بیماری مالاریا در اثر انگلی به نام «پلاسمودیوم» ایجاد می‌شود. این انگل از راه گزش پشه‌های آنوفل که ناقلان مالاریا هستند به بدن انسان سرایت می‌کند.
در ماه می سال ۲۰۰۷ میلادی، روز جهانی مالاریا در جلسه مجمع جهانی بهداشت، از سوی یک نهاد سازمان بهداشت جهانی در نظر گرفته شد. در حقیقت این روز برای آموزش مردم جهان و آگاهی آنها از این بیماری است. در گذشته این بیماری را تنها به عنوان روز مالاریای آفریقایی می‌شناختند؛ اما در سال ۲۰۰۷ میلادی مالاریا به عنوان بیماری جهانی در نظر گرفته شد که همه نهاد و بنیادها می‌بایست برای ریشه کن کردن آن همکاری لازم را داشته باشند.
نشانه های بیماری مالاریا
نشانه های بیماری مالاریا ممکن است طی هفت تا 14 روز پس از گزش پشه‌های آنوفل ایجاد شود. در تمام مدتی که انگل در خون وجود دارد می تواند پشه را آلوده کند و این زمان بسته به گونه انگلی، همچنین نتیجه درمان دارویی، متفاوت است.
حملات ناشی از مالاریا اغلب ابتدا با لرز شروع می‌شود و به دنبال آن تب شدید، سپس تعریق و در نهایت بازگشت به دمای طبیعی بروز می یابد.
علایم مالاریا ممکن است شامل هر یک از موارد زیر است:
- تب
- لرز
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- درد شکمی
- درد عضله یا مفصل
- خستگی
- تنفس سریع و پی در پی
- افزایش ضربان قلب
- سرفه کردن
چه افرادی بیشتر در معرض خطر بیماری مالاریا هستند؟
- کودکان خردسال و نوزادان
- افراد مسن
- خانم‌های باردار و جنین آنها
- عوارض ناشی از بیماری مالاریا
مالاریا می تواند یک بیماری کشنده باشد. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که حدود ۹۴ درصد از مرگ و میرهای مالاریا در آفریقا ایجاد می‌شود که بیشتر کودکان زیر ۵ سال هستند. مرگ و میر ناشی از مالاریا اغلب به دلیل یک یا چند عارضه جدی است:
- مالاریای مغزی
- مشکلات تنفسی
- آسیب رساندن به اندام‌هایی از قبیل کلیه یا کبد
- کم خونی
- کاهش قند خون
تشخیص آزمایشگاهی مالاریا با دیدن انگل در گسترش های خون محیطی صورت می گیرد.
درمان سریع، به موقع و کامل بیماران یکی از راهکارهای اصولی برنامه کنترل مالاریاست که به دلیل اهمیت آن در نجات جان بیماران و کنترل بیماری، باید به آن توجه خاص شود. شروع درمان بیمار در اولین فرصت (در 24 ساعت اول) پس از تشخیص، از استانداردهای مهم و نیازمند اهتمام ویژه و نظارت جدی است.
پیشگیری
بهسازی محیط که منجر به از بین رفتن همیشگی یا کاهش محل زندگی و تکثیر پشه های آنوفل در نزدیک محل های مسکونی مردم می شود. مثل خشکاندن آب های غیر مفید و افزایش سرعت جریان آب های جاری و استفاده از روش های خاص شیمیایی و بیولوژیک
چگونگی پیشگیری در محیط های مالاریا خیز:
- هنگام شب پیراهن آستین بلند و شلوار بلند بپوشید.
- از پوشیدن لباس های تیره خودداری کنید.
- به قسمت های بدون پوشش بدن داروی دفع حشرات بمالید.
- درها و پنجره ها را به توری مجهز کنید.
- از تختخواب های پشه بنددار استفاده کنید.
نکته آخر
در صورت مسافرت به مناطق مالاریا خیز و بروز علایم، برای بررسی به مراکز بهداشت مراجعه کنید. این نکته در مشاغلی مانند رانندگان بسیار قابل توجه است.
علی مختاری
مسوول واحد پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز