مدل‌سازی ریاضیاتی برای مبارزه با مالاریا
گروهی از دانشمندان پلیتکنیک شهر لوزان در سوییس (EPFL) مدلی ریاضیاتی را برای مقابله با بیماری مالاریا توسعه داده‌اند.
این مدل ریاضیاتی برمبنای سازوکار یکی از مرگبارترین انگل‌های مالاریا به نام پلاسمودیوم فالسیپاروم (Plasmodium falciparum) طراحی‌شده است و می‌تواند به شناسایی هدفهای متابولیسم این انگل، به تولید و طراحی داروهای ضد مالاریا و مقابله با آن کمک کند.
مالاریا بیماری عفونی است که به‌واسطه پشههای خاصی منتقل می‌شود و علت اصلی بروز آن انگلی از سَرده (Genus) پلاسمودیم است. مقابله و درمان این بیماری روزبه‌روز دشوارتر و چالش‌برانگیزترمی شود. یکی از دلایل دشواری مقابله با این بیماری مقاوم شدن انگل بیماری‌زا، در برابر داروهای رایج است. محققان برای غلبه بر این مسئله روش و راهبردهای تازه‌ای را دنبال می‌کنند که یکی از آنها تمرکز بر سوخت‌وساز و متابولیسم این انگل است. اگرچه این روش به نظر خوش آتیه و امیدوارکننده می‌آید. اما برای تحقق آن چالش‌های زیادی وجود دارد که ازجمله آنها می‌توان به پیچیدگی هدف‌گیری انگل در این روش اشاره کرد. همچنین ترکیب و همسان‌سازی داده‌های مربوط به داده‌های تجربی فعلی درزمینه متابولیسم این انگل با داده‌های ژنتیکی مربوط به این مسئله در تجزیه ژنی انگل امری دشوار و پیچیده به شمار می‌رود.
حال گروهی از محققان موفق شده‌اند مدلی را طراحی کنند که با موفقیت داده‌های تجربی را با داده‌های ژنتیکی و داده‌های مربوط به سوخت‌وساز این انگل تطبیق می‌دهد. آنها برای این کار به ویژگی‌های ترمودینامیکی واکنش‌های متابولیکی توجه کردند که این انگل برای استفاده و تولید انرژی به کار می‌برد. این تمرکز بر ویژگی‌های واکنش ای انرژی به آنها این فرصت را دارد تا برای نخستین متوجه شوند کدام‌یک از عملگرهای سوخت‌وساز این انگل، از دیدگاه ترمودینامیک با رفتارهای حیاتی آن در هنگام بروز عفونت جفت و مرتبط است.
این مدل، کنش‌های متقابل پیچیده‌ای را میان ژن‌های انگل و سوخت‌وساز آن آشکار کرده است که به گفته محققان این طرح می‌تواند، مکانیزم های بالقوه‌ای برای هدف‌گیری آن با کمک داروهای تازه را آشکار سازد.
این گروه از محققان در حال حاضر و در گام بعدی تحقیقات خود در تلاش هستند دقت و عملکرد این مدل ریاضیاتی را با اضافه کردن مجموعه داده‌های تازه‌ای که از نهادهای همکار خود دریافت می‌کنند توسعه داده و آن را بر روی مجموعه بزرگ‌تری از داده‌ها به آزمون بگذارند. در صورت موفقیت، نتایج این مدل‌سازی می‌تواند راهکاری تازه‌ای در هدف‌گیری این بیماری و درمان آن به وجود آورد.
باری اطلاعات بیشتر از این پروژه می‌توانید به گزارش این یافته در این نشانی مراجعه نمایید.
بر اساس گزارش سال 2016 سازمان بهداشت جهانی در سال 2015 حدود 212 میلیون مورد تازه ابتلا به مالاریا در جهان رخ‌داده است. سهم کشورهای آفریقایی از این میزان ابتلا دود 90 درصد بوده است. در همین سال حدود 429 هزار نفر در سراسر جهان به دلیل ابتلا به این بیماری از بین رفته‌اند که بار دیگر آفریقا با درصد مرگ‌ومیر 92 درصد بالاترین سهم را در اختیار داشته است.
در ایران تعداد ابتلا به مالاریا نسبت به کشورهای همسایه به‌طور چشمگیری پایین است و به‌صورت کانونی و به‌طور خاص در نواحی جنوب شرقی به چشم می‌خورد. بااین‌وجود مالاریا هنوز هم یکی از مشکلات سلامت در جهان به شمار می‌رود که به‌طور خاص به دلیل مقاوم شدن آن در برابر داروهای سنتی مقابله با آن و مهارش با چالش‌های زیادی مواجه شده است.
–
پوریا ناظمی
No tags for this post.
