همه‌چیز از یک میز کوچک شروع می‌شود. به‌دور از هیاهوی روزمره با دوستانمان یا اقواممان دور هم می نشینیم، کارت‌ها را پخش می‌کنیم و تاس‌ها را می‌چرخانیم. اما آنچه که از این سرگرمی ساده بیرون می‌آید، فراتر از فقط یک بازی است. این روزها بازی‌های رومیزی به یک ابزار اجتماعی تبدیل شده‌اند، جایی که روابط انسانی، تعاملات اجتماعی و حتی رشد فردی در خلال بازی‌ها شکل می‌گیرد. قاعدتا این روند اجتماعی‌سازی، تاثیری مهم بر روان و رفتار ما و اطرافیانمان دارد.
چرا مردم به بازی‌های رومیزی جذب می‌شوند؟
آلما توکل: اگر بخواهیم این سوال را در سطحی عمیق‌تر بررسی کنیم، می‌بینیم که میل به دور هم بودن و بازی کردن ریشه‌ای عمیق در انسان‌ها دارد. این نیاز نه تنها به‌طور اجتماعی بلکه به‌طور روان‌شناختی هم قابل توضیح است.
نیاز به ارتباط اجتماعی و اجتناب از تنهایی
با گسترش دنیای مجازی و افزایش کارهای انفرادی، افراد بیشتر از پیش احساس تنهایی می‌کنند. در این شرایط، نیاز به ارتباطات انسانی و گروهی به‌شدت احساس می‌شود. دکتر سارا رهبر، جامعه‌شناس و پژوهشگر در این زمینه به خبرگزاری سینا می‌گوید: دورهمی‌های بازی‌های رومیزی به انسان‌ها فرصتی می‌دهند تا از انزوای اجتماعی خارج شوند و در یک محیط امن و دوستانه، با دیگران تعامل کنند. این تعاملات نه تنها باعث تقویت روابط می‌شود، بلکه به افراد این امکان را می‌دهد که به‌طور مستقیم در دنیای واقعی ارتباط برقرار کنند. در این میان، بازی‌های رومیزی به‌ویژه در جوامع شهری و آپارتمانی که افراد فرصت کمی برای برقراری ارتباطات فیزیکی دارند، به‌عنوان یک فرصت مهم برای به اشتراک گذاشتن زمان با دیگران و دوری از حس تنهایی مطرح می‌شوند.
نیاز به سرگرمی و کشف دنیای جدید
پیشرفت تکنولوژی و مشغله‌های زندگی مدرن، گاهی اوقات افراد را در برابر یک بی‌حوصلگی و نارضایتی از زندگی روزمره قرار می‌دهد. بازی‌های رومیزی، با ایجاد یک تجربه متفاوت، به افراد این امکان را می‌دهند که از دنیای روزمره خود فرار کنند و وارد دنیای جدیدی شوند.
تاثیرات روان‌شناختی و سلامتی بازی‌های رومیزی[i]
در زمینه پزشکی روان‌تنی، بازی‌های تخته‌ای گاهی به عنوان یک فعالیت تفریحی در نظر گرفته می‌شوند و مشارکت در این نوع فعالیت‌ها نشان داده که از زوال عقل در افراد مسن جلوگیری می‌کند.
برای مثال، یک مطالعه ۲۰ ساله جمعیتی که در جنوب غربی فرانسه انجام شد، رابطه بین بازی‌های تخته‌ای و خطر ابتلا به زوال عقل را مورد بررسی قرار داد. از ۳۶۷۵ شرکت‌کننده بدون زوال عقل در این مطالعه، ۱۱۷۶ نفر (۳۲%) گزارش دادند که به طور منظم بازی‌های تخته‌ای می‌کنند و ۸۴۰ نفر (۲۳%) در طول دوره پیگیری به زوال عقل مبتلا شدند. خطر زوال عقل در کسانی که بازی‌های تخته‌ای می‌کردند ۱۵% کمتر از افرادی بود که بازی نمی‌کردند، و کسانی که بازی‌های تخته‌ای می‌کردند، کاهش کمتری در نمرات آزمون وضعیت ذهنی مینی (MMSE) و افسردگی کمتری نسبت به کسانی که بازی نمی‌کردند، نشان دادند.
بیشتر بخوانید:
چگونه صنعت اسباب‌بازی ایران می‌تواند به یک بازیگر جهانی تبدیل شود؟
قدیمی‌ها هنوز بازی می‌کنند
اسباب‌بازی‌ها چگونه در ایران راهی دنیای کودکان می‌شوند؟
اسباب‌بازی‌ها؛ پل‌های کوچک به دنیای بزرگ تخیل
اگرچه مکانیزم‌های زیربنایی کاهش خطر زوال عقل در افرادی که بازی‌های تخته‌ای می‌کنند هنوز به طور کامل روشن نشده است، این بازی‌ها از بازیکنان می‌خواهند که پیش‌بینی کنند و چندین مرحله جلوتر از دیگران فکر کنند، که ممکن است تفکر منطقی را تقویت کرده و از کاهش عملکرد شناختی جلوگیری کند. افراد همچنین ممکن است در حین بازی‌های تخته‌ای به ارتباط غیرکلامی بپردازند و بازیکنان احتمالاً فرصت بیشتری برای جمع شدن و مشارکت در یک فعالیت سرگرم‌کننده با دیگران خواهند داشت. این عوامل می‌توانند شبکه‌های اجتماعی افراد را تقویت کنند که همچنین از کاهش شناختی محافظت می‌کند. علاوه بر این، از نظر فعالیت‌های تفریحی، بازی‌های تخته‌ای می‌تواند شکلی از مدیریت استرس باشد، زیرا پاسخ جنگ یا گریز به طور ایمن در ساختارهای پیچیده بازی‌های نوع مسابقه‌ای تنظیم می‌شود. بازی‌های تخته‌ای همچنین می‌توانند به عنوان نوعی درمان هنری، مشابه درمان باغچه‌سازی مینیاتوری، عمل کنند و تجلیات بی‌پایانی را در یک فضای محدود تسهیل کنند.
معرفی چند بازی رومیزی پرطرفدار
بازی‌های رومیزی به‌طور فزاینده‌ای به عنوان یک ابزار سرگرمی و اجتماعی در دنیای امروز محبوب شده‌اند. این بازی‌ها نه تنها به افراد فرصت می‌دهند تا زمان خود را با دوستان و خانواده بگذرانند، بلکه می‌توانند به تقویت مهارت‌های ذهنی، استراتژیک و اجتماعی نیز کمک کنند. در این مطلب به معرفی چند بازی رومیزی پرطرفدار خواهیم پرداخت که در دنیای امروز هم در ایران و هم در سطح جهانی محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
- یکی از این بازی‌های محبوب کاتان (Catan) است، که یک بازی استراتژیک و اقتصادی است. در این بازی، بازیکنان با جمع‌آوری منابع طبیعی مانند چوب، گندم، سنگ و گِل، سعی دارند مستعمرات خود را توسعه دهند و به رقبای خود غلبه کنند. کاتان به‌ویژه در گروه‌های خانوادگی و دوستانه طرفداران زیادی دارد و به بازیکنان یاد می‌دهد که چگونه در کنار رقابت، همکاری کنند و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک انجام دهند.
- بازی دیگری که در دسته‌بندی بازی‌های مهارتی قرار می‌گیرد، جنگا (Jenga) است. این بازی شامل بلوک‌های چوبی است که باید با دقت از برج خارج شوند بدون آنکه برج سقوط کند. بازی جنگا به شدت بر مهارت‌های حرکتی و تمرکز تأکید دارد و در عین حال هیجان و استرس ناشی از سقوط برج، فضایی پر از خنده و تعاملات اجتماعی ایجاد می‌کند. این بازی به‌ویژه در جمع‌های دوستانه و مهمانی‌ها بسیار جذاب است و باعث می‌شود تا بازیکنان مهارت‌های فردی و اجتماعی خود را در فضایی سالم تقویت کنند.
- اسپلندور (Splendor) یک بازی استراتژیک کارتی است که در آن بازیکنان با جمع‌آوری جواهرات و کارت‌های توسعه، سعی می‌کنند بیشترین امتیاز را به دست آورند. این بازی به‌دلیل سبک استراتژیک و ساده‌اش محبوب است و به بازیکنان فرصتی می‌دهد تا در محیطی رقابتی و در عین حال پر از تعاملات اجتماعی، استراتژی‌های خود را امتحان کنند.
- کهربا (Amber) یک بازی جذاب است که در آن بازیکنان با جمع‌آوری کهربا و تجارت آن، سعی می‌کنند بیشترین امتیاز را به دست آورند. این بازی ترکیبی از استراتژی و مدیریت منابع است که بازیکنان را به تفکر و تصمیم‌گیری دقیق وادار می‌کند و باعث تقویت مهارت‌های اجتماعی می‌شود.
- بازی استوژیت سفالگر (Stonemaier Games)، یک بازی کاملا ایرانی است که در آن بازیکنان نقش سفالگران را ایفا می‌کنند و سعی دارند با ساخت بهترین سفال‌ها بیشترین امتیاز را کسب کنند. این بازی بر خلاقیت و استراتژی تمرکز دارد و به‌ویژه در جمع‌های کوچک و خانوادگی پرطرفدار است.
تمامی این بازی‌ها به‌طور مشترک موجب افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت مهارت‌های روانی و رفتاری می‌شوند. آنها با فراهم آوردن فضایی برای همکاری، رقابت، تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، و حل مسائل پیچیده، به بازیکنان کمک می‌کنند تا در دنیای واقعی هم با اعتماد به نفس بیشتر عمل کنند. بازی‌های رومیزی به‌طور کلی، نه تنها سرگرمی هستند بلکه ابزاری برای رشد اجتماعی و روانی افراد به شمار می‌روند.
سخن آخر:
در نهایت، بازی‌های رومیزی تنها یک سرگرمی ساده نیستند. آنها پلی به دنیای اجتماعی و روانی ما می‌زنند و فضایی برای تقویت ارتباطات، تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و رشد فردی ایجاد می‌کنند. این بازی‌ها به ما یاد می‌دهند که در کنار رقابت، همکاری و همدلی نیز می‌تواند معنا پیدا کند و در عین حال مهارت‌های روانی و رفتاری‌مان را تقویت کنیم. در دنیای پیچیده و پرشتاب امروز، لحظاتی که در کنار دوستان و خانواده به بازی‌های رومیزی می‌پردازیم، نه تنها فرصتی برای فرار از روزمرگی، بلکه گامی برای ساختن دنیای بهتر از نظر انسانی و اجتماعی است. پس اینبار که کارت‌ها را پخش می‌کنید و تاس‌ها را می‌چرخانید، بدانید که بازی‌های رومیزی بیش از هر چیز یک تجربه انسانی و یادگیری جمعی هستند.
[i] https://www.forbes.com/