جوانه‌زنی، اولین مرحله از زندگی گیاه علوفه ای «اسپرس» و یکی از مهم ترین آن هاست. جوانه زنی بذرهای این گیاه علوفه ای که نام علمی آن Onobrychis viciifolia می باشد، حساسیت ویژه‌ای به تنش‌های محیطی نظیر تنش قلیایی داشته و لازم است در این زمینه تدابیری برای بهبود شرایط آن در نظر گرفته شود.
در این رابطه محققینی از دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز با همکاری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی یزد، پژوهشی را به انجام رسانده اند که در آن اثر روش‌های مختلف آماده‌سازی بذر بر بهبود تحمل گیاه «اسپرس» به تنش قلیایی در مراحل جوانه‌زنی، رشد اولیه و بازیابی به بوته آزمایش گذاشته شده است.
محققین برای انجام این پژوهش از سه روش مختلف آماده‌سازی بذر شامل بذر بدون غلاف، پیش تیمار بذر بدون غلاف با سرما و هیدروپرایمینگ بذر بدون غلاف استفاده نموده و آن ها را با بذر معمولی غلاف دار مقایسه نمودند. همچنین در این تحقیق، به منظور بررسی میزان تحمل به تنش قلیایی از پنج سطح pH شامل 6.7، 7.9، 8.9، 9.8 و 10.7 استفاده شده است.
جوانه زنی بذرهای گیاه علوفه ای «اسپرس» حساسیت ویژه‌ای به تنش‌های محیطی نظیر تنش قلیایی داشته و لازم است در این زمینه تدابیری برای بهبود شرایط آن در نظر گرفته شود.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که هرچه میزان قلیائیت (pH) بیشتر شود، درصد جوانه‌زنی بذرهای گیاه علوف های اسپرس کاهش می یابد، به‌طوری‌که در سطوح pH 9.8 و 10.7 دیگر هیچ بذری جوانه نمی زند.
در این پژوهش، تنش قلیایی در سطح 9.8 موجب کاهش جوانه‌زنی اولیه، درصد جوانه‌زنی نهایی، طول ساقه‌چه و طول ریشه‌چه به میزان قابل توجهی گردید.
همچنین بر اساس گزارش پژوهشگران فوق که در آخرین شماره از مجله «پژوهش های بذر ایران» وابسته به دانشگاه یاسوج منتشر گردیده، در همه شرایط قلیائی، کمترین جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه اسپرس، در بذرهای با غلاف و پس از آن در تیمار پیش تیمار سرما مشاهده شد، در حالی که بیشترین جوانه‌زنی و رشد در تیمار هیدروپرایمینگ به دست آمد.
به‌طورکلی، بر اساس نتایج علمی به دست آمده از این پژوهش، در صورتی که بذر گیاه علوفه ای اسپرس، غلاف دار باشد، پیش‌تیمار این بذور با سرما می تواند تحمل به تنش قلیایی را تا pH معادل 7.9 افزایش دهد. ولی اگر از بذر بدون غلاف استفاده شود، انجام پیش تیمار «هیدروپرایمینگ» که به خیساندن بذور در آب به مدت زمان خاص گفته می شود، می تواند به این بذور کمک نماید که حتی تا pH معادل 8.9 ، بخشی از اثرات منفی تنش قلیایی را بازیابی نموده و به رشد طبیعی خود ادامه دهند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: صادقی، ح. و همکاران. 1395. مقایسه اثر روش‌های آماده‌سازی بذر اسپرس بر بهبود تحمل تنش قلیایی و بازیابی آن. مجله پژوهش های بذر ایران، 3(1): 107-99.
No tags for this post.