جهش ژنی، عامل شب بیداری

یک جهش در ژنی به نام CRY1 ساعت شبانه روزی انسان را تغییر می‌دهد، ساعتی که رفتارهای منظم مثل ساعت خواب و بیداری را تعیین می‌کند. بر اساس نتایج این تحقیق که در نشریه Cell منتشر شده است؛ حاملان نسخه‌ای از این ژن به طورمتوسط تاخیر 2تا 2.5 ساعته در خواب شبانه را در مقایسه با افراد فاقد این ژن تجربه می‌کنند.

این نسخه از روی ژن CRY1 جهش یافته است و باعث اختلال شب بیداری می‌شود و نظم ساعت داخلی بدن را در مقایسه با دیگر افراد برهم می‌زند. «مایکل یانگ» از دانشگاه راکفلر در نیویورک و تیمش این جهش را ابتدا در یک نفر کشف کرده‌اند. آن‌ها سپس این جهش را در 5نفر از وابستگان این شخص یافتند که همه آن‌ها سابقه بد خوابی وبی خوابی شبانه را داشتند.

بعد این گروه 6 خانواده را در ترکیه مورد بررسی قرار دادند، که اعضای آن‌ها شامل 39 نفر حامل نسخه‌ای از این ژن بودند. دوره خواب افراد حامل نسخه جهش یافته به طور متوسط 2 تا 4 ساعت جابجا شده بود و الگوی خواب برخی از آن‌ها کاملا در هم شکسته بود.

به نظر می‌رسد این جهش ساعت درونی بدن را کند می‌کند، در نتیجه افراد چرخه شبانه روزی طولانی‌تری را تجربه می‌کنند و همین باعث می‌شود، تا دیر وقت بیدار بمانند. این گروه محاسبه کردند که این ژن احتمالا در برخی جمعیت‌های انسانی از هر 75 نفر در یک نفر وجود. از جمله این جمعیت‌ها می‌توان به اروپایی‌هایی با اعقاب غیر فنلاندی اشاره کرد.

به طور طبیعی ساعت شبانه روزی بدن چرخه‌اش را با ساختن پروتئینی به نام فعال کننده در سلول‌ها آغاز می‌کند. این فعال کننده‌ها مهار کننده‌های خودشان را تولید می‌کنند، که در طول زمان باعث می‌شود، این فعال کننده‌ها تواناییشان را از دست بدهند. وقتی تمام فعال کننده‌های سلولی خاموش شوند، مهار کننده‌ها دیگر تولید نمی‌شود و در نهایت از بین می‌روند. وقتی همه این مهار کننده‌ها از بین رفتند، توانایی فعال کننده‌ها دوباره سر بر می‌آورد و چرخه شبانه روزی از نو آغاز می‌شود. اما جهش در این ژن باعث می‌شود این فرآیند طولانی‌تر اتفاق بیفتد، در نتیجه توانایی فعال کننده‌ها دیرتر بازگشته و چرخه دیرتر آغاز می‌شود، در نتیجه فرد بیشتر بیدار می‌ماند.

اما آن‌هایی که چرخه شبانه روزی طولانی‌تری دارند نباید نا امید شوند، یانگ می‌گوید بسیاری از افراد با اختلال تاخیر فاز خواب، می‌توانند چرخه خوابشان را با رعایت یک زمان‌بندی دقیق کنترل کنند:« این کار کمی شبیه سیگار کشیدن است، در مورد آن کارهایی وجود دارد که می‌توان برای رفع مسئله انجام داد قبل از این‌که کارمان به مواد مخدر بکشد».

علی رنجبران

No tags for this post.