«شب تاجیکستان» از سلسله «شب‌های دیپلماتیک» با حضور چهره‌های فرهیخته فرهنگی ایران و تاجیکستان به همت موسسه فرهنگی و هنری «هورشید» با مدیریت حجت الله ایوبی، سفارت جمهوری تاجیکستان در ایران و به میزبانی مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی با تقدیر از چهره‌های موثر در شناساندن تاریخ تمدنی کشورمان ایران و جمهوری تاجیکستان در مرکز همایش‌های رایزن برگزار شد.
پریسا ساسانی: دختران و پسران کوچک با لباس‌های تاجیکی و کلاه‌های کوچک رنگین بر سر که نشان از هویت تاجیکی آنها بود اولین زیبایی دلچسبی بود که از مهمانی بزرگ ایران و تاجیکستان خودنمایی می‌کرد. فرهنگ دوستان دو کشور ایران و تاجیکستان در اوج ترافیک تهران در عصر روز چهارشنبه به تاریخ 17 بهمن ماه در مرکز همایش‌های رایزن گردهم آمده بودند تا از ایرانِ بزرگ و همسایه هم‌زبان ما جمهوری تاجیکستان سخن بگویند، سخنی از جنس عشق به میهن.
به گزارش خبرگزاری سینا، در ابتدای این گردهمایی فرهنگی عبدالمهدی مستکین مشاور عالی دبیرکل کمیسیون ملِی یونسکو که با زبان فارس به گویش شیرین تاجیکی سخن می‌گفت؛ مدیریت این فرهیختگی میان دو کشور ایران و تاجیکستان را به عهده گرفته بود.
الهی مَکُش این چراغ افروخته را
در ابتدای این نشست حجت الله ایوبی مدیرعامل موسسه فرهنگی و هنری «هورشید» ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران در محفل فرهنگی ایران و تاجیکستان سخن خود را با تعریف عشق ورزی ایرانیان به کشور خود آغاز کرد و گفت: «الهی مَکُش این چراغ افروخته را». چهره‌های درخشان آسمان پر ستاره این دیار در اوج جشن‌های ملی و جشنواره‌های متعدد فجرو با وجود مشغله‌های مختلف در شلوغ ترین ساعات ترافیک به شمالی‌ترین منطقه تهران آمدند تا این شبِ نیکو که به نام فرهنگ ایران و تاجیکستان رقم خورده را جشن بگیرند.
وی ادامه داد: در دیار ما در سرزمین عزیزمان ارزشمندترین سرمایه فرهنگ، ادب و عرفان است. اگر امروزه اندیشمندان بزرگ به این نتیجه رسیدند که فرهنگ جدا از مختصات امور صنعتی سرمایه است، باید بگویم که فردوسی بزرگِ ایران زمین در دوره حیات خود گفته که «فرهنگ آرایشِ جان بود» . این واژگان برخاسته از سرزمین نور و فرهنگ و هنر است.
حجت الله ایوبی تاکید کرد: در این عصر زمستانی گردهم آمده‌ایم تا بگویم ما دیپلماسی فرهنگی یا به عبارت دیگر دیپلماسی با طعم فرهنگ را دوست داریم و برای آن تلاش‌های بسیاری انجام شده است و برنامه «شب تاجیکستان» یکی از همان بی‌شمار تلاش‌هایی است که در مسیر عشق ورزیدن به فرهنگ کشورمان و همچنین یادآوری اشتراکات فرهنگی ایران و تاجیکستان برپا شده است.
یک شب فرهنگی و دیپلماتیک پر ستاره
در ادامه این نشست فرهنگی نظام الدین زاهدی سفیر تاجیکستان در ایران، از این گردهم‌آیی به شب فرهنگی و دیپلماتیک پر ستاره یاد کرد و گفت: ستارگان علم، ادب و فرهنگ و هنر کنار یکدیگر هستند که پاس شخصیت فرهیخته و تلاش برای خلق آثار ماندگار فرهنگی در کارنامه علمی، ادبی آنها، سر تعظیم فرو می‌آورم.
سفیر تاجیکستان در ایران ادامه داد: سفارت ایران در تاجیکستان اولین سفارتخانه‌ای بود که پس از استقلال تاجیکستان درهای خود را باز کرد و باید قدردان تلاش‌های علی‌اشرف مجتهد شبستری دیپلمات ایرانی و نخستین سفیر ایران در تاجیکستان و ناصر سرمدی دومین سفیر ایران در کشورمان باشم.
وی تاکید کرد: مردم تاجیک بیشترین تمایل را برای مراوده، دوستی و رفاقت با مردم ایران دارند وهمچنین که چندی پیش روسای جمهور ایران و تاجیکستان درباره فرصت‌های تجاری، سرمایه گذاری و گردشگری سخن گفتند ما هم درباره فرصت‌های فرهنگی صحبت کنیم. امروزه تعداد پروازهای ایران و تاجیکستان افزایش پیدا کرده و از ایران لغو روادید شده است. به کشورما بیایید چون که مردم تاجیکستان مردم ایران را دوست دارند.
بزمی است دلپذیر، نوید بخش و امید آفرین
میر جلال الدین کزاری چهره ماندگار زبان و ادب فارسی ایران در ادامه برنامه فرهنگی شب «تاجیکستان» گفت: این بزم به پاس ایران و تاجیکستان سامان داده شده است. بزمی است دلپذیر، هُژیر، نوید بخش و امید آفرین. ما هر دو یکی هستیم. دو سرزمین م یک سرزیمن است.
وی افزود: من می‌خواهم در این گفتار به پیوند ایران و تاجیکستان اندکی بپردازم. به راستی پیوند این دو کشور چگونه است؟ بر چه پایه‌هایی استوار شده است؟ از آن روی که پاسخی سنجیده، سخته، ستوار و دانشورانه بتوانیم به این پرسش، پاسخ داد، به ناچار می‌باید پرسشی دیگر را نخست پاسخ بدهیم. آن پرسش چیست؟ ایران کدام است؟ تاجیکستان کدام است؟ تا این پرسش‌ها را پاسخ ندهیم و این اندیشه را به سامان و سرانجام نرسانیم، نمی توانیم پرسش نخستین را هم پاسخی برازنده، درخور، پذیرفتنی بدهیم.
این استان زبان و ادب فارسی ادامه داد: ایران و تاجیکستان سرزمین‌هایی چند را در بر می‌گیرند. من در سخنی که چندی پیش راندم سخت کوتاه به این زمینه پرداختم. سخن من در آن بزم درباره ایران بود. گفتم ما چند ایران داریم. یکی ایران فرمان‌رانانه است. ایرانی سیاسی است. این ایران خردترین، تنگ‌ترین گونه ایران است. ایرانی که هم اکنون در آن می‌زیئیم. این سخن نیازی به گفتن نیست و تاجیکستان را می‌برازاد. ایران دیگر چیست؟ ایران تاریخی. بسیار پهناورتر. ایرانی که چند جهانشاهی بزرگ را در خود پدید آورده است. جهانشاهی هخامنشی، اشکانی، جهانشاهی ساسانی.
ایران فرهنگی پهناورتر از ایران تاریخی است
کزازی بیان کرد: ایرانی دیگر هست و همان سان تاجیکستانی دیگر. بارها پهناورتر از ایران تاریخی و آن ایران، ایران فرهنگی است. کشورهایی در قلمرو این ایران دورمرز جای دارند که هرگز بخشی از ایران تاریخی نبوده‌اند. سخن من از سر شیفتگی به این سرزمین نیست. من شیفته ایرانم به همان سخت شیفته تاجیکستان. زیرا این دو را جدا از یکدیگر نمی‌بینم و نمی‌دانم.
پس از پایان صحبت‌های میر جلال الدین کزاری چهره ماندگار زبان و ادب فارسی ایران موسیقیِ مجید درخشانی و علی خدایی و شعرخوانی شاه‌منصور خواجه‌اف روی صحنه رفت.
در ادامه این مراسم فرزانه خجندی چهره ماندگار ادبیات تاجیکستان – سفیر این کشور درتبیین جایگاه ادبی او در تاجیکستان از جایگاه فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی در ادبیات ایران وام گرفت-، احمد مسجدجامعی قائم‌مقام مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی؛ علی‌اشرف مجتهد شبستری رئیس انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و دکتر وثیق رئیس اداره همکاری‌ها و سمن‌های وزارت امورخارجه سخنرانی کردند.
بخش پایانی این مراسم به تجلیل از تلاشگران عرصه تحکیم پیوند دوستی دو کشور ایران و تاجیکستان اختصاص داشت. در این بخش از استاد محمد حیدری چهره نامدار خوشنویسی که فعالیت‌های فرهنگی در حوزه خوشنویسی در تاجیکستان به انجام رسانده تجلیل به عمل آمد.
عرضه محصولات فرهنگی دو کشور در راستای توسعه اقتصاد هنر
یکی از بخش‌های قابل تامل این مراسم عرضه محصولات فرهنگی دو کشور ایران و تاجیکستان در راستای تبادل و توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر در حوزه فناوری‌های نرم و صنایع خلاق بود.