انجام سزارین با خارج کردن جنین از طریق برش بر روی شکم و رحم، شایع ترین عمل جراحی در زنان است. این روش به عنوان جایگزین زایمان طبیعی، برای نجات جان مادر و جنین در اوایل قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت و در طی سال های گذشته پیشرفت داشته، تا جایی که امروز در برخی کشورها، آمار بالایی از موارد زایمان ها را به خود اختصاص داده است.
سازمان بهداشت جهانی در تلاش است که آمار سزارین محدود به موارد ضروری باشد؛ زیرا سزارین یک جراحی شکمی است و عوارض مربوط به جراحی و عوارض مربوط به برش روی رحم در آینده باروری و سلامت مادران تاثیرگذار خواهد بود. عوارض مربوط به سزارین برخی در کوتاه مدت و بعد از زایمان فعلی و برخی نیز در بارداری های بعدی بروز می یابد.
از عوارض کوتاه مدت، احتمال آسیب به احشای شکمی مثل روده و مثانه، احتمال بیشتر خونریزی رحمی، عوارض مربوط به زخم مثل عفونت یا باز شدن زخم و عوارض مربوط به بیهوشی را می توان نام برد؛ همچنین احتمال بستری نوزاد در بخش مراقبت ویژه و مشکلات تنفسی نیز در این نوع زایمان بیشتر است.
از عوارض مربوط به بارداری بعدی نیز می توان به احتمال پاره شدن رحم، چسبندگی داخل شکم، چسبندگی جفت به رحم، احتمال درآوردن رحم و احتمال نازایی و حاملگی خارج رحم اشاره کرد. همچنین خونریزی در زایمان به روش سزارین بیشتر از زایمان طبیعی و عوارض بعد از زایمان سزارین نیز بیشتر و طولانی تر از زایمان طبیعی است.
با این وجود در برخی موارد اگر مادری دچار بیماری هایی مانند فشارخون بالا یا دیابت باشد، لازم است به روش سزارین فرزند خود را به دنیا بیاورد.
بهتر است تلاش ها برای کاهش انجام سزارین در مادرانی که نخستین بارداری خود را تجربه می کنند صورت گیرد. همچنین، در صورت امکان مادران برای زایمان طبیعی در بارداری بعدی تشویق شوند. یکی از راه های ترویج زایمان طبیعی و انجام کمتر سزارین، مراقبت مداوم مادر باردار و آموزش های لازم در این زمینه است.
دکتر شقایق مرادی علمدارلو
متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی گروه زنان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز