نگاهی به اقتصاد موسیقی/۴
چرخه اقتصاد موسیقی بانوان چگونه می‌چرخد؟
حدود ۱۰ سال پیش، در هیاهوی تشکیل گروه‌های موسیقی با حضور نوازندگان جوان، گروه موسیقی‌ای متولد شد به نام «نوشه». نوشه توسط نیوشا بریمانی، نوازنده جوان کمانچه، تشکیل شد. از همان ابتدا، نوازندگان جوان زن در کنار بریمانی قرار گرفتند تا اجراهایی را در همراهی با خوانندگان مرد برگزار کنند. تمامی نوازندگان نوشه را زنان نوازنده‌ای تشکیل می‌دادند که اغلب جوان بودند.
تمرکز بر اجراهای بانوان و معرفی هنرمندان جوان
سحر طاعتی: نوشه کنسرت‌های بسیاری را در همراهی با خوانندگان مرد به صحنه برد و طی چند سال گذشته بیشترین تمرکز خود را بر اجرای ویژه برای بانوان علاقه‌مند به موسیقی، معرفی خوانندگان جوان، و به حرکت درآوردن چرخه اقتصادی برای هنرمندانی گذاشت که فضایی برای ارائه آثارشان نداشتند.
طی ماه‌های اخیر، نوشه کنسرت‌های متعددی برگزار کرده است که با استقبال چشمگیر مخاطبان روبه‌رو شده و چندین بار تمدید شده است. شاید بتوان گفت، آمار بیشترین کنسرت‌های بانوان طی سال‌های اخیر به نوشه اختصاص دارد؛ آماری که نوید خوبی برای پویایی فعالیت زنان و اقتصاد هنر این قشر از جامعه است.
هرچند این گروه برای رسیدن به چنین جایگاهی فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. نیوشا بریمانی، نوازنده کمانچه و سرپرست گروه نوشه، دراین‌باره به خبرگزاری سینا می‌گوید: «از زمان شکل‌گیری تا به امروز، با گروه نوشه روند فوق‌العاده سختی را پشت سر گذاشته‌ام.»
او ادامه می‌دهد: «زمانی که گروه موسیقی نوشه را ثبت کردم، ایده‌ام این بود که یک ارکستر برای خانم‌ها باشد با خوانندگی یک مرد. با همین هدف کارمان را با حضور نیما رئیسی شروع کردیم و این همکاری دو سال به طول انجامید. در آن دو سال کنسرت‌های موفقی را نیز به صحنه بردیم. بعد از نیما رئیسی، به مدت ۴ سال این روند را ادامه دادیم و از آن سال تا به امروز، روند فعالیت‌های ما در گروه نوشه مختص بانوان شد. البته این اتفاق برای من بسیار ارزش داشت، چراکه با حضور خوانندگان زن در گروه، خواننده‌های خانمی که به‌خاطر قانون موجود در کشور نمی‌توانستند دیده شوند، از این طریق امکان دیده‌شدن پیدا کردند. بنابراین تصمیم گرفتیم این کار را انجام دهیم و ادامه دهیم. در ابتدای راه با یک خواننده زن به نام مینا دلیس شروع کردم و سپس با فروغ فضلی کنسرتهایی را به صحنه بردیم. بعد خواننده‌های دیگر به گروه اضافه شدند؛ شهره خیری، پریچهر خسروی، پگاه بزرگ، شهناز زمردبخش، فرحناز بهار و خیلی‌های دیگر که آمدند و رفتند و این روند همیشه ثابت بوده است.»
نوازنده‌محور بودن؛ اولویت اصلی گروه نوشه
گروهی مختص بانوان با چنین ساختاری و البته داشتن مخاطبین خاص و پرشمار در هر اجرا، تأثیر بسیاری بر به حرکت درآوردن چرخه اقتصاد هنر برای هنرمندان زنی دارد که در عرصه موسیقی، با وجود برخی محدودیت‌های قانونی، فعالیت دارند. بریمانی دراین‌باره می‌گوید: «یک مسئله که در گروه نوشه برای من بسیار مهم است، نوازنده‌محور بودن ماست. شاید به این خاطر که من خودم یک نوازنده بودم و با رهبری ارکسترهایی که برعهده داشتم رشد کردم و به سرپرستی ارکستر رسیدم. به همین خاطر، نوازنده‌محور بودن در گروه نوشه خیلی برایم مهم بود؛ چه به لحاظ حق و حقوقی که برای نوازندگان قائل میشوم و چه احترام. همیشه سعی کردم با حفظ ارزش‌هایشان، دیده شوند. به این جهت که همیشه موزیسین‌ها خیلی زحمت می‌کشیدند و شاید معادل یک خواننده و یا حتی بیشتر، اما دیده شدن یک خواننده متاسفانه همیشه بیشتر بوده است، بنابراین من در نوشه سعی کردم در تمامی کنسرتهایی که برگزار کرده‌ام به نوازندگانم بها بدهم.»
بیشتر بخوانید:
چرخ اقتصاد موسیقی در ایران لنگ می‌زند
برنامه های استعدادیابی موسیقی آسیب‌زا یا درآمدزا؟
تاثیر کنسرت-نمایش‌ها بر اقتصاد موسیقی و تئاتر
یکی از نکات قابل‌توجه در گروه نوشه، گرایش آن به سمت موسیقی پاپ است که شاید مسئله اقتصاد یکی از عوامل این اتفاق باشد. بریمانی در این زمینه معتقد است: «ما طی سال‌های اخیر تغییراتی در ساختار اجرایی خود داشتیم و در سازبندی بیشتر به سمت پاپ نزدیک شدیم، ولی ساز سنتی که من می‌زنم، یعنی کمانچه، صددرصد در گروه حفظ شد. بسیاری از کارها کمانچه‌محور است و نوازندگان نازنین دیگر گروه، که سازهای سنتی مثل عود و قانون می‌نوازند، چه به‌عنوان نوازنده مهمان و چه نوازنده ثابت، همیشه در گروه حضور داشتند.»
وی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر، به لحاظ اقتصادی شرایط خوبی برای برگزاری کنسرت نداریم. هم اجاره استودیوها برای تمرین بالاست و هم اجاره سالن‌ها. این موارد باعث می‌شوند دخل‌وخرج با هم جور درنیاید. این مسئله مخصوصاً برای من، که آدم فوق‌العاده ایده‌آل‌گرایی هستم و همیشه بهترین تیزرها و طراحی لباس‌ها را می‌خواهم، بسیار سخت‌تر است. از این جهت هزینه های گروه خیلی خیلی بالاست و سرپا ماندنش تنها یک دلیل دارد آن هم اشتیاق خودم و راهی که در آن قدم گذاشتم و هیچ موقع دوست ندارم در آن بایستم.»
انتخاب رپرتوار و توجه به موسیقی فولکور
حرکت به سمت موسیقی پاپ، گروه نوشه را از اجرای آثار نوستالژیک دور نکرده است، چراکه بخش عمده‌ای از جامعه تشنه شنیدن آثار قدما هستند. بریمانی درباره انتخاب رپرتوار اجرایی گروه نوشه می‌گوید: «قطعاتی که اجرا می‌کنیم هم از قطعات قدیمی است که حس نوستالژی را برای مخاطبانمان دارد و هم از آثار خود نوشه. متاسفانه قسمت سخت کار ما عدم تولید و خوراک موسیقایی در جامعه است، چرا که بر اساس قوانین کشور نمی‌توانیم آثار با کلام تولید کنیم. بنابراین در این بحث هیچ تبلیغاتی نمی‌توانیم داشته باشیم، ولی من تا کنون دو آلبوم در بازار موسیقی منتشر کردم یکی بی کلامم با نام نیوش و دیگری با کلام با عنوان نوشه . اجراهای گروه همیشه قطعات را اجرا می‌کنیم و هر بار هم سعی کردیم با اجرای آنها گوش شنونده را بیشتر با موسیقی خودمان آشناتر کنیم که البته بازخوردهای خیلی خوبی هم داشتیم.»
این نوازنده کمانچه ادامه می‌دهد: «در کنار این آثار، من به شدت به قطعات فولکور علاقه دارم و در کنسرت‌هایمان هم آنها را اجرا می‌کنیم. همیشه سعی می‌کنم نوازنده مهمان از مناطق مختلف، از جمله جنوب ایران یا ترک‌زبان‌ها، داشته باشم.»
استقبال خوب مخاطبان از کنسرت‌های بانوان
سرپرست گروه موسیقی بانوان نوشه همچنین درباره سرپا ماندن و استقبال خوب مخاطبان از اجراهای گروه می‌گوید: «من همیشه دوست دارم تعدد اجراهای همکارانم را هم ببینم تا بتوانند این شرایط سخت را بپذیرند و پا به این میدان بگذارند. حیف است که گروه‌های بانوان در صحنه نباشند. جای خوشحالی است که کنسرت بانوان با حضور خوانندگان خانم و یا نوازندگن خوب خانم روی صحنه می‌رود. و من خیل خوشحال میشوم که همکارانم فعالیت می‌کنند.»
نیوشا بریمانی ضمن ابراز خرسندی از استقبال مخاطبان از کنسرت‌های گروه ونوشه بیان می‌کند: «خوشبختانه امروز مردم بیشتر قدر هنرمندان را می‌دانند. وجود فضای مجازی که انواع موسیقی در آن پخش می‌شود، به مخاطبان کمک کرده موسیقی‌های خوب و بد را از هم تشخیص دهند. اگر از کاری خوششان می‌آید، قطعاً کیفیت آن بالا بوده است که به دیگران هم پیشنهاد می‌دهند. این موضوع باعث خوشحالی من است.»
عدم تکراری بودن کنسرت‌های نوشه
وی ادامه می‌دهد: «شاید یکی از بخش‌های مهم کنسرت‌های نوشه، عدم تکراری بودن آنها باشد. در کنسرتهایی که تمدید می‌کنیم، همیشه یک اتفاق ویژه رخ داده است؛ یا تغییر قطعات داشته‌ایم، یا اعضای جدید به گروه اضافه شده‌اند. این تغییرات هرچند سخت و هزینه‌بر است، و شاید اجرای قطعات آلبومهایم مثل بسیاری از هنرمندان برایم راحت‌تر وارزان‌تر باشد اما من به دلیل سخت گیری خودم و ایده آل گرا بودنم همیشه دوست داشتم بهترین خودم باشم و مردمی که پول بلیت کنسرت می دهند هر دفعه یک چیز جدید ببینند.»
