لزوم ارتقای دانش و آگاهی خانواده و نیز تغییر در نگرش جامعه نسبت به امر مهم بهبود شیوه زندگی سالم، از اهداف عمده نظام سلامت است و در این مسیر فرهنگ سلامت می بایست به عنوان یکی از مولفه های مهم فرهنگ عمومی در جامعه نهادینه شود.
در این زمینه نهادینه کردن «فرهنگ سلامت» به عنوان یکی از مولفه های مهم فرهنگ عمومی و لزوم همکاری بین بخشی حائز اهمیت است. سند فرهنگ سلامت، فرهنگ را به عنوان یک رویکرد زیست بوم اجتماعی می داند که روز به روز تقویت می‌شود و بر این مبنا زندگی اجتماعی بهبود می یابد.
مهمترین موضوع سند فرهنگ سلامت برای خانواده ها، ارتقای سواد سلامت است. چرا که چشم انداز «سند برنامه ارتقای فرهنگ سلامت» دستیابی به جامعه ای برخوردار از سواد سلامت کافی و متعهد به فرهنگ سلامت و سبک زندگی ایرانی است که در آن مردم بتوانند با امید، آگاهی و مهارت کافی به صورت فردی و گروهی، نیازهای مربوط به سلامت خود، خانواده، همتایان و جامعه را تعیین کرده و با در نظر گرفتن اولویت بندی برای رفع آنها، برنامه ریزی و اقدام کنند و با خودمراقبتی، همیاری متقابل و مشارکت جمعی و ساختارمند؛ سطح سلامت ایمنی، آرامش، معنویت و نشاط مطلوب فرد و جامعه با مدیریتی کارآمد، به گونه ای عادلانه ارتقا یابد.
بنابراین بخشی از سیاستگذاری های حوزه سلامت به امر خودمراقبتی مربوط است، خود مراقبتی حوزه‌ای است کم هزینه با اثربخشی فراوان و فرهنگ، مهمترین عاملی است که به تحقق خودمراقبتی موفق و دستیابی به اهداف آن را کمک می‌کند.
بنابراین تامین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی جامعه و همچنین جلب حمایت همه جانبه در راستای ارتقای فرهنگ سلامت است. بی شک «آموزش سلامت» و بهبود سطح سواد سلامت از طریق توانمندسازی خانواده ها می تواند به خودمراقبتی موفق تر کمک کند و در نهایت به ارتقای سلامت خانواده ها منجر شود. از این طریق می توان با ترغیب رفتارهای سالم، مهارت های زندگی سالم را بهبود بخشید.
در این زمینه استفاده از ظرفیت دانشکده های پرستاری در تربیت دانشجویان پرستاری کارآمد و فعال در حوزه سلامت جامعه و تقویت نگاه «فرهنگ سلامت و سلامت خانواده» حائز اهمیت است. دانشجویان کارشناسی پرستاری و کارشناسی ارشد سلامت جامعه و سالمندی در دروس نظری و کاراموزی های جامعه محور در مراکز مختلف از جمله مراکز خدمات جامع سلامت، مدارس و کارخانه ها می توانند با ارائه خدمات مشاوره ای به اعضای خانواده / جامعه و آموزش سلامت به مردم، نسبت به تحقق این امر نقش قابل توجهی ایفا کنند.
زهرا کشتکاران
عضو هیات علمی گروه پرستاری سلامت جامعه و سالمندی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت فاطمه (س)، دانشگاه علوم پزشکی شیراز