عیارسنجی دقیق و شناسایی ناخالصی زعفران با آنالیزور زعفران ایران ساخت

به گزارش سینا از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، شرکت بلورآزمای سنجش نور با هدف طراحی و تولید دستگاه‌های پیشرفته اپتیکی، اسپکتروسکوپی و الکترواپتیک در سال 1395 آغاز به کار کرد.

این مجموعه در سه بخش مشاوره و انجام پروژه های اپتیک و الکترواپتیک صنعتی و دانشجویی، طراحی سیستم‌ها و دستگاه‌های حوزه اپتیک و اپتوالکترونیک و خدمات اپتیک و طیف‌سنجی‌ فعالیت می‌کند.

از جمله محصـولات این شرکـت انواع دستگاه های اسپکترومتر نوری با بازه های طول موجی مختلف، انواع اسپکتروفوتومتر صنعتی و تحقیقاتی، لامپ دوتریم هالوژن، انواع درایورهای CCD و…. است.

شرکت بلورآزمای سنجش نور که به عنوان یک شرکت فعال در زمینه ساخت تجهیزات پیشرفته محصولات خود را در داخل و خارج از کشور به مراکز مختلف علمی، تحقیقاتی و صنعتی ارائه می‌کند در حال حاضر موفق به تولید هفت محصول دانش بنیان و چندین کیت آزمایشگاهی شیمی  و ایجاد 300 نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم شده است. این محصولات در بسیاری از آزمایشگاه‌های علمی و تحقیقاتی کشور، نظیر آزمایشگاه آب و فاضلاب، محیط زیست، نفت و گاز پتروشیمی و …. استفاده می‌شود.

نخستین و تنها آنالیزور تمام خودکار زعفران در ایران

 زعفران، گیاهی بسیار پرکاربرد در تغذیه و طب ایرانی است؛ در نتیجه بررسی کیفیت و اصالت آن بسیار با اهمیت است همچنین باتوجه به شباهت نمونه های زعفران تقلبی و اصل از یکدیگر بر حسب مشخصات ظاهری مانند بو، طعم و رنگ، تشخیص آنها را برای مصرف کنندگان غیر ممکن است.

در همین راستا شرکت دانش‌بنیان بلورآزمای سنجش نور اقدام به ساخت اولین و تنها آنالیزور زعفران تمام خودکار در ایران کرده است.

محمد جواد کارگر شورکی، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، تجارت زعفران را نیازمند روش ها و ابزارهای آنالیزور زعفران برای تعیین دقیق عیار و بررسی موارد تقلب و ناخالصی های زعفران به روشی سریع و مقرون به صرفه خواند و اظهار کرد: کیفیت زعفران را می توان با استفاده از طیف گسترده ای از تکنیک های تحلیلی و دستگاه های آنالیزور زعفران ارزیابی کرد.

وی ادامه داد: امروزه، صنایع غذایی برای تعیین کیفیت زعفران و تشخیص تقلب، به طور فزاینده ای به روش اسپکتروفتومتری روی آورده‌اند. سازمان بین المللی استاندارد و سازمان استاندارد ملی ایران روش اسپکتروفتومتری را برای ارزیابی کیفیت زعفران و تشخیص تقلب و مجموعه ای طبقه بندی شده از حداقل الزامات برای هر کیفیت ایجاد کرده اند.

وی، منبع نور، نگهدارنده نمونه، عنصر پراکننده نور (جهت تفکیک نور به اجزای طیفی) و آشکارساز را از بخش­ های اساسی این دستگاه اسپکتروفتومتر (آنالیزور زعفران مبتنی بر CMOS) برشمرد و گفت: دستگاه آنالیزور زعفران، نور الکترومغناطیسی منبع را به نمونه زعفران از پیش آماده شده می تاباند و پس از جذب بخشی از تابش، مابقی نور از ماده عبور می­ کند و پس از آن، توسط یک توری پراش تجزیه شده و به آشکارساز CMOS می رسد.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، عنوان کرد: از سال گذشته که محصول به بازار عرضه شد تا به امروز، 50 دستگاه به فروش رسیده است، این درصورتی است که ما ماهانه ظرفیت تولید 50 عدد دستگاه را داریم.

به گفته این کارشناس فناور، قیمت نمونه خارجی این محصول، سه برابر قیمت این محصول دانش بنیان است.

سرعت اسکن و خوانش بالا

به گفته کارگر، با توجه به کیفیت بالای المان های اپتیکی و آشکارساز حساس به نور که از نوع CMOS است، این دستگاه آنالیزور زعفران قدرت خوانش بسیار بالایی دارد. (شدت نور با دقت­ و رزولوشنی تا 0.01 nm خوانش می­ شود)

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، نوع آشکارساز مورد استفاده در این دستگاه اسپکتروفتومتر را حسگر CMOS خواند که آرایه ­ای از هزاران آشکارساز منفرد است و سرعت اسکن بسیار بالایی دارد.

وی خاطرنشان کرد: در نهایت، جهت تبدیل اطلاعات آنالوگ به دیجیتال، داده های مربوطه به سیستم رایانه ای ارسال می شود و در خروجی، مشخصاتی مانند طیف جذب، عدد جذب، غلظت و غیره را خواهیم داشت.

کارگر شورکی، یکی از ویژگی های منحصر به فرد این دستگاه آنالیزور زعفران را سامانه رایانه ای و مانیتور همراه تاچ اسکرین متصل به دستگاه دانست و افزود: این رایانه کوچک متصل به آنالیزور، نتایج خروجی را نمایش می­ دهد و کاربر با انتخاب مد کاری مختلف، نتایج مختلفی را می­ تواند گزارش کند.

پیکربندی اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران

این کارشناس فناور عنوان کرد: اسپکتروفتومتر دابل بیم یا دو پرتویی تمام خودکارOPAL  که مجهز به آشکارسازهای CMOS است، ابزاری تشخیصی است که برخی از مشخصات مولکولی مواد را آنالیز می کند؛ این دستگاه دابل بیم، کاربردهای متنوعی در حوزه های مختلف صنعتی و آزمایشگاه های علمی و تحقیقاتی دارد.

وی اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران را بسیار مشابه با اسپکتروفتومتر مدل OPAL خواند و افزود: اسپکتروفتومتر آنالیزور زعفران، به طور اختصاصی برای آنالیز زعفران طراحی شده و نوع سیستم اپتیکی این آنالیزور از نوع دو پرتویی است، به طوری که ماده شاهد، می تواند همراه با هفت نمونه زعفران در دستگاه قرار گرفته و آنالیز شود.

کارگر شورکی، تاکید کرد: از آن جا که معمولاً حجم آنالیز زعفران در آزمایشگاه ها، بسیار بالاست؛ ویژگی دوپرتویی بودن و مجهز بودن دستگاه به هشت سل و آشکارساز CMOS، بسیار کاربردی و مفید است.

وی ضمن اشاره به اینکه دو پرتوی بودن، دقت آنالایزور زعفران را افزایش داده است؛ گفت: اسکن سریع CMOS و تعداد بالای سل های نمونه، سرعت آنالیز را به طور قابل توجهی بالا برده، این امر برای آنالیز در حجم بالا و در زمان واقعی، بسیار تأثیرگذار است همچنین در طراحی دو پرتویی به علت اینکه نور دو مسیر مجزا را در دستگاه آنالیزور طی می کند، اطمینان بیشتری در اندازه ­گیری میزان جذب نور توسط نمونه های زعفران حاصل می ­شود و نتایج تکرارپذیرتر و پایدارتری ارائه می‌ دهد.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، درخصوص کمیت­ های قابل بررسی توسط آنالیزور زعفران مبتنی بر CMOS خاطرنشان کرد: با توجه به روش استاندارد اسپکتروفتومتری، کیفیت زعفران با استفاده از سه ترکیب اصلی کروسین، پیکروکروسین و سفرانال تعیین می‌ شود.

به گفته او، کروسین ها ترکیبات رنگی محلول در آب، در کلاله زعفران هستند و به طور طبیعی به شکل آزاد وجود ندارد. پیکروکروسین  مسئول طعم تلخ زعفران است و سفرانال که مسئول بوی کلاله زعفران است، یک ماده فرار و آبگریز است.

گفتنی است، شرکت بلورآزما توانسته است با استفاده از پرسرعت­ ترین آشکارسازها (CMOS)، جهت کوتاه کردن حداکثری زمان داده برداری و جلوگیری از کاهش شدت نور و همزمان با افزایش تفکیک طول موجی، این آنالیزور زعفران اسپکتروفتومتری را به بازار عرضه کند و وجه تمایز اصلی آنالیزور زعفران تولیدی شرکت بلورآزما با دیگر اسپکتروفتومترها این است که علاوه بر ارائه طیف، اعداد جذب و غلظت، کاربر می ­تواند عیار نمونه زعفران را به طور مستقیم و بسیار دقیق توسط دستگاه به دست آورد و دیگر نیازی به محاسبات عددی دستی نیست.