قهوه، نوشیدنی دم کردنی است که از دانه‌های قهوه بو داده (رست شده) تهیه شده است. دانه‌های قهوه را نیز از گیاه آن به دست می آورند که بیشتر در آفریقا و آسیا استفاده می‌شد و نخستین بار در اتیوپی کشت شد. اگر بخواهید در منزل یا محل کار، نوشیدنی گرمی به غیر از چای داشته باشید، قهوه گزینه بسیار مناسبی است.
اثرات سلامتی قهوه بحث برانگیز است و با وجود آنچه ممکن است شنیده باشید، نتایج خوب زیادی در مورد قهوه وجود دارد. در منابع طب سنتی ایرانی نیز استفاده از قهوه برای رفع کسالت و خستگی عنوان شده است. در منابع طب سنتی ایران، مزاج قهوه را سرد و خشک می دانسته اند و معتقد بودند که از آن می توان برای ترک اعتیاد به افیون هم استفاده کرد.
قهوه سرشار از آنتی اکسیدان است و با کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها و سرطان ها مرتبط است. همچنین ممکن است از مغز در برابر آلزایمر و پارکینسون محافظت کند. بیماری آلزایمر شایع ترین بیماری تخریب کننده عصبی در جهان و عامل اصلی زوال عقل است. مطالعات نشان داده است که مصرف کنندگان قهوه تا 65 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند.
خطر ابتلا به دیابت نوع 2 نیز در افرادی که قهوه می نوشند بسیار کمتر است. خطر ابتلا به بیماری های کبدی در افرادی که قهوه می نوشند کمتر است و مطالعات مختلف نشان داده است که خطر سیروز و سرطان کبد با مصرف قهوه کاهش می یابد.
افسردگی شایع ترین اختلال روانی در جهان است و منجر به کاهش قابل توجه کیفیت زندگی می شود و بر اساس مطالعات، خطر افسردگی و خودکشی در افرادی که قهوه می نوشند بسیار کمتر است.
در ادامه چند نکته در مورد مصرف این نوشیدنی را با هم دنبال می کنیم:
برای استفاده از قهوه برای نشاط و رفع کسالت، بهتر است همراه با شیرینی و روغن پسته مصرف شود.
همچنین بهتر است همراه با شیر مصرف نشود، چون در این حالت احتمال بروز بیماری پیسی(نوعی بیماری خود ایمنی) وجود دارد.
برای ایجاد اثرات مناسب قهوه بر قلب، بهتر است همراه با زعفران استفاده شود و از مواد خوشبو در زمان دم کردن آن استفاده شود.
در مورد زمان استفاده از قهوه هم نباید ناشتا مصرف شود و قبل از نوشیدن آن در صبح، باید غذای اندکی خورد و بعد از آن نوشیده شود.
به طور کلی مصرف متعادل قهوه می تواند به افراد کمک کند که عمر طولانی تری داشته باشند.
دکتر محمدابراهیم زحلی نژاد
گروه طب سنتی ایران دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز