پژوهشکده سرطان معتمد جهاددانشگاهی رسما به عضویت سازمان پیوند مغز استخوان اروپا پذیرفته شد.
هدف اصلی این سازمان ایجاد ارتباط بین بیماران، پژوهشگران و پزشکان متخصص برای پیش بینی روند درمان‌های سلولی و مبتنی بر سلول‌های بنیادی در آینده است. جامعه متخصصان در سازمان پیوند مغز استخوان اروپا (EBMT) بر نوآوری و تحقیق و توسعه در این زمینه ها برای نجات زندگی مبتلایان به بیماری های خونی و صعب العلاج متمرکز شده اند.
پژوهشکده سرطان معتمد به واسطه فعالیت ها و دستاوردهای درخشان استاد اردشیر قوام زاده – پدر سلول درمانی و پیوند سلول های بنیادی ایران – و رییس بورد آنکولوژی و هماتولوژی پژوهشکده سرطان معتمد که عضو افتخاری سازمان پیوند مغز استخوان اروپا نیز می باشد و همچنین تلاش های دکتر احمد فضیلت عضو هیات علمی دپارتمان ژنتیک پژوهشکده به عضویت این سازمان پذیرفته شده است.
پیوند سلول‌های بنیادی تا حدود 34 سال پیش در منطقه خاورمیانه کاملا ناشناخته بود و هنوز نیز در مناطقی از دنیا ناشناخته و مغفول مانده است. پیوند سلول های بنیادی با کوشش پیشگامانه تیم پژوهشی/درمانی استاد قوام زاده در ایران پایه گذاری شد و اولین پیوند مغز استخوان در اسفند سال 1369 توسط تیم استاد قوام زاده در بیمارستان شریعتی صورت گرفت.
با بهره گیری از زیرساختی که توسط این تیم ایجاد شد تا امروز در حدود 15 هزار پیوند انجام شده که حدود هفت هزار مورد از آن در بیمارستان شریعتی به ثبت رسیده است. نخستین کنگره EBMT در سال 1974 در سنت موریس سویس تشکیل شد و استاد قوام زاده برای اولین بار در سال 1989 در کنفرانس‌های این سازمان حضور پیدا کرد.
استاد قوام زاده در توضیح پیشینه EBMT و سابقه فعالیت خود در آن گفت: تعداد اعضاء EBMT در سال 1989 تنها هشت نفر بود و امسال که کنگره آن در گلاسکو انگلیس تشکیل شد بالغ بر شش هزار نفر شرکت کننده داشت و این رویداد به اندازه ای قابل توجه و گسترده شده که در مکان های محدود گذشته قابل برگزاری نیست و به صورت یک رویداد جهانی برگزار می شود.
رییس انجمن ملی پیوند سلول های بنیادی ایران در بیان خاطرات خود از اولین اقدامات جهت توسعه این پیوند در کشور گفت:به منظور انتقال این دانش به ایران حدود دو سال در محلی که دوره تحصیل خود را در سوئیس سپری کرده بودم حضور یافتم و یک پرستار و دو تکنسین آزمایشگاه را هم به همراه برده بودم که بعدا همین افراد، تیم ایران در زمینه پیوند مغز استخوان نام گرفتند. از ابتدا با همین تیم به اتاق عمل رفتیم و شناخت قبلی که به واسطه تحصیل و حضورم در دانشگاه بازل سوییس وجود داشت، موجب ارجاع بیماران سوییسی به تیم ما جهت درمان و تسریع در یادگیری و پیشرفت تیم ما شد. در ابتدا تنها پیوند مغز استخوان انجام می‌شد که بعدا پیوند خون و پیوندهای دیگر نیز به آن افزوده شد.
قوام زاده خاطرنشان کرد: در سال 1989 مجددا به بازل سوئیس رفتم و پس از گذشت سه، چهار ماه آزمایشگاه به خوبی راه افتاد. من مدت زمان بیشتری در سوئیس ماندگار شدم اما تیم پیوند را جهت برنامه ریزی کارها در بیمارستان شریعتی و هماهنگی با بنده به ایران فرستادم. آغاز کار به این شکل رقم خورد که در 14و 15 اسفند 1369 سه بیمار مورد پیوند قرار گرفتند. سپس با شش تخت در بیمارستان شریعتی کار رو شروع کردیم و با توجه به اینکه در ایران مرکز دیگری وجود نداشت به سرعت به توسعه و ارتقاء کار احساس نیاز پیدا کردیم و از همین رو، در ساختمان مجاور نیز شروع به کار کردیم.
وی تصریح کرد: در سال ۱۹۹۹ به ساختمان جدید نقل مکان کرده که با ظرفیت 50 تخت به یکی از بزرگترین مراکز پیوندهای مغز استخوان دنیا تبدیل شد، بدین ترتیب، مرکز ام دی اندرسون (M.D. Anderson)، ایران و سیاتل در امریکا در کنار هم به بزرگ ترین مراکز پیوندهای دنیا تبدیل شدند.
طی این سالها به قدری پیشرفت کار زیاد بود که ما حدود ۷۰ نوع بیماری مختلف را تحت عمل پیوند قرار دادیم. در سال ۲۰۱۰ در جامعه اروپا به پنج نفر برتر این حوزه جایزه دادند که بنده یکی از آنها بودم (به دلیل مرکزی که برپا شده بود و در آنجا مشغول به کار بودیم). سپس با توجه به پیشرفت کارها و مقالات مختلف اینجانب و تیم ما در سال ۲۰۱۲ تنها به یک نفر در مراسم سن دیگوی آمریکا جایزه اعطا شد که من بودم. وی با اشاره به انجام شش هزار و 386 پیوند در بیمارستان شریعتی گفت: در پژوهشکده سرطان معتمد نیز در سه سال گذشته، فعالیت های پژوهشی و درمانی انواع مختلف سلول درمانی را با کسب مجوز کمیته اخلاق آغاز کرده ایم و درحال حاضر سلول های مزانشیمی و سلول های NK را تولید کرده و همچنین برای ویروس کووید و نیز بیماری AML و مالتیپل میلوما، سلول درمانی انجام شده که کاملا رضایت بخش بوده و پاسخ مثبت به درمان داده است.
رییس بورد آنکولوژی و هماتولوژی پژوهشکده سرطان معتمد تصریح کرد: پژوهشکده سرطان معتمد قصد دارد در ادامه از این روش و فناوری های سلول درمانی و پیوند سلول های بنیادی برای درمان بیماران استفاده کند. همچنان که در دوران همه گیری کرونا نیز از سلول های مزانشیمی به منظور درمان کووید استفاده کردیم.
معتمد همچنین در تلاش است تا با تولید صنعتی سلول های مزانشیمی NK و KAR-NK در مقیاس وسیع از آنها برای درمان بیماران بهره برد. تلاش‌ها در این عرصه حدودا چهار سال است که آغاز شده و در تلاشیم طرح های مختلفی در این پژوهشکده برای توسعه سلول درمانی در کشور و در جهت درمان نوین بیماری‌های گفته شده و دیگر بیماری‌های صعب العلاج نظیر سرطان اجرا شود.