آمار سرطان چگونه تهیه می شود؟
نظام ارائه آمار سرطان ثبت سرطان نام دارد. ثبت سرطان يکي از مهمترين زير ساختهاي مورد نياز براي استقرار برنامه کنترل سرطان است. با اين حال ثبت سرطان جمعيتي که نقش مهمی در طراحی و پایش برنامه های کنترلی سرطان دارد، در بيشتر کشورهاي در حال توسعه وجود ندارد. با اینکه حدود 70% از کل موارد سرطان در کشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد، بیشتر سیستمهای ثبت سرطانی مبتنی بر جمعیت در کشورهای توسعه یافته قرار دارند و متاسفانه اغلب سیستمهای ثبت سرطانی موجود در کشورهای درحال توسعه با کیفیت بسیار پایینی اطلاعات لازم جهت بررسی موارد سرطانی را بطور دقیق جمعآوری میکنند. اغلب کشورهای در حال توسعه از سیستمهای ثبت مبتنی بر اطلاعات آزمایشگاهی (پاتولوژی) استفاده می کنند که منجر به کمشماری در موارد سرطان میشود، این در حالیست که سیستم ثبت سرطان جمعیتی کارآمد علاوه بر جمع آوری اطلاعات آزمایشگاهی به جمع آوری اطلاعات بالینی بیماران و اطلاعات مرگ بیماران نیز میپردازد.
رشد ابتلا به سرطان در دنیا و ایران
اطلاعات موجود در رابطه با رشد ابتلا به سرطان طی سال های 2005 تا 2015 در 195 کشور جهان حاکی از رشد فزاینده در 174 کشور جهان است. ایران نیز از این رشد افزایشی مستثنی نبوده و همگام با بسیاری از کشورهای جهان و منطقه دارای رشد در آمار ابتلا به سرطان است اما باید این نکته را مد نظر داشت که رشد ابتلا به سرطان در ایران از سایر کشورها بیشتر نبوده و کمتر از 10% را در این خصوص شاهد هستیم که این میزان از رشد (کمتر از 10%) در اغلب کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته نیز مشاهده میشود. بالاترین میزان رشد ابتلا به سرطان اغلب در استرالیا، فرانسه، ایتالیا، لهستان و ژاپن با بیش از 20% افزایش ابتلا به سرطان مشاهده میشود. چین به عنوان یک استثناء در طی سال های 2005 تا 2015 با کاهش 12% در ابتلا به سرطان مواجه بوده است.
وضعیت ابتلا به سرطان و مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران
در ایران با جمعیتی بالغ بر 75 میلیون نفر، در سال 2012 حدود 84 هزار و 800 مورد جدید ابتلا به سرطان (44800 مرد و 40000 زن) گزارش شده است. همچنین در همان سال نیز 53 هزار و 400 مورد مرگ به علت سرطان (30100 مرد و 23200 زن) نیز ثبت شده است. خطر ابتلا به سرطان قبل از 75 سالگی در ایران در سال 2012، 1/13 درصد (در مردان 9/13 درصد و در زنان 2/12 درصد) و خطر مرگ به علت سرطان قبل از 75 سالگی در ایران 6/8 درصد (در مردان 4/9 درصد و در زنان 8/7 درصد) تخمین زده شده است. درکل شایعترین سرطان بدون در نظر گرفتن جنسیت در ایران، سرطان پستان بوده و بعد از آن سرطان معده در رتبه دوم قرار گرفتهاست.
روند ابتلا و مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران
به علت مشکلات و محدودیتها موجود در نظام ثبت سرطان کشور، اطلاعات بسیار محدودی برای تعیین روند زمانی ابتلا به سرطان در کشور وجود دارد. تنها منبع اطلاعاتی معتبر مبتنی بر جمعیت که طی سالیان گذشته اطلاعات را جمعآوری و تحلیل کردهاست، مرکز ثبت سرطان استان گلستان است. بر اساس اطلاعات موجود در این مرکز، روند ابتلا از سال 1385 تا 1393 تغییر قابل توجهی نداشته و در طول این زمان با توجه به ورود امکانات و روشهای تشخیصی جدید شیب ملایم افزایشی منطقی به نظر میرسد. در طی سالهای 1385 تا 1393 همواره میزان بروز استاندارد شده سنی در مردان بیش از زنان بوده است.
متاسفانه گزارش معتبری از روند بروز سرطان در ایران وجود ندارد و گزارش هایی که منتشر می شود بیشتر بر اساس گزارشهای دوره ای است که توسط ثبت سرطان مبتنی بر آسیب شناسی است. بخش مهمی از رشدی که در این گزارشها مشاهده می شود، ناشی از تلاشی است که در جمع آوری بهتر اطلاعات صورت گرفته است. از طرفی با توسعه خدمات آسیب شناسی در کشور به مرور زمان تشخیص ها دقیق تر شده است. توسعه صورت گرفته در ثبت سرطان و همچنین افزایش دقت در تشخیص ها منجر به ایجاد گزارشهایی شده است که نشان می دهد سرعت رشد سرطان در ایران خیلی زیاد است. در حالیکه بخشی از این روند کاذب بوده و نمی تواند مبنای تصمیم گیری و نگرانی از رشد سرطان در کشور باشد.
دکتر کاظم زنده دل/ قائم مقام و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سرطان انیستیتو کانسر
No tags for this post.