مدیا هاشمی که به تازگی آهنگسازی نمایش موزیکال «شازده کوچولو» را برعهده داشته است به شرح چگونگی ساخت موسیقی این نمایش، فعالیت زنان آهنگساز در ایران و رسالت موسیقیدانهای ایرانی مقیم خارج از ایران پرداخت.
این آهنگساز جوان پیش از هر چیزی توضیحاتی درباره ورود خود به عرصه موسیقی ارائه داد و در گفتوگویی با ایسنا اظهار کرد: من از چهار سالگی به واسطه پدرم جواد هاشمی که نوازنده ویلن است موسیقی را شروع کردم. در ۶ سالگی هم پیانو ساز تخصصی من شد تا امروز. در هنرستان موسیقی درس خواندهام و بعد از آن هم در دانشگاه هنر مدرک کارشناسی رشته نوازندگی پیانو را گرفتم. سپس به وین مهاجرت کردم و هماکنون در حال تحصیل در رشته آهنگسازی هستم.
او ادامه داد: به درخواست تعدادی از استادانم در هنرستان، آهنگسازی را آغاز کردم و قطعاتی مانند «بهار نخست» را نوشتم. همچنین برای چند فیلم کوتاه از جمله فیلم «۱۱۳» به کارگردانی ندا آصف و یک فیلم سینمایی به نام «خانه دیگری» به کارگردانی بهنوش صادقی موسیقی ساختم. در نمایش «دیو و دلبر» بازیگر نقش قوری بودم و با آقای ماهان حیدری آشنا شدم و به همین واسطه دو تا از قطعات آقای حمید حامی را در این نمایش به نامهای «من عاشقت میشم» و «با آمدنت در یاد من» ساختم.
هاشمی با اشاره به آشنایی خود با ماهان حیدری، به ساخت موسیقی نمایش «شازده کوچولو» پرداخت و گفت: از آنجایی که آقای حیدری شاعر هم هستند، روی تعدادی از اشعار ایشان موسیقی برای آهنگ پاپ ساختم تا اینکه به آهنگسازی «شازده کوچولو» رسیدیم.
او در ادامه درباره نحوه تولید موسیقی نمایش «شازده کوچولو» گفت: کل موسیقی این نمایش ۱۲۰ دقیقه است و ساخت آثار موسیقی آن یک سال و نیم طول کشید. کلیه قطعات موسیقی این نمایش اصل هستند و از هیچ آهنگ دیگری گرفته نشدهاند. نحوه ساخت موسیقی این نمایش به این صورت بود که در ابتدا کاراکتر پردازیها صورت گرفت و بعد براساس تصویری که کارگردان از کاراکترها ارائه داد و آنچه خود در ذهن داشتم، ملودیها را ساختم.
این آهنگساز تصریح کرد: همچنین به عنوان الگو، خودم تمامی قطعهها را میخواندم و در اختیار بازیگرها قرار میدادم تا بدانند باید آهنگها را چگونه بخوانند؛ البته این بازیگران اکثرا خوانندگانی هستند که بازی هم میکنند.
در ادامه از او سوال کردیم که در ایران جایگاه موسیقی تئاترهای موزیکال کجا است که هاشمی پاسخ داد: چند دهه گذشته در ایران اپرا داشتهایم و حتی در سالهای اخیر آهنگسازان متعددی هم در این زمینه آثاری ساختهاند اما چون اپرا و تئاتر موزیکال برای فرهنگ ما نیست، این نوع موسیقی در حد اروپا در ایران رواج ندارد. البته آثاری هم که ساخته شدهاند، اصولا اصل نیستند. به هر جهت نسبت به سایر حوزههای تولید موسیقی این حوزه عقب است ولی نسلهای جوان در حال تلاش برای گسترش این نوع از موسیقی در ایران هستند. خود من در این نمایش تمامی قطعات را بدون الهام گرفتن یا استفاده از آثار موسیقی دیگر ساختهام.
او ادامه داد: «شازده کوچولو» یک نمایش موزیکال است نه اپرا! چون خوانندههای اپرا متفاوت هستند و در اپرا اصلا از میکرفون استفاده نمیشود و خواننده خودش باید بخواند و صدایش را در سالن به گوش مخاطب برساند.
این هنرمند در قسمتی از موسیقی نمایش «شازده کوچولو» از موسیقی ایرانی استفاده کرده بود که از او درباره این امر پرسیدیم.
هاشمی توضیح داد: از آنجایی که به ایرانی بودن خود میبالم، در نمایش «شازده کوچولو» باوجود اینکه یک داستان فرانسوی است که انواع فیلم و تئاتر از آن ساخته شده است، میخواستم نظر به احتمال اجرای نمایش در خارج از ایران، مشخص باشد ساخت موسیقی آن برعهده یک ایرانی بوده است. به همین جهت در یکی از پردههایی که میشد این فضا را گنجاند، از موسیقی ایرانی با حضور سازهای زهی، تار و تنبک استفاده کردم.
همچنین از او پرسیدیم که چرا در ایران کمتر آهنگساز زنی فعالیت میکند که او پاسخ داد: یکی از مسائل مرتبط با این امر بحث مهاجرت است؛ البته که به نظر میرسد که کلا تعداد آهنگسازهای خانم کمتر از آقایان است و یا اصلا برخی از گروهها تیم خود را دارند و با افراد متفرقه کار نمیکنند. به هر جهت بیشتر خانمها به سمت نوازندگی میروند؛ چون آهنگسازی هم کار چندان راحتی نیست؛ البته بعضا اگر آهنگسازان زن کاری هم میسازند، چون رسانهای نمیشود ما از آن مطلع نمیشویم و گمان میکنیم که آهنگسازان زن فعالیت نمیکنند یا آهنگساز زن کم داریم.
در بخش پایان این مصاحبه از او که در اتریش زندگی میکند، سوال کردیم که رسالت هنرمندان خارج از ایران جهت ترویج موسیقی ایرانی چیست؟ و این هنرمند گفت: این چیزی نیست که من جوابش را بدهم؛ چون هر کسی ایدئولوژی و افقی برای خود دارد. با این حال بسیار مهم است که موسیقی کشورمان را به گوش جهانیان برسانیم و البته نسل جوان در حال انجام این کار است. درحقیقت نوازندگانی که خارج از ایران هستند، گروههایی را تشکیل دادهاند که موسیقی فیوژن (تلفیقی) کار میکنند و از این طریق خیلی از موسیقیدانها که مهترین آنها آقای کیهان کلهر است، سعی میکنند موسیقی ایرانی را به جهانیان نشان دهند. جالب اینجاست که موسیقی ایرانی برای خارجیها بسیار جذاب است. بارها برای خود من پیش آمده که در مواجهه با موسیقی ایرانی، آن را جذاب تلقی کرده و تعجب کردهاند که چرا تا به حال چیزی از آن نشنیدهاند.