«سنجاب درختی» تهدیدی برای باغداران همدانی

رئیس اداره حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان گفت: امروزه افزایش جمعیت گونه سنجاب درختی در باغ های استان همدان به معضل بزرگی برای باغداران و تخریب محصولات باغی تبدیل شده است.

به گزارش سیناپرس به نقل از روابط عمومی اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان، علیرضا محمدی مطرح کرد: تخریب زیستگاه، تغییر کاربری اراضی، قاچاق حیات وحش، شکار بی رویه و غیرمجاز، ورود گونه های مهاجم به زیستگاه های طبیعی، انواع آلودگی های طبیعی و با منشأ انسانی و تغییر اقلیم از جمله عواملی هستند که جمعیت های فعلی حیات وحش کشورمان را تهدید می کنند.

وی، تخریب زیستگاه و شکار بی‌رویه را دو عامل مهم در انقراض برخی از گونه‌های جانوری استان عنوان کرد و یادآور شد: امروز همانند گذشته شاهد پرواز میش مرغ بزرگترین پرنده «دشت زی» در استان نیستیم در حالیکه این پرنده زیبا زمانی در دشت اسدآباد حضور داشت. همچنین سال هاست خبری از گله های «آهوی ایرانی» در دشت جیحون آباد قهاوند نیست و این فرآیند دومینووار برای سایر گونه‌های جانوری استان رقم خواهد خورد.

محمدی اظهار کرد: کرکس مصری، پایکا، آگامای سر وزغی و دو گونه از رفتگر ماهیان از گونه های در معرض خطر انقراض استان همدان به شمار می روند که در صورت بی توجهی دیگر شاهد این گونه ها در حیات وحش و طبیعت استان همدان نخواهیم بود.

وی درباره ضرورت حفظ حیات وحش اظهار کرد: در چرخه حیات هر موجودی نقشی در اکوسیستم و طبیعت دارد که حذف آن زندگی بقیه اجزا را به خطر می اندازد. این نقش شامل موارد مهمی می شود که برای نمونه می توان تنظیم جمعیت گونه های جانوری، کنترل موجودات بیماری زا، حفظ پاکیزگی محیط با لاشه خواری حیوانات اهلی و وحشی، شخم زدن خاک که نتیجه آن افزایش هوازدگی، نفوذ پذیری آب در خاک و در نهایت افزایش حاصلخیزی خاک را مثال زد.

رئیس اداره حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان تأکید کرد: کمبود اطلاعات و ناآگاهی مردم از گونه های مختلف حیات وحش، تصورات نادرست، شایعات، ترس و خرافات مثل کودک دزدی کفتار و خرس، آدم خواری گرگ، ورود مارمولک به گوش انسان و ایجاد صدمه به شنوایی و خون آشامی خفاش سبب شده است که بسیاری از مردم حفاظت از حیات وحش را بی اهمیت بدانند و نسبت به آن بی تفاوت باشند.

وی یادآور شد: در سال های دور دو گربه سان ارزشمند کشور شامل شیر ایرانی و ببر مازندران که حضور آنها می توانست به تقویت صنعت پر سود اکوتوریسم کشور کمک کند را از دست دادیم. امروز نیز بسیاری از گونه های جانوری ایران در شیب تند انقراض قرار گرفته اند، تعداد جمعیت گور ایرانی و یوزپلنگ آسیایی آنچنان کاهش یافته که به اصطلاح علمی در گردنه بطری قرار گرفته اند. یعنی تعداد جمعیت این گونه های جانوری آنقدر کم است که عواملی چون رانش ژنتیکی و درون آمیزی می تواند تنوع ژنتیکی جمعیت را به شدت کاهش دهد و در آن صورت با سرایت کوچکترین بیماری ممکن است جمعیت به صورت کامل از زیستگاه حذف شود.

وی گفت: همواره بیان می شود دو عامل اصلی غذا و پناه برای گونه های حیات وحش حائز اهمیت است که پناه یا همان زیستگاه منابع غذایی در دسترس حیوانات را نیز تحت تاثیر قرار می دهد بنابراین غذا و پناه اهمیت بسیار بالایی دارد و در چند سال اخیر تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات آسمانی علاوه بر محدود کردن منابع آبی در دسترس موجب کاهش پوشش گیاهی مراتع نیز شده است.

محمدی ادامه داد: در این شرایط مدیریت نکردن منابع آب با برداشت بیش از حد از منابع آبی زیر زمینی، کشت محصولات آب بر و کشت دوم محصولات زراعی در سال فشار بیشتری را بر منابع آبی و در نهایت کاهش پوشش گیاهی طبیعی در دسترس گونه های جانوری فراهم کرده است.

رئیس اداره حیات وحش اداره‎کل حفاظت محیط زیست همدان بیان کرد: آتش سوزی مراتع عامل دیگری از تخریب پوشش گیاهی و حتی نابودی مستقیم گونه های جانوری به خصوص خزندگان و حشرات است. امسال وسعت بسیار بالایی از مراتع طبیعی استان همدان در نتیجه آتش سوزی های عمدی نظیر جارسوزی اراضی کشاورزی و سرایت آتش به مراتع، سوخت و از چرخه طبیعی خارج شد.

محمدی اعلام کرد: ورود گونه های بیگانه به زیستگاه از طریق اصرار افراد به خرید و نگهداری از گونه های جانوری وحشی علاوه بر احتمال سرایت بیماری های مشترک به انسان، با رهاسازی گونه های جانوری وحشی در زیستگاه های غیر از زیستگاه های اصلی آنها می تواند گونه های حیات وحش را به گونه های مهاجم تبدیل کند که این مهم علاوه بر تهدید جمعیت های بومی موجب تعارض با منافع جوامع محلی را نیز فراهم ساخته است.

رئیس اداره حیات وحش اداره‎کل حفاظت محیط زیست همدان گفت: این مسأله با توجه به اینکه سنجاب ایرانی به غیر از منطقه محدودی از جنگل های زاگرسی در شهرستان نهاوند، بومی سایر مناطق استان نبوده و تنها نتیجه رهاسازی حیوان توسط افراد در باغ ها است بنابراین مدیریت و کنترل آن بسیار سخت و در برخی مناطق حتی ناممکن شده است.

وی بیان کرد: پرورش گونه های آبزی غیربومی نظیر ماهی «تیلاپیا» نیز که سازمان حفاظت محیط زیست به شدت با پرورش آن در آب های داخلی کشور مخالفت کرده نمونه ای دیگری از معرفی گونه های بیگانه به زیستگاه های کشور است که در صورت وقوع می تواند موجب رقابت با گونه های بومی و حتی از بین رفتن آنها و همچنین تخریب زیستگاه شود.

محمدی اظهار کرد: اهمیت و ضرورت توجه به محیط زیست، حفاظت از زیستگاه ها و حیات وحش با افزایش جمعیت و صنعتی شدن جهان بیش از پیش بر همگان روشن شده چراکه طبیعت به منزله مادر انسان است بنابراین «توسعه ناپایدار» تنها ویترینی از رشد و توسعه یافتگی است که بدون در نظر گرفتن نیازهای زیبایی شناختی و روحی انسان معنایی ندارد.

گزارش: سمیرا معارفی