بودجه و اقتصاد هنر در چهلمین جشنواره موسیقی فجر؛
پیشرفت‌های امیدوارکننده و چالش‌های پیش‌رو

چهلمین جشنواره موسیقی فجر در حالی برگزار می‌شود که پس از چهار دهه، به بلوغی نسبی رسیده است. این جشنواره که به عنوان مهم‌ترین رویداد موسیقایی کشور شناخته می‌شود، امسال با افزایش بودجه به ۱۸ میلیارد تومان، گستردگی اجراها و تنوع هنرمندان داخلی و بین‌المللی، نسبت به دوره گذشته پربارتر است. با این حال، همچنان پرسش‌هایی درباره تأمین منابع مالی پایدار، چگونگی افزایش بودجه در سال‌های آینده و نقش اقتصاد هنر در پشتیبانی از جشنواره مطرح است.

افزایش بودجه؛ قدمی مهم اما نه کافی

به گزارش خبرگزاری سینا، بودجه جشنواره موسیقی فجر امسال نسبت به سال گذشته دو برابر شده و به ۱۸ میلیارد تومان رسیده است. این افزایش، بدون شک نشانه‌ای از توجه بیشتر به این رویداد فرهنگی است. اما آیا این رقم، پاسخگوی نیازهای واقعی جشنواره است؟

با توجه به اینکه ۱۰۶ گروه موسیقی، ۱۷۷۱ هنرمند، ۶ گروه بین‌المللی و اجراهایی در ۲۱ استان در جشنواره امسال حضور دارند، هزینه‌ها به‌طور طبیعی افزایش می‌یابد. این رقم، هرچند نسبت به سال‌های گذشته بهتر است، اما همچنان با استانداردهای جهانی فاصله دارد و امکان اجرای برنامه‌هایی با کیفیت بالاتر را محدود می‌کند.

اقتصاد هنر و نقش موسیقی پاپ در تأمین مالی جشنواره

یکی از استراتژی‌های مهم جشنواره، اضافه شدن بخش موسیقی پاپ در سال‌های اخیر است. این بخش که تحت عنوان «مردم‌وار» معرفی می‌شود، به دلیل استقبال گسترده مخاطبان، از فروش بلیت قابل‌توجهی برخوردار است.

در این دوره، ۲۸ اجرای موسیقی پاپ در سالن‌هایی همچون میلاد نمایشگاه، رزمال و وزارت کشور برگزار می‌شود.

طبق آمار منتشرشده در سامانه فروش بلیت جشنواره، بسیاری از اجراهای پاپ به‌سرعت به فروش رفته‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که موسیقی پاپ نه‌تنها در جذب مخاطب موفق بوده، بلکه می‌تواند یکی از راه‌های تأمین مالی جشنواره باشد. اگرچه این رویکرد می‌تواند فشار مالی جشنواره را کاهش دهد، اما چالش مهم آن، حفظ توازن میان موسیقی جدی و موسیقی پاپ است تا هویت جشنواره دستخوش تغییر نشود.

بیشتر بخوانید:

جشنواره موسیقی فجر فرصتی برای رونق اقتصادی جشنواره موسیقی فجر

رشد موسیقی نواحی؛ فرصتی برای اقتصاد فرهنگی

یکی از بخش‌های امیدوارکننده جشنواره امسال، افزایش تعداد اجراهای موسیقی نواحی است. در حالی که سال گذشته تنها ۸ اجرای موسیقی نواحی در جشنواره گنجانده شده بود، امسال این رقم به ۲۲ اجرا افزایش یافته است.

افزایش اجراهای موسیقی نواحی نه‌تنها از منظر فرهنگی اهمیت دارد، بلکه می‌تواند تأثیر اقتصادی نیز داشته باشد. آن طور که در سامانه fajr40.com می‌توان دید بلیت‌های بسیاری از گروه‌های موسیقی نواحی به طور کامل فروش رفته است.

استقبال از این اجراها نشان می‌دهد که ظرفیت بالایی برای حمایت از موسیقی اقوام و تبدیل آن به یک جریان اقتصادی وجود دارد. این موضوع می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی برای هنرمندان مناطق مختلف، اقتصاد هنر را در سطح ملی تقویت کند.

توجه به موسیقی بانوان؛ گامی رو به جلو

بخش دیگری که در این دوره از جشنواره با تغییرات مثبت همراه بوده، موسیقی بانوان است. در حالی که در دوره گذشته تنها ۵ اجرا برای موسیقی بانوان در نظر گرفته شده بود، امسال این تعداد به ۱۳ اجرا افزایش یافته است.

این روند نشان می‌دهد که جشنواره در حال حرکت به سمت ایجاد فرصت‌های برابرتر برای هنرمندان زن است. استقبال از اجرای ارکستر بانوان ارسباران که بلیت‌های آن در همان ساعات ابتدایی فروش به اتمام رسید، تأییدی بر ظرفیت بالای این بخش است.

چالش‌های پیش‌رو؛ بودجه پایدار و حمایت از اقتصاد هنر

اگرچه جشنواره موسیقی فجر در چهل‌سالگی خود شاهد پیشرفت‌های قابل‌توجهی بوده، اما همچنان چالش‌هایی پیش‌روی آن قرار دارد. عدم تأمین بودجه پایدار یکی از موارد مهم در بحث تمام جشنواره‌ هاست. افزایش بودجه امسال یک گام مثبت است، اما همچنان نیاز به راهکارهای بلندمدت برای تأمین مالی پایدار جشنواره احساس می‌شود.

حفظ تعادل میان بخش‌های مختلف موسیقی از دیگر نکاتی است که در این دوره از جشنواره به  خوبی مشهود است. اما باید توجه داشت در حالی که موسیقی پاپ بخش مهمی از تامین بودجه جشنواره را تشکیل می‌دهد، توجه به موسیقی جدی، نواحی و کلاسیک نباید تحت‌الشعاع درآمدزایی قرار گیرد.

اما نکته دیگر که معمولا به آن توجه نمی‌شود، افزایش سهم بخش خصوصی است که ورود اسپانسرهای خصوصی و سرمایه‌گذاری در حوزه موسیقی می‌تواند نقش مؤثری در بهبود وضعیت مالی جشنواره داشته باشد. باید گفت چهلمین جشنواره موسیقی فجر در مقایسه با دوره‌های پیشین، بهبودهای قابل‌توجهی داشته و نشان از اهمیت یافتن اقتصاد هنر در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی دارد. افزایش بودجه، رونق موسیقی نواحی و بانوان، و استقبال از اجراهای مختلف، نشانه‌های مثبتی هستند. با این حال، چالش‌هایی همچون تأمین بودجه پایدار و حفظ تعادل میان بخش‌های مختلف موسیقی، نیازمند توجه ویژه هستند.

اگرچه مسیر پیش‌رو همچنان چالش‌برانگیز است، اما رویکردهای جدید جشنواره نشان می‌دهد که می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، از ظرفیت‌های اقتصادی هنر برای تقویت موسیقی کشور بهره برد.