چرخه اقتصادي تئاتر سال‌هاست كه كوچك تر شده و در آمد زا نيست. درواقع تئاتر با مشکلات اقتصادی متعددی دست و پنجه نرم می‌کند و این هنر کهن و ارزشمند در کشور ما هر روز با بی توجهی در شرایط بدتری قرار می‌گیرد و اهالی تئاتر نیز به واسطه این وضعیت در امرار معاش دچار مشکلات بسیاری شده‌اند. اما چرا در سالهاي اخير، تئاتر درآمد زا نيست و چرخه اقتصادي آن كوچك تر شده است؟ براي پاسخ به اين سوال به گفت و گو با يكي از كاگردان هاي مطرح كشور پرداخته ايم.
الهه فراهانی: دكتر مسعود دلخواه كه کارگردان و مدرس تئاتر و فارغ‌التحصیل در اين رشته است. او همچنین مدرك دكتراي تخصصي تئاتر و فیلم با تأکید بر كارگرداني و مطالعات اجرا از دانشگاه كانزاس آمريكا را دارد. او به خبرگزاری سينا مي گويد: به عقيده من، نگاه اشتباه به تئاتر است كه موجب شده اين مسئله پررنگ شود. ما نبايد به اين هنر كهن، به عنوان فعاليت در آمد زا نگاه كنيم. در واقع اولويت نبايد در آمدزايي باشد.
او که ۱۳ سال در آمریکا و ۱۷ سال در ایران سابقه تدريس بازيگري، كارگرداني و نمایشنامه‌نویسی است. ادامه مي‌دهد: متاسفانه بايد گفت كه تجارت وار د تئاتر شده و فاكتور اصلي را درآمد قرار داده اند. به عنوان نمونه، تئاترهايي كه فروش مي‌كنند که يك چهره سينمايي يا يك خواننده كه شايد ارتباطي با تئاتر نداشته باشد در تئاتر هستند. صرفا از اين موضوع استفاده مي كنند تا به د رآمد زايي برسند.
به گفته اين كارگردان تئاتر، درواقع فروش يك تئاتر تنها يك فاكتور موفقيت است نه همه فاكتورها. وي ادامه مي دهد: ما به خاطر اينكه اولويت را به درآمد زايي از تئاتر اختصاص داده‌ايم، خود به خود سلايق تماشاگر از تئاتر را به پايين ترين حد ممكن رسانده ايم. در اين موقعيت است كه تئاتر ما از مسير سالم و درست خارج شده و با تجارت آميخته شده است و متاسفانه به همين شكل در حال پيش رفتن است؛ يعني اولويت و فاكتور اصلي فروش آن.
وي مي افزود: به عقيده من، تئاتر از يك فعاليت فرهنگي تبديل شده به يك فعاليت تجاري. يعني معيار موفقيت يك تئاتر، به فروش آن بستگي دارد. درصورتيكه تئاتر موفق، تئاتري نيست كه فروش بالايي داشته باشد و متاسفانه اين فرهنگي كه اين روزها در بين مردم جا افتاده، بسيار اشتباه است. شايد به همين دليل است كه چون اين موضوع در اين بين جوانان و دانشجويان نسل جديد تئاتر، اينطور جا افتاده كه فروش ، فاكتور اصلي تئاتر موفق است، اغلب تئاترهاي موفق با شكست مالي مواجه مي شوند. من بسياري از عوامل تئاتر موفق را مي شناسم كه برای يك كار خوب وام گرفته‌اند، اما با شكست و ضرر مالي مواجه شده اند.
اما عوامل تئاتر از كارگردان و تهيه كننده گرفته تا بازيگران و طراح صحنه، چه كار كنند تا شكست را تجربه نكنند. به عقيده دكتر مسعود دلخواه، اين موضوع به خيلي عوامل بستگي دارد. وي گويد: اساسا تئاتر بدون حمايت دولت نمي تواند روي پاي خودش بايستد. در حال حاضر حمايت دولتي به حداقل رسيده و مي توان گفت حمايتي نيست. به همين دليل است كه تئاتر ما به يك بازار مكاره تبديل شده است. متاسفانه هيچ مسير و چشم انداز روشني برايش وجود ندارد. قرار است ما به كجا برويم؟
وي ادامه مي دهد: از طرفي تئاترهاي خصوصي به حال خودشان گذاشته شده‌اند و هركاي مي خواهند انجام مي دهند. در برخي سالن‌ها شاهد اين هستيم كه عوامل تئاتر ناچار هستند، 3 يا 4 سانس نمايش اجرا كنند و اين يعني نابود كردن عوامل تئاتر. دليلش هم به مسئله اقتصادي برمي‌گردد و چون عوامل تئاتر نمي خواهند با شكست و ضرر مالي مواجه شوند به همين دليل ناچار هستند 3 يا 4 سانس برگزار كنند.
اين كارگردان در پايان مي گويد : اميدوارم نگاه ها به تئاتر تغيير كرده و در كنار حمايت دولت و مسئولان، تئاتر از شكل تجارت خارج شده و تبديل به فعاليت فرهنگي شود تا به انحراف كشيده نشود. هيچ جاي دنيا ،نگاهشان تئاتر به اين شكل يعني نگاه تجاري نبوده و همواره حمايت دولت ها موجب شده تا هنر تئاتر با شكست مواجه نشود. اميدوارم نگاه ما هم به تئاتر تغيير كند تا تئاتر به مسير درست خود برگردد.