نگاهی به جذب گردشگر از طریق جشنواره‌‌های هنری/6
موسیقی اقوام ایرانی را درست و جذاب معرفی کنیم
یک نوازنده ترکمن براین باور است که گردشگران بسیاری به استان گلستان سفر می‌کنند و دلشان می‌خواهد موسیقی ترکمنی بشنوند و رقص یا ذکر خنجر ببینند اما هیچ برنامه‌ریزی در این زمینه نشده در حالی‌که موسیقی اقوام، جذاب است اگر درست معرفی شود.
زهره نیلی: موسیقی بخشی‌های ترکمن یکی از مهم‌ترین جلوه‌های فرهنگی این قوم است که از دیرباز نقش مهمی در حفظ سنت‌ها، تاریخ و هویت ترکمن‌ها ایفا کرده و با طبیعت، اسب و زندگی عشایری ترکمن‌ها ارتباطی عمیق داشته است. بخشی‌ها که روایتگران تاریخ و فرهنگ ترکمن هستند، با استفاده از دوتار، داستان‌هایی از عشق، حماسه و عرفان را بازگو می‌کنند.
امروزه گردشگران بسیاری، در پی تجربه‌های خاص و آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم در شهرها رکشورهای مختلف هستند و موسیقی ترکمنی، ظرفیت بالایی در جذب گردشگر دارد؛ امین سعادتی، یکی از بخشی‌های ترکمن در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری سینا به ویژگی این نوع موسیقی اشاره و بیان می‌کند: موسیقی بخشی‌های ترکمن، یکی از شاخه‌های مهم موسیقی فولکلور است که در تاریخ و فرهنگ قوم ترکمن ریشه دارد و می‌تواند عاشقانه، حماسی و عرفانی باشد و توجه گردشگران بسیاری را به خود معطوف کند.
سعادتی، ثبت و ضبط موسیقی ترکمنی، به‌ویژه داستان‌ها و روایت‌های بخشی‌ها را ضروری می‌داند و براین باور است که بخشی‌ها، نوازندگان معمولی دوتار نبوده و همواره در قالب موسیقی و داستان و روایت، فرهنگ و هویت و تاریخ ترکمن‌ها را حفظ و سینه به سینه منتقل می‌کرده‌اند. به همین‌خاط در بین مردم، جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. امروز، نقش بخشی‌ها با تغییر سبک زندگی و ورود موسیقی مدرن کمرنگ شده و لازم است این داستان‌ها و روایت‌ها ثبت و ضبط شود.
بیشتر بخوانید:
عاشیق حسن اسکندری: فضای دائمی به موسیقی عاشیقی اختصاص داده شود
احساس امنیت و تعامل با دنیا به جذب گردشگر می‌انجامد
به گفته این نوازنده دوتار، اگر موسیقی اقوام ایرانی به درستی معرفی شود، آن‌قدر جذابیت دارد که با مخاطب خود ارتباط برقرار کند. برای مثال، گردشگران بسیاری به استان گلستان و ترکمن صحرا سفر می‌کنند و دلشان می‌خواهد موسیقی ترکمنی بشنوند و رقص یا ذکر خنجر ببینند که رقص محلی ما ترکمن‌هاست و در تاریخ و فرهنگ ما ریشه دارد و هیچ حرکت نامتعارفی در ان نیست. گردشگرانی که دلشان می‌خواهد در «اوی» یا همان خانه‌های قبه‌ای شکل ترکمن‌ها اقامت کنند اما هیچ برنامه‌ریزی درست و دقیقی برای آنها در نظر گرفته نشده از این‌رو لازم است تعداد جشنواره‌ها بیشتر و از روش‌های تبلیغی درست برای معرفی موسیقی محلی استفاده شود. همچنین باید در استان‌ها و شهرهای مختلف، مراکزی وجود داشته باشد که نه فقط در نوروز که همه سال در آن، برنامه‌های گوناگونی به اجرا درآید و و تقویم مشخص و زمان دقیقی برای هرکدام از آنها وجود داشته باشد.
به گفته این نوازنده دوتار ترکمنی، موسیقی هر کدام از اقوام ایرانی، ویژگی‌های خاص خود را دارد و داستان‌ها و شادی‌ها و غم‌های مردم همان قوم را روایت می‌کند. موسیقی ترکمنی هم با طبیعت و عناصر طبیعی چون اسب و پرنده و درخت و رودخانه، ارتباط تنگاتنگی دارد زیرا ترکمن‌ها، زندگی عشایری داشته و کوچ‌نشین بوده‌اند و این گره خوردن با محیط طبیعی را در ملودی‌ها، ریتم‌ها، اشعار و حتی شیوه نوازندگی‌شان هم دیده می‌شود.
سعادتی به ارتباط میان اسب و موسیقی ترکمنی اشاره و بیان می‌کند: بسیاری از مقام‌های موسیقی ترکمنی درباره اسب و اهمیت آن و دلاوری‌های سوارکاران است. اسب ترکمن، تنها وسیله‌ای برای سفر و جنگ نبوده بلکه جایگاهی ویژه در افسانه‌ها و اسطوره‌های ترکمن داشته و بخشی‌ها در داستان‌سرایی‌های خود، قهرمامان ترکمن را سوار بر اسب‌های وفادارشان توصیف می‌کنند.
این نوازنده دوتار از ارتباط میان موسیقی و فرش ترکمن می‌گوید: موسیقی ترکمن و فرش ترکمن هر دو بخش‌های مهمی از فرهنگ و هویت ترکمن‌ها هستند و ارتباط عمیقی از نظر احساس، الهام، و شیوه‌های انتقال فرهنگی با یکدیگر دارند. هم موسیقی و هم فرش ترکمن بازتابی از طبیعت، شیوه زندگی و فرهنگ و هویت این قوم هستند.
برای مثال، ریتم موسیقی ترکمن که عمدتاً با دوتار نواخته می‌شود، شبیه به حرکت اسب و صدای باد در دشت است و این طبیعت در نقش و نگار فرش ترکمن نیز دیده می‌شود. فرش ترکمن هم با نقش‌هایی که از حیوانات، آسمان، زمین، و زندگی روزمره الهام گرفته، همان روح و انرژی را به مخاطب منتقل می‌کند.
در کل، موسیقی و فرش ترکمن هر دو بازتابی از روح، تاریخ، و هویت این قوم هستند و این ارتباط عمیق نشان می‌دهد که موسیقی و فرش ترکمن تنها هنرهای جداگانه نیستند، بلکه دو بخش مکمل از یک فرهنگ زنده و پویا به‌شمار می‌روند.
