بی‌توجهی به ظرفیت‌های استراتژیک؛ صنعت شیرین‌بیان ایران در مسیر افول
غیبت مسئولان در میز ملی شیرین‌بیان بار دیگر بی‌توجهی به ظرفیت‌های داخلی را نمایان کرد. فعالان این حوزه از عدم رفع مشکلات ارزی، مالیاتی و صادراتی گلایه کرده و خواستار هم‌افزایی بخش خصوصی و دولتی برای حفظ جایگاه ایران در بازارهای جهانی شدند.
دستورالعمل اجرایی جلسات میزهای کالا، خدمت و بازارهای هدف صادراتی در بهمن ماه سال 89 از سوی کمیته کارشناسی کارگروه توسعه صادرات تایید و تصویب و توسط وزیر مربوطه ابلاغ شد که این دستورالعمل؛ شامل چهار ماده و چهار تبصره است، اهدافی چون ساماندهی و ضابطه مند کردن فرایند های تصمیم سازی میزهای کشوری و استانی درحوزه های کالا، خدمت و بازارهای صادراتی، ایجاد هماهنگی میان نهادهای خدمات دهنده در حوزه صادرات، ارایه پیشنهادات جهت اصلاح ساختارهای فرایند کالا و خدمات و تسهیل حضور دربازارهای هدف و انتقال آن به نهادهای تصمیم گیرنده مورد توجه قرار گرفته است.
در این دستورالعمل از جمله وظایف میزهای کالایی تحلیل وضعیت صادرات، عارضه یابی و تدوین استراتژی صادراتی در گروه های کالایی و خدماتی، پیش بینی اهداف کمی صادرات کالاها، خدمات در آغاز دوره و درصد تحقق اهداف در پایان هرسال، تهیه متون مصوبات پیشنهادی جهت ارایه به نهادهای تصمیم گیرنده، ارایه پیشنهاد جهت پروژه های زیرساختی مرتبط با مراحل تولید، صادرات، بسته بندی، نگهداری و ذخیره سازی، حمل ونقل وغیره اعلام شده است.
میز ملی شیرین بیان ایران با حضور اعضای آن از استانهای مختلف کشور در حالی برگزار شد که به دلیل غیبت مسئولان و تصمیم‌گیران ملی و استانی، به محلی برای بیان گلایه‌ها تبدیل شد.
برگزاری نشست میز ملی توسعه صادرات محصولات شیرین بیان می‌توانست بستری برای شنیدن دغدغه‌های تولیدکنندگان و فعالان حوزه شیرین‌بیان باشد، در این جلسه تولیدکنندگان این صنعت استراتژیک که نقش مهمی در صادرات غیرنفتی و ارزآوری دارد، از عدم حضور چند باره مدیران مرتبط در جلسات این میز ملی گلایه کردند و خواستار توجه جدی‌تر به مشکلات این حوزه شدند.
رئیس اتاق بازرگانی فارس در این جلسه گفت: با کمال تأسف علیرغم ارسال دعوتنامه رسمی، مدیران سطح ملی در این جلسه حضور نداشتند و تأخیر ۴۵ دقیقه‌ای در آغاز جلسه نیز ناشی از همین مسأله بود و این در حالی است که مطابق مصوبه هیأت وزیران، حضور مدیران استانی و ملی در چنین جلساتی ضروری است.
محمدصادق حمیدیان با تاکید بر اینکه شان این میز ملی است و حضور مقامات ملی در این میز برای رفع مشکلات فعالان این بخش در کشور ضروری است افزود: این نوع بی‌توجهی به مسائل صادراتی و کلان استان که نقش برجسته‌ای در سبد صادراتی کشور ایفا می‌کند، به ویژه در حوزه گیاهان دارویی که محصولی منحصر به‌فرد محسوب می‌شود، جای بسی تأسف دارد.
حمیدیان با بیان اینکه به دلیل حضور تولیدکنندگان از سایر استان‌ها جلسه ادامه یافت اظهارداشت: بر اساس دستور جلسه، قرار بود که مصوبات جلسه قبل و مسائل جاری بررسی شوند، اما حدود ۷۰ درصد از دستور جلسه تکراری بود که به وضوح نشان‌دهنده عدم اقدام موثر در این زمینه است.
رئیس اتاق بازرگانی فارس اضافه کرد: عمده مشکلات تولید کننده و فعالان صنعت شیرین بیان مربوط به مشکلات ارزی، سامانه مودیان مالیاتی که از طریق بانک مرکزی به روزرسانی شده، بدهی واحدهای تولیدی و مسائل مربوط به ماده ۱۲ می باشد که تاکنون هیچ یک از این موارد پیگیری و به نتیجه نرسیده است.
در این جلسه حاضران معتقد بودند که عدم حضور مسئولان نشان از کم‌توجهی به ظرفیت‌های داخلی دارد، در حالی که این صنعت می‌تواند با حمایت مناسب، نه‌تنها در بازار داخلی بلکه در سطح جهانی رقابت کند. موضوعاتی مانند مشکلات ارزی، معضلات مالیاتی واحدها، موانع صادرات، کمبود حمایت‌های دولتی، و بی‌توجهی به زیرساخت‌های این حوزه از جمله دغدغه‌هایی بود که در جلسه مطرح شد.
در ادامه این جلسه، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس نیز گفت: یکی از اهداف برگزاری میزهای ملی این است که زنجیره ارزش از تولید تا بازار آن محصول در کشور مورد بررسی و کارشناسی قرار گیرد و راهکارهایی برای حل معضلات آن صنعت ارائه و تصمیم گیری و عملیاتی شود.
محمد دانش نیا با بیان جایگاه خوب ایران در صادرات محصول شیرین بیان در جهان و مشکلات پیشروی این صنعت در کشور ادامه داد: مشکلات صنعت شیرین بیان ایران در چند سال اخیر موجب شده این بخش علیرغم ارزآوری خوبی که برای کشور داشت، با افول شدید روبرو شود که در صورت ادامه این روند صنعت شیرین بیان ایران با بحران حذف از بازارهای جهانی مواجه خواهد شد.
دانش نیا با تاکید بر اینکه انتظار داریم مسئولان ملی و استانی به فکر ارزآوری و ارزش آفرینی محصولات استراتژیک ما از جمله محصول شیرین بیان باشند تصریح کرد: بازارهای جهانی محصولات ما به راحتی به دست نیامده و اگر آنها را به راحتی از دست بدهیم حضور دوباره یک محصول در بازار جهانی بسیار سخت تر خواهد بود و مواردی که امروز فعالان اقتصادی حوزه شیرین بیان کشور از جمله مسایل مربوط به صدور گواهی بهداشت، مشکلات مالیاتی و مسایل ارزی صنعت شیرین بیان را بیان کردند، احصا و به روز رسانی و پیگیری خواهیم کرد.
در ادامه این جلسه، دبیر اتحادیه تولیدی صادراتی فرآورده های شیرین بیان ایران نیز با ارائه گزارشی از جایگاه و وضعیت این اتحادیه گفت: كشورهاي صادركننده شیرین بیان در سال 2023 توانستند در مجموع 169 ميليون دلار صادرات نمايند که کشور ايران ، در این سال بعد از كشورآلمان با 12 ميليون دلار و سهم هفت و یک دهم درصدی از بازار بین المللی رتبه ششم را در سطح بين المللي به خود اختصاص داده است.
مهدی مروج پور افزود: این در حاليست كه ايران در سالهاي 2016 و 2017 در دو سال متوالي رتبه نخست جهاني و در سال 2018 نيز رتبه دوم جهاني را به خود اختصاص داده بود.
وی ادامه داد: بیشترین کارخانه هاي پودر و عصاره شيرين بيان در استان فارس با ظرفیت اسمی 15 و 210 هزار تن ، کرمانشاه با ظرفیت اسمی 6 و 418 هزار تن و کهکیلویه و بویراحمد با ظرفیت اسمی 1 و 200 هزار تن می باشد.
مروج پور با اشاره به عملکرد صادرات پودر و عصاره شیرین بیان ایران و استان فارس بیان کرد: در سال 1402 کشور ایران به لحاظ وزنی معادل 5 و 711 هزار تن و به لحاظ ارزش معادل 12 و 702 هزار دلار صادرات داشته است که در این میان سهم استان فارس نیز به لحاظ وزنی معادل 4 و 143 هزار تن و به لحاظ ارزش 8 و 994 هزار دلار بوده است.
مروج پور اظهار کرد: همچنین در هشت ماهه نخست سال 1403 صادرات پودر و عصاره شیرین بیان ایران به لحاظ وزن 2 و 855 تن و به لحاظ ارزش 6 و 327 هزار دلار و سهم استان فارس به لحاظ وزنی 1 و 534 تن و به لحاط ارزش 3 و 172 هزار دلار بوده است.
وی عمده مشکلات و چالش های فعالان این صنعت و راهکارهای آن را موضوع رفع تعهدات ارزی صادرات محصولات شیرین بیان بر مبنای رفع تعهد ارزی از طریق سامانه جامع تجارت و استفاده از درگاه مصالحه ریالی موجود در سامانه مذکور بلافاصله پس از صادرات انجام تا مشمول رفع تعهد ارزی بانک مرکزی و معافیت مالیاتی سازمان امور مالیاتی گردد؛ درخواست صدور گواهی بهداشت توسط جهاد کشاورزی به جای سازمان حفظ نباتات و بررسی پرونده های مالیاتی شرکتها توسط سازمان امور مالیاتی در پایان سال، پس از ثبت اطلاعات بانک مرکزی در سامانه امور مالیاتی عنوان کرد.
به گزارش سینا و به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی فارس، دبیر اتحادیه ملی شیرین بیان ایران عنوان داشت: عدم حضور مسئولان ملی و استانی در جلسات میز ملی بار دیگر اهمیت حضور مسئولان در نشست‌های تخصصی را یادآور شد، چرا که بدون هم‌افزایی بخش خصوصی و دولتی، ظرفیت‌های این صنعت بزرگ مغفول خواهد ماند.