زیست‌پالایشگاه‌ها؛ گامی به سوی آینده‌ای سبز و پایدار در ایران
در دنیایی که وابستگی به سوخت‌های فسیلی، آلودگی زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی به بحران‌های جهانی تبدیل شده‌اند، زیست‌پالایشگاه‌ها به عنوان نمادی از فناوری نوین، راه‌حلی پایدار برای مدیریت پسماندها و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه می‌دهند و در این راستا یکی از شرکت های فناوری کشور با تکیه بر منابع غنی کشاورزی و پسماندهای شهری، نقشی کلیدی در توسعه این فناوری و حرکت به سوی آینده‌ای سبزتر ایفا کند.
به گزارش خبرگزاری سینا، امروزه تغییرات اقلیمی و آلودگی محیط زیست به چالش‌های جدی بشر تبدیل شده و تلاش برای یافتن راه‌حل‌های پایدار بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. زیست‌پالایشگاه‌ها به عنوان نمادی از تلفیق علم و تعهد به حفظ محیط زیست، فرصتی برای بازنگری در استفاده از منابع و حرکت به سوی آینده‌ای سبزتر هستند. این فناوری نوآورانه می‌تواند راهگشای ایران در مدیریت پسماندها و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی باشد، و امیدی نو برای نسل‌های آینده بیافریند.
در این راستا دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ایران، پروژه‌های متعددی در زمینه زیست‌پالایشگاه‌ها انجام داده‌اند. این پروژه‌ها عمدتاً بر استفاده از ضایعات کشاورزی نظیر کاه، باگاس نیشکر، پوست پسته و پسماندهای شهری متمرکز هستند و تلاش‌هایی برای تولید سوخت‌های زیستی مانند بیواتانول، بیودیزل و بیوگاز در جریان است. به عنوان مثال، در استان‌های خوزستان، مازندران و اصفهان پروژه‌هایی برای استفاده از ضایعات کشاورزی جهت تولید سوخت‌های تجدیدپذیر اجرا شده است.
تولید بیواتانول در خوزستان از باگاس نیشکر برای تولید بیواتانول و طرح‌های تولید بیوگاز در تهران و مشهد با هدف تبدیل پسماندهای شهری به بیوگاز از دیگر نمونه‌های این تلاش‌ها است.
این در حالی است که فقدان زیرساخت‌های مناسب به عنوان چالشی برای توسعه پالایشگاه‌های زیستی در کشور شده است؛ چرا که زیست‌پالایشگاه‌ها نیازمند تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های خاص هستند. کمبود سرمایه‌گذاری و آگاهی عمومی پایین از دیگر چالش‌های این حوزه به شمار می‌رود.
منابع زیستی فراوان یکی از زمینه‌های مساعد ایران برای توسعه این نوع پالایشگاه‌ها است؛ ایران با داشتن منابع غنی کشاورزی و حجم بالای پسماندهای شهری، پتانسیل بالایی برای توسعه زیست‌پالایشگاه‌ها دارد و از سوی دیگر سیاست‌های جدید دولت در راستای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی می‌تواند بستری مناسب برای توسعه این صنعت فراهم کند.
زیست‌پالایشگاه‌ها به عنوان یکی از راه‌حل‌های پایدار و دوستدار محیط زیست، می‌توانند نقش مهمی در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و مدیریت پسماندهای کشور ایفا کنند. با سرمایه‌گذاری مناسب، توسعه زیرساخت‌ها و فرهنگ‌سازی عمومی، این حوزه می‌تواند به یکی از بخش‌های کلیدی صنعت انرژی در ایران تبدیل شود.
بر این اساس یکی از شرکت‌های فناور در شهریور ۱۳۹۲ با هدف بومی‌سازی فناوری تولید بیواتانول و تسهیل مسیر سرمایه‌گذاری در این حوزه تأسیس شد. این شرکت به‌عنوان نخستین زیست‌پالایشگاه کشور، در شهرک صنعتی بیستون کرمانشاه واقع شده و روزانه ۲۰۰ متر مکعب بیواتانول سوختی، ۲۰۰ تن کنجاله تخمیری ذرت (DDGS) و ۱۲۰ تن گاز کربنیک تولید می‌کند.
بیواتانول تولیدی این شرکت به‌عنوان بهبوددهنده و مکمل بنزین، نقش مهمی در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی ایفا می‌کند. همچنین، کنجاله تخمیری ذرت به‌عنوان یک خوراک پروتئینی با ارزش برای دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دومین زیست‌پالایشگاه این شرکت در شهرک صنعتی خان احمد شهرستان باشت در حال ساخت است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۵ به بهره‌برداری برسد.
در بازدید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از غرفه ایدرو در نمایشگاه پیشگامان پیشرفت، مسئولان دستاوردهای سازمان ایدرو در اجرای طرح مشارکتی با بخشی خصوصی را تشریح کردند.
کیوان شیدانی مدیرعامل یکی از این شرکت‌های دانش بنیان گزارشی از عملیات و تکمیل طرح تولید بایواتانول را، محضر رهبر معظم انقلاب ارائه کرد.
طرح بیو اتانول کرمانشاه اولین زیست پالایشگاه کشور با مشارکت حدود٩٠ هزار سهامدار از مصوبات سفر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به کرمانشاه است.
تولید بیو اتانول
کیوان شیدانی، مدیر عامل این شرکت یکی از محصولات این شرکت را بایواتانول دانست که از تبدیل اجزای کربوهیدراتی مواد گیاهی به گلوکز و سپس تخمیز آن تولید می شود و گفت: گلوکز مورد استفاده را می توان از منابع مختلفی مانند مواد نشاسته ای، قندی، پساب های صنعتی و منابع لیگنوسلولزی استحصال کرد.
وی بایواتانول را سوختی تجدیدپذیر با منشا غیر فسیلی توصیف کرد که به عنوان ماده افزودنی اکتان افزا به بنزین اضافه می شود و یادآور شد: بایواتانول سوختی به عنوان اکتان افزا در بنزین مطرح است و به عنوان جایگزین بسیار خوبی برای MTBE (متیل ترشیو بوتیل اتر) شناخته می شود. MTBE یک ماده اکسیژن زا است که در کشور ما به طور گسترده در بنزین بدون سرب استفاده می شود در حالی که در کشورهای پیشرفته جذب تدریجی این ماده و جایگزینی آن با بایواتانول سوختی به عنوان اکتان افزای سالن در بنزین در حال انجام است.
به گفته وی، انتشار کمتر موتوکسید کربن، هیدروکربن های نسوخته، ترکیبات فرار و ذرات معلق در اثر سوختن بنزین، بهسوزی بهتر بنزین و کاهش ضربه به موتور، و اکتان افزایی بیشتر از مزایای استفاده از بایواتانول سوختی نسبت به MTBE به عنوان اکتان افزای بنزین است.
شیدانی خاطر نشان کرد: این شرکت اولین تولید کننده بایواتانول سوختی در کشور با ظرفیت ۲۰۰ هزار لیتر در روز معادل ۶۶۰۰۰ متر مکعب در سال بایواتانول با خلوص بالاتر از ۹۹ درصد حجمی است.ماده اولیه اصلی این شرکت غلات بوده و دارای دو سایت در کرمانشاه و کهگیلویه و بویراحمد با ظرفیت مشابه است.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان تاکید کرد: مشخصات کیفی محصول تولیدی در این شرکت با استانداردهای امریکایی و اروپایی مطابقت داشته و ویژگی های مورد نظر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران برای اختلاط به میزان ۵ درصد با بنزین مصرفی کشور را به طور کامل پوشش می دهد. این محصول پس از تولید به صورت فله ای برای اختلاط با بنزین در اختیار پالایشگاه ها و یا شرکت های پخش فرآورده های نفتی کشور قرار گرفته و یا به کشورهای همجوار صادر خواهد شد.
کنجاله تخمیری غلات
در کارخانجات تولید بیواتانول، نشاسته که به عنوان ماده مغذی اصلی در دانه غله شناخته می شود، طی فرآیند تخمیری به اتانول تبدیل می شود. پس از تخمیر نشاسته غلات، انچه باقی می ماند، پسماند آبکی ترکیبات تخمیر نشده است که در کنار آن مخمر نیز وجود دارد.
پس از تغلیظ این پسماند آبکی، باقی مانده ترکیب به دست آمده خشک می شود. چون در زمان تخمیر، بخش عمده نشاسته تبدیل به قند و در نهایت تبدیل به اتانول می شود ولی سایر ترکیبات مغذی دست نخورده باقی می ماند به همین دلیل کنجاله تخمیری غلات دارای مقادیر بالای پروتئین، چربی و بسیاری از ویتامین ها با منشا دانه اصلی است از این رو این محصول به عنوان نهاده ای برای دامداری ها و مرغداری ها قابل استفاده است.
کنجاله تخمیری غلات در تغذیه انواع دام یک منبع غنی از پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه، حاوی فیبر با قابلیت هضم بالا و منبع عالی انرژی خالص شیردهی برای گاوهای شیری هستند.
شیدانی اظهار کرد: نشاسته موجود در دانه ذرت در سطوح بالای مصرف در دام های پرواری سبب بروز اسیدوز و کبد چرب می شود در حالی که در هنگام استفاده از کنجاله تخمیری ذرت در جیره، این مشکلات بروز نخواهد کرد چون باقی مانده نشاسته در کنجاله تخمیری ذرت بسیار پایین است از این رو این ماده یم ترکیب مناسب برای تغذیه گوسفندانی است که علوفه های با کیفیت متوسط مصرف می کنند.در این حالت وزن گیری روزانه افزایش یافته و قیمت تمام شده خوراک برای پرورش کاهش می یابد.
وی تاکید کرد: غلات مورد استفاده در این کارخانه برای تولید اتانول شامل گندم، جو و ذرت است که به طور معمول حاوی ۶۰ تا ۶۲ درصد نشاسته است. این نشاسته در کارخانه شرکت ما پس از هیدرولیز، تخمیر، تقطیر و آبگیری، به بیو اتانول سوختی بدون آب تبدیل می شود. باقی مانده مواد موجود در غلات به دو شکل مواد جامد غیر محلول در آب و مواد محلول در آب طی فرایند تقطیر، جداسازی شده و پس از آنکه خشک شدند به شکل پودر یا پلت برای افزودن به جیره غذایی دام و طیور به کار گرفته می شوند.
منبع: ایسنا
