در میان بخش های مختلف اقتصاد کشور، بخش خانگی از بزرگ ترین مصرف کنندگان نهایی انرژی است و شدت مصرف انرژی در آن نیز برخلاف سایر بخش ها، روندی صعودی دارد. در این راستا، قانون هدفمندسازی یارانه ها که یکی از اساسی ترین اقدامات دولت بوده، در حالی تصویب گردیده که یکی از مهم ترین اهداف آن، کاهش مصرف انرژی در بخش خانگی بوده است.
بخش خانگی متشکل از گروه هایی است که به لحاظ ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت بوده و لذا انتظار می رود که تغییر یکسان قیمت دو حامل برق و گاز طبیعی برای تمامی این گروه ها و در نتیجه اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، اثرات متفاوتی بر میزان مصرف هر گروه داشته باشد.
در میان بخش های مختلف اقتصاد کشور، بخش خانگی از بزرگ ترین مصرف کنندگان نهایی انرژی است و شدت مصرف انرژی در آن نیز برخلاف سایر بخش ها، روندی صعودی دارد.
این موضوع مورد توجه گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگاه اصفهان قرار گرفته و منجر به طراحی و اجرای پژوهشی به منظور بررسی تأثیر ویژگی های اجتماعی (پایگاه اقتصادی-اجتماعی) و فرهنگی (فرهنگ زیست محیطی) بر میزان تغییر مصرف برق و گاز طبیعی خانوارهای شهر اصفهان پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها شده است.
برای انجام این مطالعه کاربردی، محققین با استفاده از ابزار پرسشنامه، اقدام به کسب و جمع آوری نظرات 145 خانواده از مناطق پانزده گانه شهرداری اصفهان نموده و سپس به تجزیه و تحلیل آماری نظرات فوق پرداخته اند.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانوارهای اصفهانی، تاثیر قابل توجهی بر میزان صرفه جویی آنها در مصرف انرژی (برق و گاز طبیعی) نداشته است، در حالی که ویژگی های فرهنگی خانوارها و نحوه نگرش آن ها به محیط زیست، تأثیر منفی معناداری داشته، یعنی باعث کاهش قابل توجهی در مصرف انرژی های نام برده شده است.
به عبارت بهتر، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که عواملی چون درآمد ماهیانه، ارزش دارایی ها، سطح تحصیلات و منزلت شغلی افراد جامعه مورد بررسی، تاثیر معنی دار و بااهمیتی در کاهش مصرف انرژی برق و گاز نداشته است. یعنی افراد با سطوح درآمدی و تحصیلاتی مختلف، انرژی های فوق را به میزان تقریبا مشابهی مصرف نموده اند.
با این حال، نحوه نگرش افراد به محیط زیست و وجود یا عدم وجود دغدغه های زیست محیطی در افراد مختلف با هر سطح درآمدی، در میزان مصرف انرژی برق و گاز موثر بوده است.
یافته های این پژوهش که در نشریه «جامعه شناسی کاربردی» وابسته به دانشگاه اصفهان انتشار یافته، حاکی از آن است برای دست یابی به الگوی مصرف صحیح و بهینه انرژی توسط خانوارها، بایستی با سیاست گذاری خرد و کلان به منظور ارتقای فرهنگ زیست محیطی افراد، به اطلاع رسانی و آموزش بیشتر در این زمینه پرداخت.
نویسنده: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: اکبری، ن. و همکاران. 1395. بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی م‍ؤثر بر مصرف انرژی خانوار پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها (مطالعه موردی: شهر اصفهان). جامعه شناسی کاربردی، 27(4): 26-1.
No tags for this post.