به گزارش سینا از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، روح الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور، سخنرانی خود در افتتاحیه دهمین همایش بین المللی علوم شناختی را که در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد با اشاره به آیه ای از کلام الله مجید آغاز کرد و گفت: این فرمایش خداوند که «نفخت فیه من روحی» یک معنای عام و یک معنای خاص دارد. یک معنا این که خلقت از خداوند نشات می گیرد و معنای دیگری که در این آیه نهفته است این است که تمام صفات پروردگار به نحوی در انسان وجود دارد. انسانی که از روح لایزال خداوند متعال در روح او دمیده شده و انسانی که در منتهای کمالش به او برمی گردد. یکی از صفات مهم پروردگار آفرینندگی و آفرینش است. خداوند آفریننده، پرورنده و خلاق است، این صفات در بشر نیز ظهور و بروز یافته است.
وی گفت: خداوند به اشرف مخلوقات عالم، دو موهبت خاص عطا کرده که یکی عقل و دیگری قلب است؛ البته عقل و قلب به معنای اصلی آن یعنی، عقل به مثابه قدرت محاسبه‌گر، قدرت پردازشگر و قلب به عنوان ابزار و موهبت شناخت است.
معاون علمی رئیس جمهور با بیان این‌که بشر به واسطه بهره مندی از قوه عقل و توانمندی در محاسبات، موفق شده ابزارهای عقلی، محاسباتی و پردازشی بسیار خوبی بسازد، عنوان کرد: توسعه ابزارهای پردازشی مثل رایانه‌ها و امثالهم، نمونه هایی از تلاش بشر برای دسترسی به قدرت عقل است؛ در نقطه مقابل مفاهیم دیگری وجود دارند که محاسبه گرانه نیستند و شناختی اند مانند شهود، ادراک و … که با هیچ ماشین محاسبه گری نمی‌شود آنها را اندازه‌گیری کرد.
دهقانی با بیان این‌که که همه این قوا یعنی عقل و قلب، ریشه در شبکه اعصاب و مغز انسان دارند، عنوان کرد: آن‌چه که انسان را با سایر بقیه موجودات متمایز می‌سازد، شبکه اعصاب و مغز است. شناخت کارکردهای مغز و شبکه عصبی، همیشه برای انسان ایده آفرین و الهام بخش بوده است و بر اساس مطالعه شبکه های عصبی به دستاوردهای خوبی رسیده است.
معاون علمی رییس جمهور ادامه داد: بخش دشوار و دور از دسترس، بخش شناختی و قوه ادراک، شهود و ذهن است، جایی‌که توسعه علوم و فناوری های شناختی نقش آفرینی می‌کند.
وی با بیان این که فناوری شناختی در تمامی حوزه‌های بشری از جمله حکمرانی، مدیریت جامعه، آموزش و پرورش ، سلامت و صنعت نقش آفرین است، ادامه داد: انسان امروز اگر بتواند به همین اندازه که در حوزه پردازش و محاسبات موفقیت کسب کرده در این حوزه شناختی نیز موفقیت کسب کند، پازل تحول تکمیل خواهد شد.
رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان این‌که انسان اگر به قوه آفرینش عقل و قلب به صورت همزمان و توامان دست پیدا کند، می‌تواند مشابه خود را با کارایی‌های مشابه ایجاد کند، افزود: اگر این ابزار در دست انسان قرار بگیرد، می‌تواند جهان را به تسخیر خود در بیاورد؛ لذا اهمیت حوزه علوم و فناوری های شناختی را بسیار پر‌رنگ‌تر از سایر حوزه‌ها می‌دانم.
دهقانی ادامه داد: فناوری هوش مصنوعی علیرغم توسعه شتابان و روزافزونش در نقطه‌ای به حد متوقف شدن خواهد رسید که پرتابگر و شتابدهنده برای ادامه راه هوش مصنوعی، فناوری های شناختی است. بنابراین مرحله بعدی هوش مصنوعی، اضافه شدن مفاهیم علوم و فناوری های شناختی به این فناوری است.
وی با اشاره به این‌که ترکیب هوش مصنوعی با علوم و فناوری های شناختی انسان امروز را به یک انسان برخوردار از ابزار شهود و ادراک کامل ارتقا می‌دهد و مفهوم هوش انسانی را تحول می‌بخشد، افزود: ترکیب این دو حوزه از انسان یک ابرانسان خواهد ساخت؛ معتقدم اگر دو روند در دنیا وجود داشته باشند که مهم ترین روندهای عالم برای توسعه علم و فناوری باشند در درجه اول، علوم و فناوری های شناختی و در درجه بعدی حوزه هوش مصنوعی است.
دهقانی با بیان این‌که ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی در سه نسل فعالیت خود، توسعه این فناوری ها و علوم مرتبط را در ساحت‌های مختلف عهده دار شده است، افزود: ستاد در نسل اول فعالیت‌هایش موفق شده است مفاهیم را ترویج دهد، دانشگاه ها را با این حوزه آشنا کند، استادان و دانشجویانی تربیت شوند تا دانش این حوزه رشد پیدا کند. در نسل دوم خود، سعی کرده که ابزارهای توسعه‌ای و زیرساختی را آماده کند که امروز به لطف خدا ابزارهای زیرساختی نسبتاً خوبی در این حوزه داریم.
معاون علمی رییس‌جمهور تصریح کرد: در برنامه های ستاد توسعه فناوری های علمی فناوری های شناختی، چهارگانه ایجاد مرکز ملی آفرینش‌های فناوری شناختی که با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی ایران در جریان است، ایجاد مرکز داده با همکاری وزارت علوم و دانشگاه شهید بهشتی و تاسیس نخستین مرکز ملی نخستی سانان و آزمایشگاه مغز که در مسیر اجرایی شدن هستند مورد توجه است. به نظر می‌رسد با تکمیل این چهار زیرساخت خوب، بتوانیم دستاوردهای حوزه علوم شناختی را وارد عرصه های اقتصاد، حکمرانی، آموزش و پرورش و … کنیم.
تبادل تجربیات و نوآوری‌های شناختی
دهمین همایش بین المللی دو سالانه علوم شناختی توسط موسسه آموزش عالی علوم شناختی و با همکاری و مشارکت دانشگاه تربیت مدرس و حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی و تعدادی از دانشگاه ها و مراکز علمی – پژوهشی کشور طی سه روز 26 تا 28 اردیبهشت ماه 1403 در دانشگاه تربیت مدرس در حال برگزاری است.
دهمین همایش دارای سه محور اصلی شامل روانشناسی و شناخت، علوم اعصاب و فناوری های عصب شناختی است. موضوعات زیر مجموعه محور روانشناسی و شناخت شامل آموزش و پرورش شناختی، ارزیابی شناختی، بازتوانی شناختی، رسانه و شناخت، روانشناسی شناختی، زبانشناسی شناختی، شناخت اجتماعی، طراحی و شناخت و فلسفه ذهن، هستند.
موضوعات زیر مجموعه محور علوم اعصاب شامل تحریک مغزی، علوم اعصاب شناختی، علوم اعصاب شناختی بالینی، نقشه برداری مغز و تصویربرداری عصبی و محور فناوری های عصب شناختی در برگیرنده علوم اعصاب و علوم اجتماعی محاسباتی، مدلسازی شناختی و هوش مصنوعی، واسط مغز، رایانه و فناوری عصبی است.