چرا دندان عقل داریم؟

این فرآیند در حدود سن هفده تا نوزده سالگی اتفاق می افتد اما ممکن در برخی موارد پس بیست سالگی نیز اتفاق بیافتد. به دلیل اینکه رشد این دندان با آغاز مرحله بزرگسالی انسان همزمان می شود، نام دندان عقل را بر آن نهاده اند. هر انسان دارای چهار دندان عقل است که دو عدد در فک بالایی و دو عدد در فک پایینی قرار گرفته اند.

دندان عقل میراثی از گذشته

وجود دندان عقل مبحثی است که می توان آن را یکی از نمونه های فرگشت جسمانی بشر در طول هزاران سال دانست. در واقع استخوان بندی و جمجمه بزرگ انسان های اولیه می تواند پاسخگوی وجود  دندان عقل و پیچیدگی های آن باشد. جمجمه ها و فک های به دست آمده در کاوش های باستان شناسی نشان می دهند که این انسان های اولیه دارای سه دندان آسیای بزرگ بوده اند که هر سه برای عمل جویدن مورد استفاده قرار می گرفتند.  

لازم به توضیح است در ابتدا غذای انسان های اولیه را مواد غذایی خام و سفت تشکیل می داده اند. با کمک این سه دندان آسیای بزرگ و فک قوی، خوردن این مواد برای انسان های اولیه امکان پذیر بوده است. با کشف آتش و پخت مواد غذایی، غذاهای انسان ها نرم تر شدند و در نتیجه نیاز به وجود دندان های آسیای بزرگ بیشتر و فک قوی، کمتر احساس شد و کم کم استخوان فک کوچک شده بنابراین فضا برای رشد آخرین دندان آسیای بزرگ کم شد و فرآیند نهفتگی دندان ها ایجاد شد. به این دلایل از نظر تکاملی به تدریج دندان آسیای سوم و یا همان دندان عقل در حال حذف شدن است.

مشکلات نکشیدن دندان عقل

به اعتقاد دندانپزشکان ؛ نکشیدن دندان عقل ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از:

• در صورتی که فک شخصی کوچک باشد و برای خارج کردن دندان عقل اقدام نکرده باشد، این دندان با فشار آوردن به دندان کناری خود، تلاش می کند که راهی برای بالا آمدن باز کند. نتیجه این فشارها، آسیب رسیدن به دندان های کناری و نامرتب شدن همه دندان ها است.
• در برخی مواقع دندان به صورت کیست در می آید که برای درمان آن باید خیلی زود اقدام کرد.
• گاهی نیز مسیر رشد دندان عقل به دلایلی تغییر کرده و به جای اینکه به طور عمودی رشد کرده و بالا بیاید، به طور افقی رشد می کند. در این حالت باعث صدمه دیدن ریشه دندان آسیای دوم می شود. در این صورت باید هر چه زودتر برای خارج کردن دندان عقل اقدام کرد چرا که پس از مدتی ریشه دندان آسیای دوم تحلیل می رود و نیاز به درمان خواهد داشت. برای جلوگیری از این عمل نیاز به عکس رادیوگرافی از دندان عقل است تا از رویش صحیح دندان های عقل اطمینان حاصل شود.

همانگونه که گفته شد، کوچک شدن فک انسان باعث شده تا فضای کافی برای رشد دندان آسیای سوم وجود نداشته باشد. این کمبود فضا می تواند مشکلاتی را برای دندان های دیگر، فک و لثه های فرد ایجاد کند. امروزه دندان پزشکان با معاینه دقیق فک بیمار و شناسایی وضعیت نیمه نهفتگی یا نهفتگی کامل دندان عقل، توصیه می کنند که دندان عقل پیش از رویش کشیده شود. پیشنهاد می شود دندان عقل، پیش از بیست سالگی کشیده شود. این عمل در بالای چهل سالگی بسیار دشوار و خطرناک خواهد بود. از نمونه مشکلاتی که افراد سالمند برای کشیدن دندان عقل خود پیش رو خواهند داشت، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با افزایش سن، ریشه های دندان قطورتر می شوند و کشیدن دندان را مشکل تر می سازند.
• در سنین بالا دوران درمان و التیام محل دندان کشیده شده طولانی تر و سخت تر است.
• افزایش احتمال فک جوش شدن دندان عقل در سالمندان بالا می رود.
• افزایش احتمال شکسته شدن استخوان فک در سالمندان در حین جراحی و کشیدن دندان عقل بالا می رود.
• کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمان های پزشکی از قبیل مصرف داروهای مختلف اقتضای سن بیشتر می شود.

 

گزارش: فاطمه کردی

 

No tags for this post.