه‌های نوآور استانی یا منطقه‌ای و در قالب کنسرسیومی و مشترک جهت‌دهی کنیم. به همین جهت در این راهبرد، تزریق منابع به هر پارک، مشروط به این امر شده است.
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم اعلام کرد: نهمین راهبرد ما، قرار گرفتن در سیستم یادگیری جهانی و زنجیره ارزش بین‌المللی است. اینکه پارک‌های ما تا چه میزان می‌توانند در این حوزه ورود کنند نیز مسئله‌ای بسیار اساسی و مهم است. در همین راستا نیز پارک‌ها را به چهار سطح تفکیک کرده‌ایم: پارک پیشرو که در این زمینه ۲ پارک داریم و تراز فعالیت و ظرفیت آنها متفاوت است. پارک سطح یک که شامل ۶ پارک است، پارک سطح دو که ۲۰ پارک است و پارک سطح سه که بقیه پارک‌ها را شامل می‌شود. در این خصوص برای ما بسیار مهم است که پارک‌های پیشرو و سطح یک، بتوانند در زنجیره ارزش بین‌المللی وارد شوند، چراکه اگر این پارک‌ها، نتوانند حیات و بقای خود را در بازارهای بین‌المللی تعریف کنند، مقیاس‌شان کوچک شده و نمی‌توانند موثر باشند.
دکتر شهیکی‌تاش در پایان ابراز امیدواری کرد، با همکاری و هم‌افزایی وزارت علوم و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و تلاش ساختارهای عملیاتی فناوری، فضای پیشبرد تحول در حوزه فناوری‌های نوین و توسعه زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور بیش از پیش فراهم شود.
