نهمین جشنواره فیروزه؛ بستری برای توسعه کالاهای فرهنگی با رویکرد ایرانی-اسلامی

نشست خبری نهمین دوره جشنواره فیروزه با حضور ایوب دهقانکار، مشاور معاونت فرهنگی  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و علیرضا نوری‌زاده، دبیر نهمین جشنواره کالاهای فرهنگی (فیروزه)  برگزار شد. در این نشست، بر اهمیت کالاهای فرهنگی در ابعاد اقتصادی، تربیتی و اجتماعی تأکید شد و برنامه‌های این دوره از جشنواره تشریح گردید.

کالاهای فرهنگی؛ فراتر از اقتصاد، ابزاری برای انتقال هویت

به گزارش خبرگزاری سینا، ایوب دهقانکار، در این نشست با اشاره به نقش کالاهای فرهنگی گفت: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کالاهای فرهنگی، گستردگی جامعه مخاطبان آن است. برخلاف برخی محصولات که مشتریان خاصی دارند، کالاهای فرهنگی تمام اقشار جامعه را در برمی‌گیرند.

وی افزود: به‌عنوان نمونه، حوزه کتاب و نوشت‌افزار در کشور ما به‌دلیل جمعیت چندمیلیونی دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان، تأثیر عمیقی در زندگی روزمره مردم دارد.

دهقانکار از جنبه اقتصادی نیز به این حوزه پرداخت و گفت: ما در دبیرخانه جشنواره، آمارهای واردات کالاهای فرهنگی را بررسی کردیم و متوجه شدیم که این حجم از واردات، علاوه بر خروج ارز، مانعی برای رشد تولید داخلی است. بنابراین، توسعه کالاهای فرهنگی داخلی می‌تواند هم از نظر اقتصادی و هم در راستای تقویت هویت ملی، حائز اهمیت باشد.

مشاور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  همچنین به تأثیرات فرهنگی این محصولات اشاره کرد و ادامه داد: کالاهای فرهنگی علاوه بر بُعد اقتصادی، نقشی کلیدی در شکل‌گیری ذهنیت و نگرش نسل آینده دارند. بسیاری از ارزش‌ها، آیین‌ها و باورهای ملی و دینی ما در معرض فراموشی قرار دارند و این کالاها می‌توانند ابزار مهمی در انتقال این هویت به کودکان و نوجوانان باشند.

جایزه فیروزه؛ بستری برای تعامل و نوآوری در حوزه فرهنگی

دهقانکار با بیان اینکه این جایزه به‌صورت مستقل برگزار می‌شود، تصریح کرد: این جشنواره صرفاً یک رویداد نیست، بلکه نمادی از یک نیاز اجتماعی است. ما تلاش می‌کنیم که تمامی نهادهای دولتی، حاکمیتی و بخش خصوصی را در این مسیر همراه کنیم.

وی در ادامه به اهمیت تطبیق جشنواره با شرایط روز اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های کلیدی این جشنواره، انعطاف‌پذیری و به‌روزرسانی مداوم است. در هر دوره، متناسب با نیازهای فرهنگی جامعه، بخش‌های جدیدی به جشنواره اضافه می‌شود. برای نمونه، در این دوره بر نقش فناوری و تکنولوژی در حوزه فرهنگ تأکید شده است.

به گفته وی، این رویکرد در راستای سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که بر استفاده از فناوری‌های نوین برای ارتقای حوزه فرهنگ تأکید دارد.

گسترش جشنواره به استان‌ها و افزایش مشارکت مردمی

در ادامه این نشست، علیرضا نوری‌زاده با اشاره به توسعه جشنواره در سطح استانی گفت: امسال برای اولین بار جشنواره‌های استانی در حوزه‌های مختلف برگزار شد و برگزیدگان این جشنواره‌ها به مرحله نهایی داوری راه یافتند. این اقدام باعث شد که تنوع آثار ارائه‌شده افزایش یابد.

وی همچنین آمار ثبت‌شده در سامانه جشنواره را اعلام کرد و گفت: ۱۶۵۷ اثر در حوزه فرهنگی/۵۹۳ عروسک۹۲ نوشت‌افزار/۱۲۹ اسباب‌بازی/۱۳۱ اثر در بخش طراحی شخصیت در سامانه ثبت شده است.

وی با اشاره به تداوم جشنواره در دوران کرونا افزود: در حالی که بسیاری از رویدادهای فرهنگی تعطیل شدند، این جشنواره با استفاده از فناوری‌های نوین به فعالیت خود ادامه داد.

توجه ویژه به عروسک‌های بومی و حفظ محیط ‌زیست

یکی از بخش‌های مورد توجه این دوره، محوریت عروسک‌های سنتی در جشنواره بود. نوری‌زاده در این‌باره گفت: عروسک‌سازی یکی از مهم‌ترین صنایع دستی است که علاوه بر حفظ فرهنگ مناطق مختلف، منبع درآمدی برای زنان روستایی محسوب می‌شود.

وی تأکید کرد: در جشنواره امسال، تأثیرات زیست‌محیطی تولید عروسک‌ها نیز مورد توجه قرار گرفت. بسیاری از آثار ارائه‌شده از پارچه‌های بازیافتی و چوب‌های طبیعی ساخته شده‌اند تا ضمن حمایت از صنایع بومی، به کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی نیز کمک شود.

هوش مصنوعی و آینده کالاهای فرهنگی

یکی از بخش‌های جدید این دوره از جشنواره، بررسی نقش هوش مصنوعی در تولید شخصیت‌های فرهنگی بود. نوری‌زاده درباره این بخش توضیح داد: برای نخستین بار، کارگاهی با عنوان “خلق شخصیت” برگزار شد که در آن، نحوه طراحی شخصیت‌های فرهنگی با استفاده از هوش مصنوعی بررسی گردید.

او به یکی از پرسش‌های مطرح‌شده در این کارگاه اشاره کرد و گفت: سؤال اصلی این بود که آیا هوش مصنوعی یک فرصت است یا تهدید؟ ما معتقدیم که هرچند سرمایه‌گذاری در این حوزه چالش‌هایی دارد، اما می‌توان از قابلیت‌های آن برای صادرات کالاهای فرهنگی و تولید محتوای آموزشی به زبان‌های مختلف استفاده کرد.

جوایز و اختتامیه جشنواره

در بخش پایانی نشست، جوایز برگزیدگان جشنواره اعلام شد. دبیر نهمین جشنواره کالاهای فرهنگی (فیروزه)    بیان کرد: نفر اول در هر بخش، علاوه بر دریافت جایزه نقدی ۷ میلیون تومانی، از خدمات تأمین اجتماعی تکمیلی نیز بهره‌مند شد.

نوری‌زاده همچنین از داوری تخصصی آثار در حوزه عروسک‌سازی خبر داد و گفت: این بخش در سه گروه “عروسک آیینی”، “عروسک اقوام” و “عروسک معاصر” داوری شد.

در پایان، از خانم پرورش به‌دلیل حمایت مالی از جشنواره و اختصاص ۱۰۰ میلیون تومان به حوزه عروسک‌های معاصر تقدیر شد.

نهمین جشنواره فیروزه نشان داد که کالاهای فرهنگی علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، نقشی اساسی در انتقال هویت و ارزش‌های جامعه دارند. از سوی دیگر، این جشنواره با تأکید بر فناوری‌های نوین و توجه به محیط‌زیست، گامی مؤثر در مسیر توسعه پایدار صنایع فرهنگی کشور برداشته است.