نگاهی به بازار شمع در ایران و جهان
واردات شمع در قطب تولید پارافین
صنعت شمع‌سازی در ایران یکی از کسب‌وکارهای روبه‌رشد محسوب می‌شود که به ویژه در مناسبت‌های خاص مانند شب یلدا، نوروز و سایر اعیاد و مناسبت‌های مذهبی و ملی، افزایش تقاضای چشمگیری را تجربه می‌کند. با نزدیک شدن به عید نوروز، تقاضا برای شمع‌های تزئینی، معطر و دست‌ساز افزایش می‌یابد و همین امر گردش مالی این صنعت را به شکل قابل توجهی بالا می‌برد. در ادامه این گزارش خبرگزاری سینا، به بررسی وضعیت گردش مالی این صنعت، میزان رشد آن در سال‌های اخیر و تأثیر مناسبت‌ها بر بازار شمع‌سازی در ایران می‌پردازد.
وضعیت کلی بازار شمع در ایران
مهدی نوروز: روزگاری که هنوز از موبایل‌های مجهز به فلاش یا چراغ‌های شارژی خبری نبود، شمع و گردسوز اصلی‌ترین ابزار روشنایی در شراسط اضطراری بودند اما این تنها کارایی شمع نبوده بلکه همواره از این محصول برای مصارف آیینی و عرفانی نیز استفاده شده است؛ فرقی هم نمی‌کند چه ایران و چه سایر جوامع.
تولید و مصرف شمع در ایران تحت تأثیر عوامل فرهنگی، مذهبی و اقتصادی قرار دارد. شمع‌ها در مراسم مذهبی مانند شب‌های قدر، آیین‌های عزاداری و زیارتگاه‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند. همچنین، در جشن‌های تولد، سالگردها و برخی مراسم عروسی نیز استفاده می‌شوند.
گشتی در میان آمار ما را به 1397 می‌رساند و پس از آن آمار رسمی‌ای در مورد بازار شمع به چشم نمی‌خورد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی و با استتاد به آمار گمرک جمهوری اسلامی در ۱۱ ماهه سال 1397 بیش از ۷۴۳ تن انواع شمع و اشیای همانند به ارزش پنج میلیارد و ۵۱۹ میلیون و ۶۹۲ هزار و ۵۰۷ تومان (معادل یک میلیون و ۶۰۷ هزار و ۶۸۷ دلار) وارد کشور شده است.
بر اساس برخی گزارش‌ها، مصرف شمع در ایران به‌طور قابل‌توجهی بالاست. به‌عنوان مثال، در برخی منابع اشاره شده که روزانه بیش از ۵ میلیارد تومان شمع در ایران مصرف می‌شود و همچنین، تخمین زده می‌شود که مصرف سالانه شمع در ایران به بیش از ۱۰۰۰ تن برسد.
مصرف شمع در سایر نقاط جهان
در سال 2022، اتحادیه اروپا حدود 860,000 تن شمع مصرف کرد که نسبت به سال قبل 1.1٪ افزایش داشت. این میزان معادل مصرف متوسط 1.93 کیلوگرم شمع به ازای هر نفر بود. ارزش کل شمع‌های مصرفی در اتحادیه اروپا در این سال 33٪ افزایش یافت و به 617 میلیون یورو رسید.
تولید داخلی شمع در اتحادیه اروپا در سال 2022 با کاهش 6.8٪ به حدود 803,000 تن رسید. همچنین صادرات شمع کاهش 18.6٪ داشت و تقریباً 114,000 تن شمع صادر شد. در مقابل، واردات شمع رشد چشمگیری داشت و به حدود 171,000 تن رسید.
پیش‌بینی می‌شود که بازار شمع اروپا در سال 2024 درآمدی در حدود 2.54 میلیارد دلار آمریکا داشته باشد و با نرخ رشد سالانه 1.82٪ از سال 2024 تا 2029، احتمالاً تا سال 2029 به 2.78 میلیارد دلار برسد.
افزایش مصرف شمع تحت تأثیر عواملی مانند رشد فعالیت‌های دکوراسیون داخلی، تمرکز بر سلامت و رفاه، و محبوبیت شمع‌های معطر قرار دارد که باعث افزایش تقاضا در سراسر اروپا شده‌اند.
در ایالات متحده نیز مصرف شمع طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است که عمدتاً به دلیل علاقه مصرف‌کنندگان به ایجاد فضای دلپذیر در خانه و محصولات مراقبت شخصی بوده است. در سال 2024، ارزش بازار شمع ایالات متحده حدود 3.68 میلیارد دلار است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2033 به 5.20 میلیارد دلار برسد، با نرخ رشد سالانه 3.91٪.
در سال 2022، شمع‌های ظرف‌دار بیش از 1.4 میلیارد دلار درآمد ایجاد کردند و شمع‌های معطر نیز بازار قابل توجهی داشتند. حدود 35٪ از فروش شمع‌ها در ایالات متحده در طول کریسمس و تعطیلات صورت می‌گیرد. رایحه برای سه‌چهارم خریداران عامل اصلی در خرید شمع است، و مصرف‌کنندگان به رنگ، قیمت و شکل شمع نیز توجه دارند.
عوامل موثر در رشد بازار شامل افزایش دکوراسیون داخلی، تمرکز بر سلامت و آرامش، و اثرات همه‌گیری COVID-19 است که موجب افزایش استفاده از شمع برای ایجاد فضای دلپذیر در خانه شد.
یک بازار دارای ظرفیت
با وجود مصرف بالای شمع در ایران، تولید داخلی نتوانسته است به‌طور کامل این تقاضا را پوشش دهد، که منجر به واردات شمع از کشورهای دیگر شده است. این موضوع نشان‌دهنده فرصت‌های بالقوه برای سرمایه‌گذاری در صنعت شمع‌سازی داخلی است. با سرمایه‌گذاری مناسب و بهبود کیفیت تولید می‌توان نیاز داخلی را تأمین و حتی به صادرات شمع نیز فکر کرد. همچنین این را هم باید در نظر گرفت که ایران به عنوان یک کشور نفت خیز از تولیدکنندگان پارافین به عنوان مادۀ اصلی شمع نیز به شمار می‌رود.
با توجه به مصرف بالای شمع در ایران و اهمیت فرهنگی و مذهبی آن، توسعه صنعت شمع‌سازی داخلی می‌تواند به تأمین نیازهای داخلی و کاهش وابستگی به واردات کمک کرده سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند حتی فرصت‌های شغلی جدید به ویژه برای کسب و کارهای خرد و خانگی ایجاد کند.
