رتبه جهانی ایران در ۷ حوزه هوش مصنوعی اعلام شد

به گزارش سینا به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل‌زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: هوش مصنوعی به عنوان قلب انقلاب صنعتی چهارم را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات در دهه‌های اخیر قلمداد کرد که می‌تواند مزایای زیادی را برای کسب و کارها، صنایع و افراد جامعه داشته باشد. هوش مصنوعی دانشی بسیار گسترده و پیچیده است که شاخه‌های متعددی از جمله رایانش بصری، پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشینی، رباتیک، شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چند عاملی را در برمی‌گیرد.

فاضل زاده افزود: در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در زمینه هوش مصنوعی در ابتدای راه قرار دارد و تحولات ناشی از انقلاب صنعتی چهارم چنان که باید در صنعت ایران اتفاق نیفتاده است. در چنین انقلابی، فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی سهم مهمی در ارزش آفرینی اقتصادی دارند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان برای استقبال از این تغییر بسیار مهم فلسفی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی سندهای مفصلی در دست تهیه است تا بتوانند در آینده این تحولات سهمی داشته باشند. در کشور ما نیز، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، در نهصد و یکمین جلسه خود مورخ ۳۰ خردادماه سال جاری، کلیات سند ملی تأسیس سازمان و شورای راهبری هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران را به تصویب رساندند. با تصویب کلیات سند ملی هوش مصنوعی و تأسیس سازمان ملی و تشکیل شورای راهبری هوش مصنوعی از سوی اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، مقرر شده است که کشور تا افق ۱۴۱۲ با برخورداری از زیست‌بوم هوش مصنوعی پیشرفته و نوآور مبتنی بر اصول و ارزش‌ها، اتکا بر قابلیت‌ها و توانمندی‌های ملی و تعاملات بین‌المللی، در بین کشورهای پیشرو در فناوری‌های هوش مصنوعی دنیا قرار گیرد.

وی گفت: بررسی و تحلیل جایگاه علمی در فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی در رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی اهمیت زیادی دارد، اگر چه جمهوری اسلامی ایران در بعضی از شاخه‌های هوش مصنوعی از لحاظ توسعه فناوری و محصول وضعیت مناسب‌تری دارد، ولی به دلیل بعضی از محدودیت‌ها تولیدات علمی کمتری در عرصه بین‌المللی انتشار یافته است.

جدول شماره ۱، رتبه و تعداد تولیدات علمی کشورهای پیشرو جهانی در فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی در پایگاه وب آو ساینس را در بازه زمانی ۲۰ ساله را نشان می‌دهد.

جدول ۱. جایگاه فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی کشورهای پیشرو جهانی در بازه زمانی ۲۰۲۳-۲۰۰۴

همان‌گونه که در جدول یک نیز مشهود است، آمریکا و چین در فناوری و شاخه‌های مختلف هوش مصنوعی از نظر تعداد مدارک علمی منتشر شده در پایگاه وب آو ساینس، رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند.

براساس داده‌های پایگاه وب آو ساینس، جمهوری اسلامی ایران در فناوری شبکه‌های عصبی رتبه ششم جهانی و رتبه اول در بین کشورهای جهان اسلام را به خود اختصاص داده است. رتبه جهانی جمهوری اسلامی ایران در فناوری‌های هوش مصنوعی ۱۶؛ رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی ۲۵؛ یادگیری ماشینی ۱۷؛ فناوری رباتیک ۲۷ و فناوری سیستم‌های چند عاملی ۱۲ است.

جدول شماره ۲، رتبه و تعداد تولیدات علمی کشورهای پیشرو اسلامی در فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی را نشان می‌دهد.

جدول ۲. جایگاه فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی کشورهای پیشرو اسلامی در بازه زمانی ۲۰۲۳-۲۰۰۴

براساس شکل شماره ۱، روند تولیدات علمی فناوری‌های شبکه‌های عصبی، یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران در دهه گذشته در مقایسه با سایر فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی بیشتر صعودی است. با توجه به نتایج به دست آمده از پایگاه وب آو ساینس، در حوزه شبکه‌های عصبی روند تولیدات علمی صعودی بوده و از ۹۵۰ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۲۲۰۷ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در حوزه یادگیری ماشینی، تولیدات علمی از ۸۱ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۱۶۵۶ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است. همچنین در حوزه هوش مصنوعی، تولیدات علمی از ۹۸ مدرک در سال ۲۰۱۴ به ۶۴۷ مدرک در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

جدول شماره ۳، بیشترین تولیدات علمی در بازه زمانی ۲۰ ساله در فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی را نشان می‌دهد.

بیشترین تولیدات علمی در بازه زمانی ۲۰ ساله در بخش هوش مصنوعی، مربوط به دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز و دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده است. در رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی، بیشترین تولیدات علمی مربوط به دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شریف؛ در یادگیری ماشینی، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه تربیت مدرس؛ در رباتیک، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ در شبکههای عصبی، دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز و دانشگاه علم و صنعت ایران و در سیستم‌های چند عاملی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تهران بوده است.

جدول ۳. وضعیت و رتبه دانشگاه‌های کشور در فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی