دندانپزشکی، از ایران باستان تا امروز
تاریخچه دندانپزشکی در ایران
دو منبع مهم دانش دندانپزشکی در ایران باستان، تعالیم مربوط به کتاب اوستا و دستاوردهای دانشگاه جندی شاپور است. در تمامی دوران تاریخ ایران، دستورات بهداشتی در زمینه دهان و دندان وجود داشته و در حوزه درمان، انواع درمان های دندانی در ایران قدیم انجام می شده است.
به طور کلی بیشتر درمان‌های دندانپزشکی در دوران باستان ایران بر پایه کشیدن دندان و شکستن تاج بوده تا درمانگر بتواند درد دندان را تسکین دهد.
در بررسی های انجام شده بر روی الگو و انواع سایش دندان در شهر سوخته، این فرضیه مطرح شده که مردم ایران باستان از دندان به عنوان دست سوم استفاده می کردند؛ به این معنی که از دندان برای ساخت آثار هنری مانند حصیربافی و زیور‌آلات استفاده می شد.
شکوفایی دانش دندانپزشکی در دوران پیش از اسلام مربوط به تأسیس دانشگاه جندی شاپور در زمان ساسانیان از طریق با ساکن شدن دانشمندان یونانی در ایران بوده و نخستین کتاب جداگانه‌ای که در زمینه بهداشت دهان و دندان نوشته شده – فی السواک و السنونات – مربوط به مسواک زدن و پوسیدگی دندان ها از یوحنا پسر ماسویه در سال 243 هجری قمری بوده است.
پیشرفت علم دندانپزشکی در ایران پس از اسلام، مدیون تلاش دانشمندانی از جمله علی بن ربن طبری، محمدبن زکریای رازی، علی بن مجوسی اهوازی ارجانی، ابوعلی سینا، سید اسماعیل گرگانی است و در آثار آنها، مطالب مربوط به بیماری های دهان و دندان دیده می شود.
دندانپزشکی از منظر ابوعلی سینا و رازی
ابوعلی سینا در کتاب "قانون فی الطب"، دیدگاه هایی در حوزه بیماری های دهان و دندان، لثه و
دیگر بافت های نرم دهان، پودرها و دهان شویه ها، مرهم هایی برای پر کردن و بی درد کردن برای درمان ریشه، مطرح کرده است؛ همچنین، دستورهای بهداشتی برای خلال زدن دندان ها با استفاده از گیاهان مختلف از سوی ابن سینا ارائه شده است.
زکریای رازی نیز در جلد سوم "الحاوی"، مباحثی در حوزه دندانپزشکی و بیماری های دهان و دندان از جمله اقدامات تشخیصی، عوامل آسیب رسان به بهداشت دندان و لثه، دستورات بهداشتی و مسواک زدن مطرح کرده است. رازی توانسته بود با استفاده از مخلوطی از مصطکی و زاج سفید، دندان های پوسیده را پر کند.
بخش دندانپزشکی موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران
یکی از بخش های دیدنی موزه تاریخ علوم پزشکی ایران، سالن دندانپزشکی است که به همت استاد برجسته دندانپزشکی، دکتر مرتضی مصفا جمع‌آوری و به نمایش گذاشته شده است.
به گزارش سیناپرس، در این بخش یکی از نخستین نمونه دستگاه‌های رادیولوژی دندان، چرخ پدالی دندان، اولین یونیت‌های دندانپزشکی که وارد ایران شدند (اهدایی توسط مرحوم دکتر خلیل طاهرزاده سامانی)، اولین ابزارهای قالب گیری و جراحی دندان، ماکت های دندان، به نمایش گذاشته شده اند.
نخستین دندانپزشک زن ایران را بشناسیم
بدرالزمان تیمورتاش نخستین دندانپزشک زن ایرانی است که پس از تحصیل در نردین (سمنان) و بجنورد، برای ادامه تحصیل راهی بلژیک و فرانسه می شود و پس از پایان تحصیل، به مشهد آمده و در سال 1344، دانشکده دندانپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد را راه اندازی کرد.
این دانشکده درحال حاضر دارای 11 گروه از جمله جراحی فک و صورت، دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، دندانپزشکی اطفال، فک و صورت است. نام بدرالزمان تیمورتاش بر سر در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می درخشد.
وضعیت دندانپزشکی در ایران
براساس گزارش ماه فوریه (بهمن گذشته) سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تعداد دندانپزشکان ایران در سال 2004 بالغ بر 10648 نفر بوده است که این میزان در سال 2014 به 27783 نفر افزایش یافته است.
هزینه های دندانپزشکی در اغلب کشورهای جهان بسیار بالا هستند و همین مسأله، یکی از دلایل اصلی عدم مراجعه بیماران و بروز مشکلات جدی دندان و لثه محسوب می شود؛ به عنوان مثال، بیشترین هزینه ساخت یک ایمپلنت شامل اباتمنت و تاج، مربوط به کشورهای آمریکا، کانادا، استرالیا (3000 دلار) و انگلیس (2600 دلار) است.
به گزارش سیناپرس، گردشگری دندانپزشکی (dental tourism) طی سال اخیر با اقبال گسترده ای در سطح جهان روبرو شده است. گردشگران با هدف یافتن یک مقصد ارزان که در عین حال، خدمات با کیفیت دندانپزشکی ارائه می دهد، به کشورهای دیگر سفر می کنند.
ترکیه، دبی و هند، از جمله مقاصد مورد توجه گردشگران دندانپزشکی محسوب می شوند. اگرچه هزینه های دندانپزشکی در ایران چندان ارزان نیستند، اما بهره مندی از متخصصان ماهر و مراکز درمانی مدرن، می تواند تضمین کننده دریافت خدمات دندانپزشکی باکیفیت باشد.
گردشگران دندانپزشکی بویژه گردشگران آمریکایی و اروپایی با سفر به ایران می توانند به طور قابل توجهی در هزینه های دندانپزشکی صرفه جویی کنند؛ توسعه این حوزه منجر به ورود ارز به کشور و توسعه اشتغال می شود. تهران، اصفهان و مشهد از پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دندانپزشکی برخوردار هستند.
گزارش: معصومه سوهانی
منابع: موزه ملی تاریخ علوم پزشکی / مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد / WHO / dentaldepartures
No tags for this post.
