استخراج پروتئین دایناسورها
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد، امکان جداسازی قطعات پروتئین از فسیل‌های قدیمی به جا مانده از دایناسورها ممکن است و قدمت فسیل‌های مناسب این کار قدیمی‌تر از چیزی است که قبلا تصور می‌شد. یکی از این مطالعه‌ها توسط «ماری شویتزر» دیرینه شناس دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی هدایت شده است. او کسی است که برای چندین دهه به دنبال پروتئین دایناسورها بوده و حالا در یک ادعای بسیاربحث برانگیز می‌گوید، موفق شده کلاژن‌ها را از فسیل 80 میلیون ساله دایناسورها بازیابی کند. مقاله دیگر اما می‌گوید، زمان این کار را می‌توان به عقب‌تر برد و پروتئین را حتی از فسیل‌های 195 میلیون ساله هم استخراج کرد.
«انریکو کاپلینی» متخصص پروتئین‌های باستانی از موزه تاریخ طبیعی ودانشگاه کپنهاگ می‌گوید؛ مقاله شویتزر یک پیشرفت اساسی است. او کسی است که به برخی از کارهای قدیمی‌تر شویتزر اعتقاد نداشته و حالا معتقد است:« من بدون هیچ شکی قانع شده‌ام که این نتایج درست هستند». او مطالعه دوم را تلاشی وسوسه برانگیز می‌داند. او ودیگران معتقدند این دو مقاله می‌توانند دیرینه‌شناسی دایناسورها را به زیست‌شناسی ملکولی گسترش دهند، شبیه مطالعه دی‌ان‌ای های بسیار قدیمی که باعث انقلابی درمطالعه تاریخ تکامل انسان شده است.
شویتزر و همکارانش قبلا دو بار در 2007 و 2009 طی دو مقاله ادعا کردند که پروتئین‌ها را از دو فسیل 65 و 80 میلیون ساله جدا کرده‌اند، اما این ادعا مورد تردید کسانی قرار گرفت که معتقد بودند ملکولهای شکننده ارگانیک راهی برای زنده ماندن در طی ده‌ها میلیون سال ندارند و ممکن است پروتئین استخراج شده ناشی از آلودگی‌های بعدی باشد.
اما سال قبل کاپلینی و همکارانش موفق شدند پرتئین را از پوست تخم شتر مرغ 3.8 میلیون ساله جدا کنند، ادعایی که مورد تایید دیگران قرار گرفت. حالا شوایتزر وهمکارانش می‌گویند موفق شده‌اند با ادامه مطالعه سال 2009 وجود هرگونه آلودگی را رد و پروتئین فسیل 80 میلیون ساله دایناسور اردک شکل به نام Brachylophosaurus Canadensis را استخراج کنند. آن‌ها برای رد کردن وجود آلودگی پروتئین استخراج شده را با پروتئین هر موجود زنده دیگری مقایسه کردند. آن‌ها موفق به استخراج پروتئینی به نام کلاژن شده‌اند، که در بافت‌های اتصالی و استخوان وجود دارد. هرقطعه استخراج شده حاوی 15 آمینو اسیدی است که با یکدیگر ترکیب شده‌اند.
این سه قطعه استخراج شده شباهت زیادی به کلاژن موجود در بدن تمساح‌ها و دیگرخزندگان داشتند. اما اطلاعات جدید نشان می‌دهد، این کلاژن‌ها تطابق بیشتری با کلاژن موجود در بدن پرندگان دارند، موضوعی که مطابق پیش‌بینی‌های بسیاری از دیرینه‌شناسان است که می‌گویند؛ پرنده‌ها بازماندگان دایناسورها هستند. با این حال مشخص نیست این کلاژن‌ها چطور ده‌ها میلیون سال زنده مانده‌اند. شویتزر پیشنهاد می‌کند که آهن به جا مانده از اضمحلال گلبول‌های قرمز، باعث پیوند خوردن این قطعات پروتئینی شده و در فرآیند خشک شدن باعث حفاظت از آن‌های می‌شود.
مقاله دوم هرچند می‌گوید که پروتئین را از فسیل 195 میلیون ساله استخراج کرده است اما حاوی شواهد کمتری است. در این مقاله « روبرت ریس» از دانشگاه تورنتو در کانادا و می‌گوید کلاژن نوعی دایناسور بزرگ و گیاه‌خوار به نام Lufengosaurus را که195 میلیون سال قبل می زیسته، را به همراه همکارانش استخراج کرده است. حالا اما شویتزر و ریس می‌خواهند فراتر از کلاژن را هدف گرفته و با تکنیک‌ها و ابزار جدید دست به استخراج دی‌ان‌ای این موجودات باستانی بزنند. در این صورت شاید واقعا بتوان رویای پارک ژوراسیک را به واقعیت تبدیل کرد.
علی رنجبران
No tags for this post.
