برنامه‌های استعدادیابی خصوصا در زمینه موسیقی امروزه به یکی از پرطرفدارترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تلویزیونی تبدیل شده‌اند که نه تنها به شناسایی و معرفی استعدادهای جدید کمک می‌کنند، بلکه به‌عنوان یک سکوی قدرتمند، جوانان را به جامعه موسیقی معرفی می‌کنند. این برنامه‌ها فرصتی طلایی برای استعدادهای ناشناخته‌اند که بتوانند بدون نیاز به حمایت اولیه یا سرمایه‌گذاری‌های بزرگ، صدای خود را به گوش مخاطبان و حتی صنعت موسیقی برسانند.
سحر طاعتی: یکی از مهم‌ترین تأثیرات این برنامه‌ها، به جریان انداختن نسل جدیدی از هنرمندان و متنوع‌سازی سبک‌های موسیقی است چرا که بسیاری از جوانان با حضور در این برنامه‌ها سبک‌های جدیدی از موسیقی را ارائه می کنند. این موضوع باعث ظهور و بروز استعدادهای نو و خلاق در جامعه می شود.علاوه بر این، این برنامه‌ها بستر آموزشی غیرمستقیمی فراهم می‌کنند که در آن شرکت‌کنندگان از تجربه‌های داوران، مربیان و حتی رقبا بهره‌مند و در کنار آن با چالش‌های واقعی صنعت موسیقی آشنا می‌شوند.
در ایران نیز چند سالی است که تهیه کنندگان با الگوبرداری از برنامه های استعدادیابی کشورهای دیگر ، دست به تولید و پخش برنامه هایی از این دست زده اند که شاید موسیقی بخشی از آنها بوده و هست . در این برنامه ها که بعضا از شبکه های تلویزیونی و یا پلتفرم های نمایش خانگی ارائه می‌شده نسل جوانی از موسیقی در زمینه خوانندگی به خصوص خودشان و علاقه مندیشان را بروز دادند و با تکیه بر مهارتهایشان ، هنرشان را عرضه کردند اما آیا چنین برنامه هایی در ذات خود تمام خوب است و یا آسیب هایی را نیز به همراه دارد ؟
آرش نصیری روزنامه نگار و فعال حوزه موسیقی که از سال ۱۳۹۲ با راه اندازی و برگزاری برنامه موسیقی هزارصدا به معرفی نسل جدیدی از موسیقی در قالب یک مسابقه موسیقی پرداخته در این باره به خبرگزاری سینا می گوید: برنامه ها و مسابقات استعداد یابی و اساسا برنامه های فرهنگی که در زمینه موسیقی انجام میشود ذاتا خوب است اما وقتی همین برنامه ها از تلویزیون فرقی نمی کند از تلویزیون ایران یا سایر کشورها پخش میشود. چون حالت شو به خود می گیرد، آسیب زا می شوند و از بحث هنری و فرهنگی فاصله می گیرند. در واقع هر چه برنامه نمایشی تر و هرچه بیشتر هیجان داشته باشد آن برنامه بیشتر دیده میشود. به همین دلیل است که برنامه استعداد یابی که برگزار میشود بواسطه قالب شو بودنش بیشتر دیده و شنیده می شوند. در حالی است که برنامه هایی استعدادیابی خارج از تلویزیون مثل همین برنامه «هزار صدا» تماما تلاششان بر بعد فرهنگی و هنری کار است .
افزایش درآدمد در صنعت موسیقی با برنامه های استعدادیابی
برنامه‌های استعدادیابی موسیقی به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم صنعت موسیقی، تأثیر زیادی بر اقتصاد این حوزه دارند. این برنامه‌ها درآمد زیادی برای شبکه‌های تلویزیونی و تولیدکنندگان به ارمغان می‌آورند و از طرفی، به هنرمندان و شرکت‌کنندگان نیز فرصت‌هایی جدید برای کسب درآمد و جذب حمایت مالی فراهم می‌کنند. برای مثال، برندگان یا حتی شرکت‌کنندگان موفق این برنامه‌ها معمولاً قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ موسیقی امضا می‌کنند، آلبوم‌های خود را منتشر کرده و کنسرت‌های بسیاری برگزار می‌کنند که همگی موجب تولید درآمد در صنعت موسیقی میشود.
علاوه بر این، برنامه‌های استعدادیابی موسیقی از طریق تبلیغات و حمایت‌های مالی نیز به رشد اقتصادی این صنعت کمک می‌کنند. برندهای معتبر و حتی شرکت‌های کوچک به حمایت از این برنامه‌ها می‌پردازند و محصولات خود را از طریق تبلیغات در برنامه به مخاطبان معرفی می‌کنند. به این ترتیب، یک چرخه اقتصادی پررونق بین صنعت موسیقی و سایر بخش‌های اقتصادی ایجاد میشود. همچنین، این برنامه‌ها باعث افزایش فروش آلبوم‌ها، بلیط کنسرت‌ها و افزایش بازدیدهای آنلاین می‌شوند که در مجموع به رشد اقتصادی صنعت موسیقی و اشتغال‌زایی در این حوزه کمک زیادی می‌کند.
آٰرش نصیری با اشاره به اینکه برنامه «هزار صدا»، اولین برنامه استعدادیابی در موسیقی بود که در شروع توجه بسیاری از سرمایه گذاران را به خود جلب کرد می‌گوید: از آنجایی که سال ۹۲ هزار صدا تنها مسابقه استعدادیابی بود هر بار شاهد حضور اکثریت مخاطبان در سالن بودیم از همان زمان چندین شرکت به عنوان اسپانسر پیش قدم شدند. اما من برای حفظ بخش هنری برنامه و عدم اعمال نظرهای افراد غیر موسیقی در شیوه برگزاری از همکاری امتناع کردم. حتی برای هر برنامه برای تغییر سطح هنری ، داروها را تغییر می دادم و از شرکت کنندگان می خواستم که برای حفظ قانون کپی رایت و تقویت مهارت‌های موسیقایی شان از آثار خودشان برای اجرا استفاده کنند.
فرصتی برای شهرت
بسیاری از هنرمندان مشهور امروز چه در داخل و چه خارج از دل همین برنامه های استعدادیابی شناخته شده اند و بعدها به ستاره های بین المللی تبدیل شدند .
این مسئله نشان می‌دهند که برنامه‌های استعدادیابی می‌توانند سکوی پرتابی برای افراد بااستعداد باشند که در غیر این صورت ممکن است سال‌ها در گمنامی باقی بمانند.
به‌علاوه، حتی کسانی که به مراحل نهایی نمی‌رسند یا موفق به کسب مقام برتر نمی‌شوند، از طریق دیده‌شدن در این برنامه‌ها فرصت‌های زیادی کسب می‌کنند. آنها می‌توانند با تولیدکنندگان و شرکت‌های موسیقی قرارداد ببندند، در کنسرت‌ها و اجراهای زنده حضور یابند و به مرور زمان نام خود را در صنعت موسیقی جا بیاندازند. این امکان برای جوانان زیادی که می‌خواهند به دنیای موسیقی حرفه‌ای وارد شوند، انگیزه بزرگی است که آنها را به سمت تلاش و پیشرفت سوق می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
چرخ اقتصاد موسیقی در ایران لنگ می‌زند
آرش نصیری برگزار کننده برنامه استعدادیابی «هزار صدا» نیز دراین باره می‌گوید: در برنامه هزار صدا شرکت کنندگان در بخش پاپ بایستی قطعه ساخته شده توسط خودشان را اجرا می کردند و در بخش سنتی نیز در حین آزاد بودن بخش آواز، در صورت اجرای تصنیف شرکت کنندگان باید تصنیفی از خودشان را اجرا می کردند درواقع هدف ما بر این بود که آنها بتوانند آهنگسازی را نیز تمرین کنند و مهارت‌های خودشان را به چالش بکشند نه اینکه صرفا تقلیدی اجرا داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: در همه سال‌های برگزاری هزار صدا هنرمندان بنامی چون کامبیز روشن روان، حمید متبسم، محمدعلی بهمنی،حسام الدین سراج، سالار عقیلی، محمد معتمدی، هادی منتظری و بسیارانی دیگر به عنوان داور حضور داشتند و همین مسئله فضایی جدی برای رشد و تقویت مهارت‌های موسیقایی شرکت کنندگان بود.
نقش استعدادیابی ها بر فرهنگ و اجتماع
برنامه های استعدادیابی تنها به اقتصاد و رشد این صنعت و دیده شدن و به شهرت رسیدن هنرمندان کمک نمی‌کند بلکه در درازمدت تاثیرات فرهنگی اجتماعی زیادی دارد.
برنامه‌های استعدادیابی موسیقی به ترویج و گسترش فرهنگ‌های مختلف موسیقیایی کمک می‌کنند. شرکت‌کنندگانی که از فرهنگ‌ها و ملیت‌های مختلف هستند، سبک‌های بومی و محلی خود را به نمایش می‌گذارند و به این ترتیب به مخاطبان امکان می‌دهند تا با موسیقی و فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند. این تبادل فرهنگی نه تنها تنوع بیشتری به دنیای موسیقی اضافه می‌کند، بلکه درک و احترام به فرهنگ‌های دیگر را نیز افزایش می‌دهد. خصوصا در شرایط کنونی که مردم به آداب و فرهنگ شهرهای دیگر اهمیت می دهند و موسیقی های آنها را بواسطه اجرا در پایتخت و یا جشنواره های مختلف دنبال می کنند.
به گفته آرش نصیری نفس برگزاری هر برنامه ای در زمینه موسیقی به منظور دیده شدن این هنر و هنرمندانش فارغ از درنظر گرفتن میزان هنری یا مخاطب پسندی اش بسیار کار مناسب و خوبی است. او در ادامه گفت: به طور کلی برنامه‌های استعدادیابی موسیقی به‌عنوان بستری برای کشف و معرفی استعدادهای نسل جوان به جامعه، از جنبه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و اجتماعی نقش بسزایی ایفا می‌کنند. این برنامه‌ها با حمایت از خلاقیت‌های جوانان و ایجاد فرصت‌های جدید برای آنها، به تنوع و گسترش دنیای موسیقی کمک کرده و در عین حال بازار موسیقی را رونق بخشیده‌اند. علاوه بر این، برنامه‌های استعدادیابی به‌عنوان سکوی پرتابی برای هنرمندان جوان، به نسل جدید الهام می‌بخشند تا به دنبال رویاهای خود بروند و مسیر حرفه‌ای خود را با اطمینان و پشتکار دنبال کنند. این برنامه‌ها به‌طور کلی به فرهنگ و اقتصاد موسیقی جانی تازه بخشیده و جایگاه ویژه‌ای در صنعت سرگرمی دارند.