مدیریت تشعشعات خورشیدی یا SRM تلاش می‌کند، با اضافه کردن ذراتی به بخش بالایی جو زمین بخشی کوچکی از نور خورشید را قبل از رسیدن به زمین به بیرون منعکس کرده تا ابعاد فاجعه آمیز گرمایش جهانی را کم کند. این فرآیند روی کاغذ می‌تواند گرمایش جهانی را کند، متوقف ویا حتی معکوس کند.
محققان در هاروارد حالا می‌خواهند، پروژه‌ای را برای آزمودن کوچک مقیاس این ایده اجرا کنند، تا ببینند که آیا این ایده کار می کند یا نه. این پروژه بسیار کوچک‌تر از چیزی است که برای تغییر در دمای سیاره به آن نیاز است، اما هنوز هم بزرگترین آزمایش انجام شده با استفاده از این فن است. نقشه اسپری کردن مواد شیمایی مثل کربنات کلسیم از یک بالون روی لایه بالایی جو زمین در آریزونا است.
صاحبان این ایده به سختی تلاش می‌کنند تا روشن شود، که این ایده هرچند سریع و نسبتا ارزان است، اما راه حل دائمی حل مسئله گرمایش جهانی نیست. این ایده می‌تواند شبیه یک شریان بند اقلیمی به طور موقت جریان رو به رشد و موقت گرمایش را کنترل کرده تا فرصت کافی به جهان برای کنترل گرمایش و متوقف کردن آن بدهد. این ایده از آن‌جایی ضروری به نظر می‌رسد، که عل‌رغم توافق پاریس، بسیاری از کارشناسان می‌گویند حتی اجرای این توافق هم گرمایش را به زیر 1.5 درجه محدود نمی‌کند و این‌که مطالعات اخیر نشان داده‌اند تقریبا بیشتر کشورها حتی اهداف همین توافق را هم تعقیب نمی‌کنند. وضعیت آمریکا هم بعد از روی کار آمدن ترامپ بسیار وخیم شده است. با این حال عده دیگری از محققان این ایده را نه یک راه‌حل که، شیوه‌ای خطرناک با عواقب نامشخص می‌دانند.
یک راه حل خطرناک
SRM به تنهایی کاری برای افزایش Co2 جو زمین یا افزایش اسیدی شدن اقیانوس‌ها نمی‌کند. اجرای موفق این پروژه ممکن است کشورها را نسبت به لزوم کاستن از میزان تولید Co2 دچار تردید کند و از آن‌جایی که این راه‌حل دائمی نیست، فاجعه به بار خواهد آمد. همچنین این شیوه خطرات دیگری هم دارد؛ اثرات جانبی ناخواسته محیط‌زیستی شامل؛ خشکسالی‌های بزرگ و برهم خوردن الگوی بارش. همچنین درگیری احتمالی بر سر کنترل اجرای آن و همچنین قابل اعتماد بودنش ممکن است به تنهایی فاجعه آمیز باشد. اما علی‌رغم این وضعیت ما ممکن است نهایتا مجبور به استفاده از این روش شویم. چرا؟
چون تلاش‌های برای کاهش میزان Co2 تولیدی در سطح جهان بسیار کند پیش می‌رود و شانس محدود کردن گرمایش به زیر 1.5 درجه تقریبا از دست رفته است. 1.5 درجه هم حدی است که گمان می‌رود گرمایش در سطح آن ممکن است عواقب خانمان براندازی نداشته باشد.
حتی پرهیز از گرمایش 2 درجه‌ای هم حالا با شک و تردید‌هایی روبرو است و یک توافق بسیار گسترده بین محققان اقلیمی وجود دارد، که می‌گوید گرمایش بالای 3 درجه فاجعه آمیز بوده تاثیر ویرانگری در حد نابودی تمدن بشری دارد.
این تاخیر از این جهت ضروری است که بین عمل و تاثیر ان در این زمینه فاصله وجود دارد. به دلیل چندین فاکتور ژئوفیزیکی مثل دوام چند دهه‌ای Co2 در جو زمین، حتی کاهش سریع تولید این گاز بلافاصله روند گرمایش را متوقف نخواهد کرد. بنابراین ممکن است حتی با وجود تلاشهایمان شاهد گرمایش بالای 3درجه باشیم.
عواقب سیاسی
در مقیاس سیاره‌ای این موضوع به این معنی است که حتی حداکثر تلاش ما ممکن است برای نگاه داشتن دما زیر حد قابل قبول کافی نباشد. اما از نظر سیاسی به معنی تغییر بسیار شدید در سبک زندگی میلیون‌ها نفر در تعداد زیادی کشور خواهد بود که از نظر اقتصادی هم هیچ سودی ندارد. عواقب سیاسی و اجتماعی در کشورها و بین کشورها را تصور کنید، وقتی ما سرانجام موفق شویم انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را کنترل کنیم، اما تغییری در وضعیت ایجاد نشود و گرمایش کنترل نشود. در این صورت گروه‌هایی که با انکار کنندگان تغییر اقلیم مشهورند سوار بر امواج احساسات عمومی برانگیخته شده، ناشی از فشار سیاست‌های تعدیل در مصرف سوخت‌های فسیلی ممکن است بتوانند، عموم را فریب داده و دوباره مصرف سوخت‌های فسیلی را از سر بگیرند. در نتیجه به این فاصله توقفی بین گرمایش برای کنترل چنین وضعیتی نیاز است.
مدل و شبیه‌سازی‌های پیچیده کامپیوتری نشان داده‌اند، که این روش می‌تواند گرمایش را کنترل کند. همچنین مشاهدات طبیعی در جهان مثل فوران آتشفشان‌ها که باعث ورود ذرات معلق به استراتوسفر شده‌اند نتایج مشابهی داشته‌اند. اما هنوز هیچ آزمایش واقعی خارج ازکامپیوتر و آزمایشگاه در این مورد وجود ندارد. برای اجرای چنین ایده‌ای فراتر از این شبیه‌سازی‌ها و مشاهدات طبیعی نیاز داریم بدانیم، این پدیده چطور کار می‌کند و مهم‌تر از آن این‌که چطور ممکن است کار نکند.بنابراین این آزمایش برای تمدن ما ضروری است، تا بدانیم چه گزینه‌هایی برای مقابله با یک فروپاشی اقلیمی در دست داریم. حتی دستیار اول مدیر این پژوهش و آزمایش بزرگ، «فرانک کئوش» اجرای کامل این ایده را ترسناک می‌داند، اما می‌گوید این ممکن است تنها ایده برای جلوگیری از یک شرایط بسیار بدتر باشد.
علی رنجبران
No tags for this post.