به گزارش سینا از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، پلتفرم «مانیتورینگ عملیات یکپارچه نوین» (معین)، راهکاری جامع برای مانیتورینگ هوشمند خدمات است که امکان افزایش هوش عملیاتی و کسب و کاری (تجاری) را برای ارائه دهندگان خدمات برخط فراهم می کند.
پلتفرم معین در هرجا که سرور، مرکز داده یا دیگر زیرساختها و تجهیزات فناوری اطلاعات وجود دارد و ذخیره سازی، پردازش اطلاعات یا ارایه سرویس الکترونیکی صورت می‌گیرد، کاربرد دارد. بدین ترتیب گستره وسیعی از سازمان‌ها و موسسات اعم از بانک ها و موسسات ارائه دهنده خدمات مالی و پولی، بورس کالا و اوراق بهادار، بیمه ها و … تا شرکت های ارائه دهنده خدمات ارتباطی و پردازشی از جمله مراکز داده، اپراتورهای تلفن همراه، ارائه دهندگان خدمات رایانش ابری و کسب و کارهای ارائه دهنده خدمات الکترونیکی از قبیل فروشگاه های برخط، پلتفرم های اینترنتی، خدمات دولت الکترونیک، کاربران هدف این پلتفرم کارآمد ایرانی هستند.
پلتفرم معین از یک طرف امکان مانیتورینگ همه اجزای موثر در یک خدمت را به طور مستقل فراهم کرده و در مواردی که شاخص های عملکرد سیستم از حدود استاندارد تجاوز کند با اعلام هشدار به کاربر از بروز اختلال در سامانه پیشگیری می‌کند. این پلتفرم همچنین امکان پایش یکپارچه هر خدمت را با ترسیم گرافی از اجزای موثر در آن خدمت و ارتباطات آنها فراهم کرده و بدین ترتیب در صورت بروز هرگونه اختلال در سامانه، منشأ دقیق مشکل در لایه های مختلف را مشخص می‌کند.
رضا بنی هاشمی، عضو هیئت مدیره شرکت فناوری اطلاعات بهپایا – تولیدکننده پلتفرم مانیتورینگ عملیاتی معین – در گفت‌و‌گو با خبرنگار مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در معرفی این شرکت گفت: شرکت فناوری اطلاعات بهپایا از شرکتهای دانش‌بنیان مستقر در ناحیه نوآوری شریف است که بر ارائه راهکارهای جامع و کارای جمع‌آوری، مهندسی و تحلیل داده با هدف هوشمندسازی عملیات و کسب‌وکار تمرکز دارد. گرایش‌های کاری شرکت شامل مانیتورینگ و هوشمندسازی و چالش‌های آن، موضوعاتی مانند مدیریت کلان داده، مهندسی و تحلیل داده، استفاده از هوش مصنوعی و نوآوری در تحلیل ریشه خطا و اختلالات در مانیتورینگ عملیات و کسب‌وکار است.
وی در خصوص اهمیت استفاده از پلتفرم معین گفت: وقتی خدمتی از نوع دیجیتال اعم از وب سرویس، خدمات بیمه‌ای، بانکی و … ارائه می شود، اطمینان از سلامت و ایمنی کامل سیستم ضروری است. با توجه به تحریم ها و هزینه های گزاف پلتفرمهای مانیتورینگ خارجی برای اطمینان از سلامت و ایمنی سامانه ها در کشور، اغلب از نرم‌افزارهای نامطمئن خارجی استفاده می‌شود که بعضی «اپن سورس» و بعضی «قفل شکسته» هستند. نرم افزارهای قفل شکسته (هک شده) از نظر امنیتی ضعیف هستند و متن بازها هم ضمن ایمنی ضعیف، بیشتر حالت دمو نسخه اصلی نرم افزار را داشته و در مقیاس کوچک کارایی دارند؛ لذا استفاده از این نرم افزارها در زیرساختهای حیاتی فناوری اطلاعات شرکت ها و موسسات بزرگ کشور، عملا تهدیدی جدی برای امنیت فضای تبادل اطلاعات و ارتباطات کشور است. نبود پشتیانی و عدم تناسب امکانات این نرم افزارها با فرهنگ سازمانی ما از دیگر مشکلات آنهاست.
بنی هاشمی خاطرنشان کرد: با توجه به این مشکلات و ضرورت برخورداری از نمونه توانمند بومی پلتفرم های مانیتورینگ باعث شد متخصصان شرکت فناوری اطلاعات بهپایا با مهندسی معکوس چند محصول خارجی و بررسی امکانات و ویژگی های آنها نسبت به طراحی و توسعه پلتفرم معین اقدام و تلاش کردند تمام توانمندی ها و فناوری های داخل کشور را در این محصول گردآوری کنند.
وی تصریح کرد: سامانه معین با هدف هوشمند سازی مانیتورینگ خدمات طراحی و تولید شده است و بدین منظور از ابتدا به دنبال ایجاد یکپارچگی در مانیتورینگ سطوح مختلف بوده است. ایجاد یکپارچگی در مانیتورینگ سطوح مختلف، داده های لازم برای مانیتورینگ هوشمند خدمات یک کسب و کار را فراهم می‌کند و باعث ارتقاء سطح کیفی خدمات می شود.
به گفته بنی‌هاشمی در حال حاضر، سامانه معین، امکان تعریف یک سامانه یکپارچه به صورت گرافی که نودهای آن اشیای از سطوح مختلف هستند را فراهم می کند. این امکان، راهکار مناسبی برای تعریف یک خدمت یا سامانه کسب و کاری است که متشکل از اشیایی از سطوح مختلف است که در عملیاتی شدن آن خدمت دخیل هستند. در حال حاضر، این امکان در هیچ یک از ابزارهای خارجی و ایرانی وجود ندارد و از سوی کارشناسان حوزه عملیات مورد اقبال فراوان قرار گرفته است. سامانه معین به کمک تعریف یک خدمت یا سامانه کسب و کاری در قالب سامانه یکپارچه، امکان کشف منشا خطا را به راحتی فراهم کرده است.
وی تصریح کرد: مانیتورینگ عملیات با هدف بهبود کارایی و بهره وری خدمات یک کسب و کار انجام می شود که به طور کلی در سه سطح صورت می گیرد که گاه از ابزارها و سامانه‌های مانیتورینگ مختلفی برای پوشش این سطوح استفاده می شود.
به گفته بنی‌هاشمی، این سامانه در سه لایه «زیرساخت رایانش» از قبیل تجهیزات شبکه، تجهیزات امنیتی، سرورهای فیزیکی، ذخیره سازها، سیستم عامل ها، ابزارهای مجازی ساز، تجهیزات محیطی و سایر تجهیزات مرتبط، «زیرساخت کاربرد» از قبیل پایگاه های داده، وب سرورها، سرورهای کاربردی، سیستم های صف پیام، ابزارهای تدارک سرویس، ابزارهای تحلیل داده، ابزارهای ارکستراسیون، نرم افزارهای امنیتی و شبکه، ابزارهای سازمانی، محیط های اجرا و سایر کاربردهای زیرساختی و بلاخره «زیرساخت کسب و کار»، مانیتورینگ انجام می دهد.
وی خاطرنشان کرد: این سه لایه معمولا به عنوان سه پشته روی هم سوار و خدماتی را ارائه می دهند. هر سامانه از مجموعه ای از ابزار نرم افزاری و سخت افزاری تشکیل شده مثلا یک سامانه بانکی شامل ده ها سرور ، برنامه های کاربردی و … است که باید با هم در ارتباط باشند و عملکرد صحیح همه آنهاست که خدمت رسانی مناسب را میسر می‌کند. زیرساخت ها و سامانه های بزرگ خدمت الکترونیکی با توجه به پیچیدگی و گستردگی با ابزارهای کوچک قابل مانیتورینگ نیستند. در پلتفرم معین سعی شده از همه فناوری های در دسترس استفاده شده و همه برندها و فناوری ها را بسنجیم؛ لذا مجبور بودیم شاخص های سلامت تمام سیستم های مورد استفاده در کشور مثلا سیستم عامل های ویندوز، لینوکس و …، ذخیره سازها و سرورهای فیزیکی مثل آی بی ام و … را شناسایی و ثبت کنیم تا اگر سلامت ابجکتی از حدی تجاوز کرد توسط سامانه مانیتورینگ مشخص شود.
بنی هاشمی با بیان این که طراحی و توسعه پلتفرم معین از سال ۹۶ آغاز شده و توسعه آن تاکنون ادامه دارد، اظهار داشت: پلتفرم معین تاکنون در چند بانک بزرگ کشور استفاده شده و در حال پشتیبانی و توسعه است. شرکت ها و مراکز مختلف در کشور می‌توانند متناسب با حجم تجهیزات و گستردگی زیرساختها به تعداد مورد نیاز لایسنس محصول را خریداری کنند.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: با وجود قیمت پایین تر این محصول نسبت به نمونه های خارجی که به دلیل تحریم ها
اساسا امکان خرید مستقیم آنها وجود ندارد و از طریق واسطه‌ها با هزینه دلاری مضاعف و بدون پشتیبانی و آموزش تهیه می شوند، شرکتها به دلیل وجود نمونه های قفل شکسته و ارزان خارجی و عدم اطمینان به توانمندی داخلی از نمونه های خارجی که در صورت اصل بودن، پشتیبانی و به روز رسانی مطمئن (رفع باگ‌ها) را ندارد، استفاده می کنند.
بنی هاشمی با بیان این که پلتفرم معین علاوه بر مزایای مذکور، دارای گواهینامه تایید فنی و امنیتی افتا است که به معنای رعایت تمام الزامات امنیتی در شرکت تولیدکننده و محصول است، خاطرنشان کرد: جالب اینجاست که در مورد محصولات خارجی هیچ گواهی امنیتی نمی خواهند و حساسیتی هم وجود ندارد ولی محصول داخلی باید گواهی امنیتی داشته باشد که البته با وجود هکرها و دشمنانی که ما داریم حرکت درست و بجاییست.
وی در عین حال تصریح کرد: با وجود همه مشکلات خصوصا فرهنگ غالب غلط استفاده از نرم افزارهای خارجی، شرکت دانش بنیان بهپایا از همه امکانات و ظرفیت ها برای معرفی و جلب اطمینان شرکتهای داخلی استفاده کرده به طوری که برای اثبات کارایی پلتفرم معین، اولین بار آن را در یکی از بانکهای بزرگ و مطرح ایران «بانک ملت» با حداقل ۳۰ میلیون نفر مشتری و بیشترین پوز در فروشگاه ها، ۴۶ درصد کل تراکنش های بانکی کشور را دارد عملیاتی کرده ایم و این پلتفرم در دو بخش مهم کربانکینگ و زیر ساخت بانک با موفقیت جایگزین سیستم خارجی شده است. بانک های دی و رفاه در کنار سازمان ها و موسسات مختلف دیگر از کاربران پلتفرم معین هستند.
بنی هاشمی در پایان با اشاره به تجربه سالها فعالیت در بخش فناوری اطلاعات شبکه بانکی کشور اظهار داشت: استفاده از نرم افزارهای مانیتورینگ خارجی خصوصا نسخه های کرک شده و قدیمی آنها در زیرساخت ها و سامانه های فناوری اطلاعات کشور خصوصا بانک ها و موسسات مالی، منطقی نیست و امیدوارم با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و دیگر دستگاه های ذی ربط، زمینه معرفی و جایگزینی پلتفرم بومی به جای نمونه های خارجی فراهم شود. با توجه به تهدیدات و مخاطرات فزاینده ای که در فضای تبادل اطلاعات و ارتباطات وجود دارد و محدودیتها و مشکلات ناشی از تحریم ها باید با حمایت از شرکتهای توانمند دانش بنیان و رواج فرهنگ استفاده از محصولات باکیفیت و مطمئن داخلی در جهت کاهش وابستگی به محصولات خارجی حرکت کنیم.