٦ تالاب ایران در فهرست سرخ مونتروقرار دارد
به گزارش ایرنا، فرهاد دبیری روز شنبه در نشست خبری به مناسبت روز جهانی تالاب ها افزود: تالاب های انزلی، هامون، نیریز و کمجان، شورگل، یادگارلو و درگه سنگی که در کنوانسیون بین المللی رامسر هم به ثبت رسیده اند در فهرست سرخ مونترو قرار دارند. تالاب هایی که در معرض تهدید خشک شدن قرار دارند در فهرست مونترو ثبت می شوند.
وی اظهار کرد: کنوانسیون رامسر در دوم فوریه ١٩٧١ در شهر رامسر با هدف حفاظت از تالاب ها و پرندگان کنارآبزی، حمایت از جوامع محلی و معیشت مردم اطراف تالاب ها به امضا رسید و یکی از قدیمی ترین معاهدات زیست محیطی جهان است.
دبیری با تاکید بر اهمیت تالاب ها افزود: اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) بیشترین ارزشگذاری ها را بر روی تالاب ها گذاشته است از این رو حفاظت از این حوضه های آبی بسیار با اهمیت است.
وی ادامه داد: بیش از ٢٨٠ تالاب در ایران شناخته شده است که از این تعداد ٩٤ تالاب جزو تالاب های شناخته شده و مهم کشور است و ٢٤ تالاب در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است .
دبیری اظهار کرد: بر اساس مفاد کنوانسیون رامسر باید هر کشور عضو حداقل یک تالاب برای ثبت معرفی می کرد که در آن زمان ایران ١٨ تالاب معرفی کرد و اکنون به ٢٤ تالاب رسیده که در این کنوانسیون ثبت شده است.
وی افرود: از این ٢٤ تالاب برخی یک مجموعه تالابی را شامل می شوند اما در قالب یک تالاب ثبت شده اند مانند مجموعه تالاب های آلاگل ، آجی گل و آلماگل که به عنوان یک تالاب به ثبت رسیده اند ، بنابراین با این حساب حدود ٣٥ تالاب در کنوانسیون رامسر ثبت شده است.
وی گفت:چند سال بعد از امضای کنوانسیون رامسر، کنوانسیون مونترو امضا شد با این هدف که تالاب هایی که در معرض خطر خشک سدن قرار دارند در این فهرست ثبت شوند که بر این اساس اکنون ٦ تالاب ایران در این فهرست ثبت شده است.
وی درباره خروج تالاب ها از فهرست مونترو گفت: تالاب ها در این فهرست نوسان دارند، ممکن است یک تالاب بنا با اقدامات صورت گرفته از فهرست خارج شود اما چندی بعد یک تالاب دیگر به علت تغییر اقلیم و سایر عوامل وارد فهرست شود.
وی افزود:مثلا تعداد تالاب های ما در فهرست مونترو یک دوره به 7 تالاب رسید اما دوباره الان به ٦ تالاب رسیده است؛ بنابراین آنچه مهم است اقدامات صورت گرفته برای حفاظت از تالاب هاست.
دبیری با تاکید بر تاثیر اقلیم بر روی تالاب ها گفت: بیشتر تالاب های منطقه در معرض تهدید قرار دارند به جز ترکیه که با اقداماتی که بر روی دجله و فرات انجام داد وضعیتی خوبی از نظر منابع آبی دارد بقیه تالاب ها در وضعیت خوبی به سر نمی برند.
وی به اقدامات ایران در زمینه حفاظت از تالاب ها اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال اقدامات صورت گرفته برای دریاچه ارومیه امروز این حوضه آبی را در شرایط نسبتا خوبی قرار داده است.
دبیری ادامه داد:یا اینکه تالاب هورالعظیم در حال خشک شدن بود اما با مذاکرات صورت گرفته با وزارت نفت اقدامات خوبی صورت گرفت و امروز حداقل ٥ نقطه از این تالاب از وضعیت آبی خوبی برخوردار است.
وی اظهار کرد: وضعیت تالاب ها بر عکس جنگل به هیچ عنوان ثابت نیست، مثلا می توان گفت این مقدار از جنگل خشک شده و در این مدت زمان احیا می شود؛ اما برای تالاب ها نمی توان این پیش بینی را انجام داد چون عوامل زیادی به ویژه تغییر اقلیم در آن دخیل است.
*** هیچ اعتباری در سال ٩٥ به سازمان تخصیص نیافت
دبیری گفت: از ابتدای سال ٩٥ تاکنون هیچ اعتباری به سازمان حفاظت محیط زیست تخصیص نیافته است که اعتبارات تالاب ها را هم شامل می شود البته امیدواریم ٢٩ یا ٣٠ اسفند مبلغی تخصیص یابد.
وی درباره اقدامات حفاظت از تالاب ها بدون تامین اعتبار افزود: استان ها مبلغی دارند از این رو فعلا هزینه می کنند.البته سال ٩٤ فقط ٣٠ درصد اعتبار تعیین شده تخصیص یافته بود.
دایک های مرزی تالاب هامون باز است
دبیری گفت: با هماهنگی و توافق های صورت گرفته با مرزبانی دایک ٥٠ نقطه از ورودی آب به تالاب هورالعظیم باز شد و حتی مرزبانی در لایروبی مناطق باز شده همکاری خوبی داشت.
وی تاکید کرد: این دایک ها با هدف کنترل قاچاقچیان و مقابلت با اشرار در منطقه ایجاد شده اند بنابراین برداشتن آنها نیازمند دقت زیادی بود که این کار هم انجام شد، اما در برخی نقاط که آبی ندارد دایک ها باقیمانده اند که البته تاثیری درآبگیری هامون هم ندارند چون خشک هستند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره چاه های غیرمجاز نیز گفت: شورای عالی آب قبلا اولویت ها برای مصارف آب را به ترتیب شرب، کشاورزی و صنعت در نظر گرفته بود و حتی در زمانی به چاه هایی که به صورت غیرمجاز حفر شده بودند مجوز فعالیت داده شد که این ضربه محکمی به منابع آبی و سفره های زیر زمینی کشور وارد کرد.
وی افزود: بنابراعلام وزارت نیرو، سهم کشاورزی از 100 درصد منابع آبی 93 درصد و بنا بر اعلام وزارت جهاد کشاورزی این سهم 83 درصد است ، به هر حال در مجموع سهم آب کشاورزی از منابع آبی بین 80 تا 93 درصد در نوسان است و بقیه برای شرب و صنعت استفاده می شود.
دبیری گفت: بنابراین بیشترین سهم آب در بخش کشاورزی استفاده می شود و برای اینکه مدیریت صحیح صورت گیرد نیازمند برنامه ریزی است ، به عنوان مثال حدود 40 هزار چاه غیر مجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه وجود دارد که تمام آنها نیازمند مدیریت هستند و باید مسدود شوند.
وی گفت: اما تصمیم جدید شورای عالی آب ترتیتب اولویت بندی منابع آبی را تغییر داد و اولویت ها به ترتبیب شرب، محیط زیست، کشاورزی و صنعت تعیین شد ، بنابراین باید از وزارت نیرو می خواستیم که تا حقابه محیط زیستی را تامین کند بر این اساس وارد مذاکره شدیم و میزان حقابه تالاب ها مشخص شد و اکنون وزارت نیرو موظف با تامین این حقابه است که دیگر نحوه تامین آن بر عهده وزارت نیرو است که می خواهد چاه های غیر مجاز را مسدود کند یا هر اقدام دیگری در این زمینه انجام دهد.
دبیری افزود: در جاهایی مانند زاینده رود سازمان محیط زیست، وزات جهاد کشاورزی و نیرو با چالش هایی مواجه هستیم زیرا تا آب از بالادست به تالاب گاوخونی برسد مزارع کشاورزی زیادی وجود دارد از این رو در بسیاری موارد آب تا به پایین دست نمی رسد.
وی گفت: سازمان حفاظت محیط زیست مطالبه ای تحت عنوان تعادل بخشی آبهای زیر زمینی از وزارت نیرو داشت زیرا مدیریت این منابع تاثیر زیادی در تامین آب مورد نیاز دارد و چون تاثیر تغییر اقلیم هم زیاد است از این رو این مساله باید جدی گرفته شود.
*** برقراری ارتباط با جوامع محلی رمز حفاظت از تالاب ها
دبیری گفت: معیشت مردمی که در کنار تالاب ها زندگی می کنند وابسته به تالاب ها است و در مقابل تالاب ها برای بقا به انسان ها نیاز دارند بنابراین باید این میان تعادلی برقرار شود تا وابستگی هر دو تامین شود و یکی از اهداف مدیریتی سازمان محیط زیست تداوم این فرایند است.
وی افزود: برخی عوامل مانند تغییر اقلیم و افرایش جمعیت موجب می شود تا این تعادل به هم بخورد بنابراین برای تعادل بخشی هدفگذاری کرده ایم تا معیشت مردم از تالاب ها تامین شود و در مقابل تالاب ها هم اهالی را تحت پوشش داشته باشند.
وی ادامه داد: بهترین معیار و راهکار برای برطرف کردن این چالش در کنوانسیون رامسر آمده است و آن دخالت دادن جوامع محلی در مدیریت تالاب است، یکی از کشورهای موفق در این زمینه استرالیا است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: 169 کشور عضو کنوانسیون رامسر هستند که از نظر تعداد و وسعت تالاب ها با هم متفاوت هستند ، ایران هم از لحاظ تعداد و هم وسعت تالاب های ثبت شده در حد متوسط رو به بالا قرار دارد، مثلا ایتالیا وسعت تالاب های آن از ایران کمتر است اما تعداد زیادی تالاب های کوچک دارد که به 30 تالاب می رسد برخی کشورها هم شاید فقط 3 تالاب را کنوانسیون رامسر ثبت کرده باشند اما وسعت آنها بسیار زیادتر از تالاب های ایران باشد.
وی با بیان اینکه استرالیا در زمینه حفاظت از تالاب ها و برقرای ارتباط با جوامع محلی موفق بوده است افزود: از نظر تعداد تالاب ها وضعیت کشورهای روسیه، استرالیا و کانادا مناسب است.
*** برگزاری برنامه روز جهانی تالاب ها در استان خوزستان
دبیری گفت: در روز جهانی تالاب ها دوم فوریه که امسال مصادف است با 14 بهمن ماه ، برنامه های متنوعی برگزار می کنند که ایران هم امسال برنامه مفصلی با حضور نمایندگان مجلس، سفرای برخی کشورها، مقامات داخلی و برخی کشورهای همسایه و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در خوزستان در کنار تالاب های هورالعظیم و شادگان برگزار می شود.
وی افزود: با توجه به اهمیت و ارتباط تالاب ها با موضوع ریزگردها و کاهش خطرات بلایای طبیعی به ویژه موضوع ریزگردها این برنامه امسال در خوزستان برگزار می شود، سال گذشته در اصفهان و در کنار تالاب گاوخونی برگزار شد و در نظر داریم تا هر سال این مراسم را در یک استانی که تالاب با اهمیتی دارد برگزار کنیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: همچنین یک مراسم دیگری که مفصلی مراسم خوزستان نیست نیز در رامسر برگزار می شود.
